Mối liên hệ giữa stress và chứng thừa cân béo phì

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng giữa stress và chứng thừa cân béo phì có mối liên hệ mật thiết với nhau, tương tác qua lại, có thể là nguyên nhân và hệ quả của nhau. Một người bị stress nên thường ăn nhiều đồ ngọt và béo phì. Ngược lại người béo phì thường mặc cảm về ngoại hình nên dễ stress. Và cả hai tình trạng này đều gây ra nhiều hệ lụy xấu cho sức khỏe và tinh thần nên không được chủ quan.

Stress và chứng thừa cân béo phì có mối liên hệ thế nào?

Stress là một vấn đề hầu hết như ai cũng gặp ít nhất một lần khi đang đứng trước các tình huống, công việc khó giải quyết. Stress chính là  động lực thôi thúc mỗi người tiến về phía trước nhanh hơn, tuy nhiên nếu không có cách xử lý nhanh chóng, phù hợp thì lại có thể gây ra rất nhiều vấn đề nguy hiểm cho cả thể chất và tinh thần.

Các nghiên cứu đã chứng minh rằng giữa stress và chứng thừa cân béo phì có một mối liên hệ mật thiết, tương tác qua lại với nhau. Một người có thể vì béo phì mà trở nên stress cũng như một người do stress kéo dài dẫn đến tăng cân không kiểm soát. Cả hai vấn đề này thường gặp đồng thời làm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, tinh thần và cuộc sống của mỗi người.

Stress gây thừa cân béo phì như thế nào?

Người bị stress thường có hai xu hướng là bỏ ăn, không muốn ăn uống gì hoặc là ăn nhiều quá mức. Người bị stress thường rất hay thèm các loại đồ ngọt như trà sữa, bánh ngọt, bánh kem hay các món ăn vặt.. Và đây cũng chính là một trong những nguyên nhân khiến những người bị stress kéo dài thường tăng cân và dễ mắc chứng thừa cân béo phì nhanh chóng.

Theo các nghiên cứu tại Đại học Cincinnati – Mỹ,  các hormone dẫn đến stress là glucocorticoid có thể giảm khi ăn các loại đồ ngọt. Chính bởi vậy khi cảm thấy căng thẳng, lo lắng nhiều người sẽ cảm thấy thoải mái, hứng khởi hơn khi được ăn những món có hàm lượng đường cao. Người bị stress kéo dài thậm chí có xu hướng nghiện đường, đặc biệt là về đêm.

Một nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, stress khiến cho cơ thể sản sinh ra nhiều hormon tích trữ chất béo, chính là hormone cortisol. Loại hormon này sẽ kích thích quá trình hình thành chất béo có khả năng bao quanh nội tạng (được gọi là chất béo nội tạng) và gây béo phì.

Các thực phẩm khi bị stress mà chúng ta thèm thường có xu hướng ít dinh dưỡng nhưng nhiều calo nên dễ tích tụ mỡ hơn. Mặt khác ở những người bị stress thường khá lười vận động, lười hoạt động do cơ thể họ quá uể oải hoặc chỉ đơn giản là do quá bận rộn. Tuy nhiên dù do lý do nào thì việc nạp quá nhiều calo nhưng không vận động cũng đều khiến chúng ta tăng cân, béo phì nhanh chóng.

Một vài  yếu tố có liên quan tới stress và chứng thừa cân béo phì chính là do mất ngủ. Nhiều người thường cho rằng việc thiếu ngủ sẽ khiến chúng ta gầy đi, hốc hác đi nhưng thực thiếu ngủ khiến chúng ta dễ tăng cân và nếu cần giảm cân sẽ khó thành công. Nguyên nhân là do cơ thể thiếu ngủ thì quá trình trao đổi chất diễn ra kém hiệu quả, khiến lượng mỡ dư thừa vẫn được tích tụ. Đồng thời các hormone Ghrelin và Leptin được sản sinh nhiều hơn khiến cơ thể có cảm giác thèm ăn vào ngày hôm sau.

Sự căng thẳng, lo lắng kích thích cơ thể sản sinh peptit nhiều hơn – nguyên nhân làm xuất hiện các khối mỡ, đặc biệt tại vùng bụng. Rất nhiều khảo sát đã được tiến hành và kết quả đều cho thấy cùng một chế độ ăn uống nhưng người thường sống trong căng thẳng, stress luôn có tỷ lệ thừa cân, béo phì cao hơn những người có lối sống lành mạnh, tinh thần vui vẻ, lạc quan.

Thừa cân béo phì gây stress thế nào?

Stress và chứng thừa cân béo phì luôn có mối liên hệ mật thiết với nhau. Một người vì stress nên bị béo phì và ngược lại, những người thừa cân béo phì cũng có xu hướng căng thẳng hoặc stress nhiều hơn. Nguyên nhân có thể liên quan đến chế độ ăn uống thiếu khoa học hay do các vấn đề ngoại hình.

Như đã nói, chế độ ăn gây béo phì thường rất thiếu lành mạnh. Thực phẩm nhiều dầu mỡ, đồ ăn nhanh thường khiến cơ thể bạn cảm thấy nặng nề, não bộ hoạt động kém hiệu quả hơn nên dễ cảm thấy căng thẳng, stress nhiều hơn. Việc hệ tiêu hóa hoạt động kém hiệu quả, người mệt mỏi cũng là yếu tố gây mất ngủ, đặc biệt nếu ăn quá nhiều về đêm.

Mặt khác mối liên hệ giữa stress và chứng thừa cân béo phì còn liên quan đến việc những người này thường muốn giảm cân nhanh chóng và lựa chọn cách nhịn ăn, loại bỏ tinh bột hay các thực phẩm nhiều đường đột ngột. Việc cắt giảm đường đột ngột trong chế độ ăn có thể gây ra trạng thái hoảng loạn, đặc biệt với những người béo phì bởi họ vốn có xu hướng nghiện đồ ngọt. Biểu hiện rõ ràng nhất  chính là cảm thấy mệt mỏi, dễ cáu kỉnh, luôn trong trạng thái lo âu.

Bên cạnh đó, yếu tố stress ở những người thừa cân, béo phì còn liên quan đến ngoại hình. Những người này thường bị trêu chọc, chỉ trỏ do có ngoại hình quá cỡ. Béo phì cũng gây cản trở trong công việc, tình cảm dẫn đến tình trạng căng thẳng, stress nghiêm trọng hơn. Nếu không nhanh chóng giải quyết tình trạng này thì nguy cơ mắc các vấn đề tâm lý ở những người béo phì là rất cao.

Có thể thấy rõ ở những người béo phì thừa cân cũng rất thường lười vận động. Nguyên nhân có thể do việc vận động có thể khiến họ mệt, do lười, do lo sợ ánh mắt từ những người xung quanh. Họ thường có xu hướng ở trong nhà nhiều, nằm ngay sau khi ăn, ít chơi thể thao. Và tất nhiên những yếu tố này cũng sẽ làm tăng nguy cơ stress hơn ở những người mắc chứng thừa cân, béo phì.

Hệ lụy từ stress và chứng thừa cân béo phì

Mối liên hệ giữa stress và chứng thừa cân béo phì còn liên quan đến những biến chứng nguy hiểm mà nó có thể xảy ra. Một người bị stress chưa chắc đã bị thừa cân tuy nhiên hầu hết những người béo phì đều bị stress hoặc ít nhất đã từng trở nên căng thẳng hơn trong một giai đoạn nào đó.

Các ảnh hưởng mà stress và chứng thừa cân béo phì gây ra không chỉ liên quan đến tinh thần mà còn tăng nguy cơ mắc rất nhiều các vấn đề thể chất khác, nếu không nhanh chóng có hướng kiểm soát kịp thời. Bao gồm

• Gia tăng nguy cơ mắc các vấn đề tâm lý như trầm cảm hay rối loạn lo âu. Bởi stress vốn đã khiến tinh thần những người này sa sút, dễ tiêu cực hơn nên khi bị những người xung quanh trêu chọc, bắt nạt, bạo lực sẽ rất dễ tiến tới giai đoạn trầm cảm. Hầu hết những người béo phì thường dễ trở nên tự ti nên dù bản thân có sức mạnh lớn nhưng họ cũng rất ít đánh trả và thường dễ là nạn nhân của bạo lực
• Gia tăng nguy cơ mắc các vấn đề về xương khớp. Hệ thống xương khớp phải chịu quá nhiều áp lực từ cơ thể đổ dồn xuống nên dễ trở nên suy yếu hơn. Mặt khác các yếu tố kém lành mạnh trong cơ quan của cơ thể cũng là nguyên nhân khiến người thừa cân, béo phì dễ mắc các bệnh xương khớp, chẳng hạn như viêm bao hoạt dịch khớp, thoái hóa khớp..
• Gia tăng nguy cơ mắc các bệnh về huyết áp, tim mạch, mỡ máu, làm tăng nguy cơ đột quỵ, đặc biệt ở người già. Một số bệnh lý khác mà stress và chứng thừa cân béo phì gây ra như các bệnh về dạ dày, bệnh tiểu đường..
• Người béo phì bị stress cũng thường có da dẻ xấu, dễ thâm sạm, dễ nổi mụn cùng rất nhiều vấn đề khác khiến họ này càng tự ti về ngoại hình

Các ảnh hưởng mà stress và chứng thừa cân béo phì là rất nguy hiểm nên tuyệt đối không được chủ quan. Tình trạng này kéo dài khiến chất lượng cuộc sống những người này suy giảm nghiêm trọng nên cần có hướng kiểm soát càng sớm càng tốt.

Tìm hiểu thêm: Vì sao căng thẳng stress có thể gây ù tai?

Phòng tránh các hệ lụy từ stress và chứng thừa cân béo phì

Stress và chứng thừa cân béo phì có mối liên hệ mật thiết với nhau nên cũng cần có các biện pháp loại bỏ song song. Bạn rất khó giảm cân hiệu quả nếu ăn uống kém lành mạnh, thường xuyên mất ngủ; ngược lại nếu cân nặng được cải thiện thì tinh thần cũng trở nên vui vẻ, tích cực và lạc quan hơn rất nhiều.

Một số biện pháp có thể giúp cho những người bị stress đồng thời với thừa cân béo phì có thể cải thiện như

• Đảm bảo ngủ đủ giấc hằng ngày, nên đi ngủ trước 23h và dậy sớm hơn, có thể từ 6- 7h. Đây là thời điểm rất thích hợp để bạn giải quyết công việc hay luyện tập thể dục
• Thay đổi chế độ ăn uống khoa học, tránh việc cắt giảm tinh bột và đường một cách đột ngột. Bạn hãy tăng cường rau xanh, các loại hạt, các món ăn ít chất béo xấu. Nếu thèm ngọt có thể dùng trái cây hay thực phẩm có vị ngọt tự nhiên, chẳng hạn như mật ong hoặc một số loại đường giảm cân.
• Không ăn đêm, ăn sáng và ăn trưa đầy đủ, buổi tối nên ưu tiên các món ăn đơn giản, nhẹ bụng, dễ tiêu hóa. Bạn nên ưu tiên chế biến các món ăn tại nhà để kiểm soát được các loại gia vị, các khẩu phần ăn phù hợp
• Nên ưu tiên các món ăn dạng hấp, luộc hay các món canh đơn giản không dùng nhiều dầu mỡ. Thay thế dầu mỡ động vật bằng các loại dầu thực vật, chẳng hạn như dầu oliu để nấu ăn hằng ngày cũng mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe và việc giảm cân.
• Tránh xa các món ăn quá nhiều dầu mỡ, đồ ăn chiên xào, đồ ăn nhanh, đồ ăn vặt, bánh ngọt, cà phê hay cả các loại đồ uống có cồn nếu muốn giảm cân hiệu quả
• Duy trì thói quen luyện tập thể dục thể thao hằng ngày, bạn không thể giảm cân hiệu quả nếu không tập thể dục. Yoga hay tập gym đều mang đến nhiều lợi ích cho những người cần giảm cân. Ngoài ra ở những người quá bận rộn, không có nhiều thời gian đến phòng tập thì cũng có thể kết hợp với việc đi bộ hằng ngày, chẳng hạn như leo thang bộ lên công ty thay vì đi thang máy như bình thường
• Dành thời gian tắm nắng hằng ngày cũng rất tốt cho tâm trạng
• Thực hiện các biện pháp thư giãn tinh thần, chẳng hạn như tắm nước ấm, liệu pháp mùi hương, thiền để giải tỏa căng thẳng stress hiệu quả hơn
• Luôn hướng đến sự lạc quan, vui vẻ, tích cực. Bạn có thể tham gia các hoạt động thể thao chẳng hạn như leo núi, bóng chuyền, cầu lông vừa tốt cho tâm trạng, vừa giúp giảm cân khoa học

Giữa stress và chứng thừa cân béo phì có mối liên hệ mật thiết, liên quan để cả sức khỏe tinh thần, thể chất của mỗi người nên cần có hướng giải quyết càng sớm càng tốt. Kiểm soát cân nặng khoa học, ăn uống lành mạnh và tích cực luyện tập thể dục thể thao hằng ngày sẽ là giải pháp phù hợp nhất mà mỗi người cần thực hiện từ ngay bây giờ để phòng tránh các vấn đề này.

Tham khảo thêm:

• Kỹ năng ứng phó với căng thẳng và kiểm soát cảm xúc
• Khắc phục chứng thèm ăn khi bị căng thẳng stress
• Căng thẳng stress làm tăng đường huyết gây tiểu đường