Căng thẳng mệt mỏi kéo dài có nguy hiểm không? Khắc phục thế nào?

Căng thẳng mệt mỏi thường xảy ra do áp lực học tập, làm việc với cường độ cao, mâu thuẫn với bạn đời, gia đình, trục trặc về tài chính,… Tuy nhiên nếu tình trạng này kéo dài, cần xem xét khả năng mắc các bệnh thực thể và vấn đề tâm lý.

Nguyên nhân gây căng thẳng mệt mỏi kéo dài

Căng thẳng, mệt mỏi là trạng thái thường gặp khi cơ thể phải đối mặt với những áp lực về việc học, nghề nghiệp và các khía cạnh khác trong cuộc sống. Ngoài ra, căng thẳng còn có thể bắt nguồn từ những áp lực bên trong cơ thể như ảnh hưởng của các bệnh lý, rối loạn nội tiết tố, phẫu thuật, chấn thương,…

Nếu chỉ xảy ra trong thời gian ngắn, tình trạng này ít khi ảnh hưởng đến sức khỏe. Hơn nữa, căng thẳng còn tạo ra động lực để bản thân vượt qua các nhiệm vụ, thử thách và tăng tính thích nghi, nhanh nhạy. Tuy nhiên trong trường hợp căng thẳng, mệt mỏi kéo dài, sức khỏe thể chất và tinh thần sẽ bị ảnh hưởng đáng kể.

Trên thực tế, ngoài những áp lực trong cuộc sống, tình trạng này còn có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều vấn đề sức khỏe. Để xác định chính xác vấn đề bản thân gặp phải, bạn nên xem xét cùng với các biểu hiện đi kèm. Dưới đây là một số nguyên nhân có thể gây căng thẳng, mệt mỏi kéo dài:

1. Do áp lực cuộc sống

Căng thẳng (stress) là trạng thái cơ thể có sự thay đổi về mặt tâm sinh lý để đối mặt với những khó khăn và áp lực trong cuộc sống. Sự thay đổi này tạo ra nguồn động lực để bản thân mỗi người vượt qua thách thức và nhiệm vụ. Tuy nhiên nếu áp lực cuộc sống kéo dài, căng thẳng có thể diễn ra trong nhiều tháng.

Áp lực cuộc sống thường bắt nguồn từ những vấn đề như tài chính, khối lượng công việc quá nhiều, dành nhiều thời gian chăm sóc gia đình, không có thời gian nghỉ ngơi, thiếu ngủ hay thậm chí là những phiền toái không đáng kể như xích mích với đồng nghiệp, xe cộ, máy móc hay hư hỏng,… Những sự kiện này xảy ra thường xuyên khiến cơ thể luôn trong trạng thái căng thẳng và mệt mỏi.

2. Biểu hiện của các bệnh thực thể

Trên thực tế, căng thẳng và mệt mỏi kéo dài cũng có thể là biểu hiện của các bệnh lý thực thể. Các bệnh lý này làm giảm lưu lượng máu lên não dẫn đến ức chế hệ thần kinh trung ương, từ đó gia tăng căng thẳng, mệt mỏi và uể oải.

Trong trường hợp căng thẳng mệt mỏi kéo dài, bạn nên xem xét một số khả năng sau:

• Thiếu máu: Thiếu máu là tình trạng khá phổ biến, gặp nhiều ở nữ giới trưởng thành và trung niên. Khi lưu lượng máu giảm, tuần hoàn máu ở não bộ cũng suy giảm đáng kể. Tình trạng này kéo dài làm giảm ngưỡng chịu đựng stress của cơ thể dẫn đến trạng thái dễ căng thẳng, mệt mỏi, người xanh xao, trí nhớ kém và khó tập trung khi làm việc.
• Suy nhược cơ thể: Suy nhược cơ thể là hội chứng thường gặp đặc trưng bởi sự mệt mỏi, khó ngủ, lo âu và căng thẳng kéo dài trong ít nhất 6 tháng. Bệnh thường gặp ở những người ăn uống thiếu chất và lao động quá mức dẫn đến suy nhược tất cả các cơ quan trong cơ thể. Ngoài thiếu máu, suy nhược cơ thể cũng là nguyên nhân phổ biến gây căng thẳng và mệt mỏi kéo dài.
• Rối loạn tiền đình: Hội chứng rối loạn tiền đình là một trong những nguyên nhân gây căng thẳng, mệt mỏi kéo dài. Bệnh lý này xảy ra khi chức năng của tiền đình bị rối loạn, từ đó gây chóng mặt, choáng váng, mệt mỏi, uể oải, giảm trí nhớ và khó tập trung. Các triệu chứng này kéo dài gây ra sự khó chịu nhất định kèm theo căng thẳng và phiền muộn.
• Tiểu đường: Người mắc bệnh tiểu đường thường tăng nguy cơ bị căng thẳng, lo âu, đau nửa đầu, mất ngủ,… Nguyên nhân là do bệnh lý này gây hư hại mạch máu dẫn đến giảm lưu lượng máu tuần hoàn lên não bộ. Từ đó khiến não bộ không được nuôi dưỡng thường xuyên, dễ rơi vào trạng thái uể oải, căng thẳng và mệt mỏi quá mức. Ngoài ra, những phiền toái do chứng tiểu đường gây ra cũng là nguyên nhân gây căng thẳng kéo dài.
• Rối loạn tuyến giáp: Tuyến giáp là tuyến nội tiết lớn nhất cơ thể với chức năng kiểm soát quá trình trao đổi chất và chi phối hoạt động của nhiều cơ quan quan trọng. Khi nồng độ tuyến giáp mất cân bằng, hoạt động của não bộ sẽ xuất hiện sự bất thường. Do đó ngoài các triệu chứng cơ thể, rối loạn tuyến giáp còn gây căng thẳng, tinh thần uể oải, mệt mỏi và ủ rũ.
• Các vấn đề tim mạch: Ngoài ra, căng thẳng và mệt mỏi kéo dài cũng có thể là biểu hiện của các vấn đề tim mạch. Cụ thể, các bệnh lý này làm giảm chức năng tuần hoàn máu, từ đó khiến não bộ giảm lượng máu nuôi dưỡng, giảm sút trí nhớ, nhạy cảm, dễ căng thẳng và lo âu. Bên cạnh đó, các vấn đề tim mạch cũng gây ra sự bồn chồn, bất an và mệt mỏi kéo dài.

Ngoài những bệnh lý này, căng thẳng mệt mỏi cũng có thể là biểu hiện của các vấn đề sức khỏe mãn tính khác. Để xác định vấn đề sức khỏe mà bản thân gặp phải, bạn nên xem xét các biểu hiện đi kèm.

3. Dấu hiệu cảnh báo các vấn đề tâm lý

Không chỉ là biểu hiện của các bệnh lý thể chất, căng thẳng mệt mỏi kéo dài còn là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề tâm lý như:

• Rối loạn lo âu: Căng thẳng, mệt mỏi và lo âu quá mức, kéo dài là triệu chứng điển hình của rối loạn lo âu. Tình trạng này gặp nhiều ở người bị rối loạn lo âu lan tỏa (GAD), rối loạn sợ xã hội, rối loạn ám ảnh sợ bệnh tật và rối loạn ám ảnh cưỡng chế. Nếu không được điều trị, mức độ lo âu và căng thẳng sẽ tăng dần theo thời gian khiến bệnh nhân mệt mỏi, uể oải và gần như không thể duy trì khả năng lao động và học tập như trước.
• Trầm cảm: Ngoài rối loạn lo âu, căng thẳng mệt mỏi cũng có thể là biểu hiện của trầm cảm. Bệnh lý này đặc trưng bởi sự buồn bã quá mức, không rõ nguyên do kèm theo tình trạng giảm năng lượng, cơ thể mệt mỏi và uể oải. Người mắc chứng trầm cảm luôn bi quan, tiêu cực về tương lai và tự đổ lỗi cho bản thân về những sự kiện đã xảy ra trong quá mức, chính vì vậy bệnh nhân thường rơi vào trạng thái căng thẳng quá độ, phiền muộn và chán nản.
• Một số dạng rối loạn nhân cách: Trong một số ít trường hợp, căng thẳng, mệt mỏi kéo dài cũng có thể là dấu hiệu của chứng rối loạn nhân cách. Người mắc chứng rối loạn nhân cách hoang tưởng, bệnh ái kỷ và rối loạn nhân cách ranh giới rất dễ bị căng thẳng do tư duy, suy nghĩ móp méo và lệch lạc. Tư duy khác thường khiến người bệnh dễ căng thẳng, mệt mỏi và buồn chán. Ngoài ra, người mắc chứng bệnh này còn các hành vi bất thường và không phù hợp với xã hội.

Có thể thấy, căng thẳng mệt mỏi không chỉ xảy ra do áp lực cuộc sống mà còn là dấu hiệu cảnh báo nhiều vấn đề sức khỏe thể chất và tâm thần. Chính vì vậy, bạn nên xem xét các biểu hiện đi kèm để có thể xác định được vấn đề mà cơ thể gặp phải.

Căng thẳng, mệt mỏi kéo dài có nguy hiểm không?

Căng thẳng mệt mỏi gây ra rất nhiều ảnh hưởng đối với sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Nếu không điều trị sớm, tình trạng này sẽ nghiêm trọng hơn theo thời gian và dẫn đến những ảnh hưởng nặng nề như:

• Suy giảm trí nhớ, gián đoạn khả năng tập trung gây giảm hiệu suất lao động và học tập.
• Gia tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe khác như đau nửa đầu, rối loạn tiền đình, mất ngủ, khó ngủ, đau dạ dày, rối loạn tiêu hóa, đau mỏi vai gáy,…
• Làm nghiêm trọng các chứng bệnh sẵn có như tiểu đường, trào ngược dạ dày thực quản, cao huyết áp, trầm cảm, rối loạn lo âu,…
• Căng thẳng cũng làm giảm chức năng miễn dịch và gia tăng nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm như cảm cúm, cảm lạnh. Ngoài ra khi căng thẳng, hormone cortisol và adrenalin tăng lên cũng kích thích các chứng bệnh liên quan đến cơ địa bùng phát như viêm mũi dị ứng, nổi mề đay, viêm da cơ địa, viêm xoang,…
• Ảnh hưởng đến sức khỏe làn da, da sạm đen, nổi mụn trứng cá và kém săn chắc, đàn hồi. Nếu tình trạng kéo dài, tốc độ lão hóa da sẽ tăng lên khiến da xuất hiện nếp nhăn và các dấu vết tuổi tác.
• Căng thẳng mệt mỏi ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe sinh lý. Nữ giới bị căng thẳng kéo dài thường gặp phải tình trạng rối loạn kinh nguyệt, đau bụng kinh, khó thụ thai, giảm ham muốn và khô hạn. Nam giới thường bị xuất tinh sớm, rối loạn cương dương, rối loạn khoái cảm,…
• Căng thẳng mệt mỏi kéo dài cũng gia tăng nguy cơ mắc các chứng bệnh tâm thần như rối loạn lo âu, trầm cảm. Với những người có sẵn các bệnh lý này, căng thẳng không được kiểm soát sẽ làm nghiêm trọng triệu chứng và gây ra những tình huống đáng tiếc như tự sát, có hành vi tự hủy hoại và lối sống thiếu lành mạnh.

Có thể thấy, căng thẳng mệt mỏi kéo dài gây ra rất nhiều ảnh hưởng đối với sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Do đó, cần chủ động kiểm soát tình trạng này để bảo vệ sức khỏe và phòng tránh các ảnh hưởng, biến chứng kể trên.

Khắc phục tình trạng căng thẳng mệt mỏi kéo dài

Căng thẳng mệt mỏi có thể được kiểm soát nếu chăm sóc và khắc phục đúng cách. Đối với các vấn đề sức khỏe mãn tính, tình trạng này rất khó chữa trị hoàn toàn. Tuy nhiên thông qua điều trị và tổ chức lại lối sống, bạn có thể quản lý tình trạng căng thẳng, nâng cao sức khỏe và giảm tình trạng mệt mỏi, uể oải.

Dưới đây là một số biện pháp khắc phục căng thẳng mệt mỏi kéo dài bạn có thể áp dụng:

1. Thay đổi lối sống

Những áp lực trong cuộc sống là nguyên nhân chính dẫn đến căng thẳng và mệt mỏi, uể oải. Do đó, biện pháp đầu tiên cần thực hiện để cải thiện tình trạng này là tổ chức lại lối sống. Bên cạnh tác dụng giải tỏa stress, lối sống khoa học còn giúp cải thiện triệu chứng của các bệnh thể chất và tâm thần.

Cách xây dựng lối sống giúp cải thiện tình trạng căng thẳng, mệt mỏi:

• Giảm khối lượng công việc mỗi ngày bằng cách tăng kỹ năng làm việc nhóm, chia sẻ việc nhà với bạn đời và người thân trong gia đình. Bên cạnh đó, cần lên kế hoạch khoa học để đảm bảo làm việc với hiệu suất cao, công việc được giải quyết nhanh gọn và ít gặp phải sai sót.
• Chủ động giải quyết những vấn đề thường ngày như kẹt xe, máy móc hư hỏng,… sẽ giúp bạn giảm những tình huống căng thẳng và có nhiều thời gian hơn để chăm sóc bản thân.
• Học cách từ chối lời đề nghị và yêu cầu không chính đáng từ những người xung quanh.
• Xây dựng thời gian biểu hợp lý, tránh những hoạt động không cần thiết và đảm bảo có đủ thời gian để nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc. Ngoài ra, bạn cũng nên ghi chép và quản lý chi tiêu chặt chẽ để giảm sự căng thẳng về vấn đề tài chính.
• Ghi lại cảm xúc và suy nghĩ của bản thân về những sự việc/ khía cạnh của cuộc sống. Điều này sẽ giúp bạn đánh giá lại bản thân, từ đó học cách kiểm soát tâm trạng và xây dựng thái độ sống tích cực, lạc quan hơn.
• Không nên dành thời gian để đắm chìm suy nghĩ vào những vấn đề nan giải trong cuộc sống và tuyệt đối không uống rượu bia, hút thuốc lá và chất gây nghiện. Để giải tỏa đầu óc, bạn cần tránh suy nghĩ quá nhiều và dành thời gian rảnh rỗi cho các hoạt động lành mạnh như dọn dẹp nhà cửa, trang trí lại phòng ốc, chăm sóc thú cưng, trồng cây, vẽ tranh, đan len và học thêm kỹ năng, ngoại ngữ nhằm nâng cao giá trị bản thân.
• Hạn chế dùng thức ăn đóng hộp, món ăn chứa nhiều chất béo bão hòa và đường. Các thói quen ăn uống này làm gia tăng tình trạng mệt mỏi và căng thẳng. Thay vào đó, nên xây dựng chế độ ăn lành mạnh với thành phần dinh dưỡng cân bằng nhằm nâng cao sức khỏe và hỗ trợ giải tỏa lo âu, phiền muộn.
• Giấc ngủ là “liều thuốc” tự nhiên giúp xoa dịu tâm trạng và giảm mệt mỏi. Do đó, bạn cần đảm bảo ngủ đủ 7 – 8 giờ/ ngày và nên dành khoảng 20 – 30 phút nghỉ ngơi vào buổi trưa.
• Tập thể dục thường xuyên giúp nâng cao sức khỏe và giảm mệt mỏi, uể oải. Ngoài ra, hoạt động thể chất còn gia tăng hormone endorphin và củng cố nồng độ serotonin trong não bộ. Nhờ vậy, tình trạng căng thẳng mệt mỏi kéo dài sẽ dần thuyên giảm theo thời gian.

Lối sống khoa học là cách đơn giản nhất để kiểm soát căng thẳng và nâng cao sức khỏe thể chất. Do đó, bạn nên duy trì lối sống lành mạnh ngay cả khi tình trạng mệt mỏi, căng thẳng kéo dài đã thuyên giảm hoàn toàn.

2. Áp dụng các biện pháp thư giãn

Bên cạnh lối sống khoa học, bạn cũng có thể kiểm soát stress và giảm mệt mỏi bằng cách áp dụng các biện pháp thư giãn. Trên thực tế, các bệnh lý mãn tính thường gây căng thẳng kéo dài. Trang bị các liệu pháp thư giãn, giải tỏa stress sẽ giúp bạn ổn định tâm trạng và quản lý bệnh hiệu quả hơn.

Các biện pháp thư giãn giúp cải thiện căng thẳng mệt mỏi kéo dài:

• Ngồi thiền: Ngồi thiền đã được chứng minh là liệu pháp thư giãn hiệu quả. Kỹ thuật này giúp gạt bỏ năng lượng tiêu cực, giải tỏa tâm trí khỏi những phiền muộn và áp lực trong cuộc sống. Ngoài ra, ngồi thiền còn giúp điều hòa huyết áp, cải thiện nhịp thở, ổn định chức năng tiêu hóa, tăng cường trí nhớ, nâng cao chất lượng giấc ngủ,… Với nhiều lợi ích mang lại, bạn nên dành khoảng 15 – 30 phút ngồi thiền mỗi ngày.
• Liệu pháp mùi hương: Ngoài ngồi thiền, bạn cũng có thể dùng liệu pháp mùi hương để giảm căng thẳng. Thông qua kích thích khứu giác, mùi hương sẽ tạo ra tác động tích cực đến não bộ. Sử dụng các mùi hương tự nhiên từ các loài hoa, thảo mộc có thể giảm căng thẳng và cải thiện chất lượng giấc ngủ đáng kể. Bạn có thể thực hiện liệu pháp mùi hương bằng nhiều cách khác nhau như thêm tinh dầu vào nước tắm, dùng thảo dược gội đầu, chăm sóc da, cho tinh dầu vào máy khuếch tán.
• Dùng trà thảo mộc: Dùng trà thảo mộc cũng là cách giải tỏa căng thẳng và mệt mỏi hiệu quả. Ngoài ra, hoạt chất từ các loại trà này còn giúp an dịu thần kinh, mang đến tinh thần thoải mái và cảm giác dễ chịu. Bạn có thể dùng các loại trà không chứa caffeine như trà la hán quả, trà hoa cúc, trà hoa nhài, trà cam quế,… để xua tan căng thẳng và giảm tình trạng mệt mỏi, suy nhược.

Các biện pháp này giúp thư giãn tức thì nên bạn có thể áp dụng mỗi ngày vào thời gian rảnh rỗi. Ngoài ra, bạn cũng nên trang bị một số cách giảm stress khác để chế ngự những cảm xúc tiêu cực của bản thân do áp lực từ cuộc sống.

3. Điều trị y tế

Ngoài áp lực từ cuộc sống, căng thẳng mệt mỏi còn có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều vấn đề sức khỏe. Nếu nhận thấy cơ thể có những biểu hiện bất thường về tâm trạng, cảm xúc, hành vi và chức năng của các cơ quan suy giảm, bạn nên tìm gặp bác sĩ trong thời gian sớm nhất.

Trong trường hợp xảy ra do các vấn đề sức khỏe, căng thẳng mệt mỏi không thể thuyên giảm hoàn toàn khi áp dụng liệu pháp thư giãn và tổ chức lại lối sống. Do đó, bạn cần phải tích cực điều trị y tế kết hợp với các biện pháp hỗ trợ để quản lý bệnh, từ đó giảm căng thẳng và mệt mỏi kéo dài.

Căng thẳng mệt mỏi là tình trạng thường gặp ở người trưởng thành. Hy vọng qua bài viết, bạn đọc đã hiểu rõ về nguyên nhân và dễ dàng khắc phục tình trạng này. Trong trường hợp căng thẳng quá mức đi kèm với các biểu hiện bất thường, cần tìm gặp bác sĩ sớm để tránh những tình huống đáng tiếc.

Tham khảo thêm:

• Suy nghĩ lo lắng quá mức ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?
• Những thói quen xấu dễ gây trầm cảm bạn nên đề phòng