Cẩn trọng với chứng trầm cảm ở phụ nữ sau khi bị sảy thai

Theo số liệu thống kê cho biết, tỉ lệ sảy thai ở Việt Nam chiếm khoảng 8 đến 12%, các trường hợp bị sảy thai thông thường sẽ diễn ra vào khoảng 3 tháng đầu của thai kì. Các chuyên gia cho biết rằng, sau khi phụ nữ bị sảy thai thì rất dễ rơi vào tình trạng trầm cảm do phải chịu đựng nỗi mất mát quá lớn về cả tinh thần lẫn thể chất. 

Sảy thai thường là một hiện tượng xảy ra tự nhiên trong khi thai nhi không được phát triển bình thường trong bụng mẹ. Hiện nay nguyên nhân cụ thể gây ra tình trạng này vẫn chữa được hiểu rõ hoàn toàn. Tuy nhiên, các nhà khoa học cho rằng tình trạng sảy thai tự nhiên có thể liên quan đến một số vấn đề về nhiễm sắc thể hoặc gen của trẻ nhỏ. Bên cạnh đó, nếu người mẹ gặp phải một số vấn đề về sức khỏe cũng có thể làm gia tăng nguy cơ sảy thai. Cụ thể như:

• Những vấn đề liên quan đến hormone như tuyến thượng thận, tuyến giáp,…
• Mẹ bầu mắc bệnh tiểu đường nhưng không được chẩn đoán hoặc không thể kiểm soát tốt.
• Bệnh Lupus và một số rối loạn tự miễn khác.
• Nhiễm vi khuẩn hoặc virus

Tại sao phụ nữ sau khi sảy thai dễ bị trầm cảm?

Mang thai và được làm mẹ là một thiên chức vô cùng cao cả mà bất cứ người phụ nữ nào cũng mong muốn. Đứa con là sợi dây kết nối mạnh mẽ của tình yêu đôi lứa giúp hôn nhân hạnh phúc và bền vững. Bởi vì thế đối một một người đang chuẩn bị tinh thần làm mẹ thì sảy thai trở thành một nỗi mất mát vô cùng to lớn.

Cho dù bé chưa chào đời nhưng giữa mẹ và bé cũng có được một mối liên kết lớn trong giai đoạn thai kì. Dù xuất phát từ lý do nào thì việc sảy thai cũng sẽ gây ra rất nhiều sự tổn thương về mặt thể chất lẫn tinh thần. Các chuyên gia cho biết rằng, phụ nữ sau khi trải qua giai đoạn sảy thai sẽ thường rất dễ rơi vào trạng thái trầm cảm. Một số lý do có thể làm khởi phát căn bệnh trầm cảm ở đối tượng này như:

• Đau đớn, buồn bã kéo dài khiến cho sức khỏe tinh thần và thể chất người mẹ bị suy nhược.
• Hầu hết sau khi mất con, phụ nữ thường sẽ có cảm giác tội lỗi, cho rằng bản thân vô dụng nên mới không thể giữ được đứa con của mình.
• Sự biến đổi đột ngột về nồng độ hormone bên trong cơ thể.
• Phải đối mặt với những lời chỉ trích, phê phán không hay từ mọi người xung quanh.
• Xảy ra mâu thuẫn, cãi vã với chồng hoặc những người thân trong gia đình.
• Sau khi sảy thai, cơ thể phụ nữ chưa thể phục hồi tốt được nên rất dễ bị ảnh hưởng từ môi trường xung quanh.
• Sự thờ ơ, vô tâm của chồng và những người bên cạnh khiến cho họ càng cảm thấy cô đơn và buồn tủi.
• Trầm cảm sau khi sảy thai sẽ dễ khởi phát ở những trường hợp phụ nữ hiếm muộn, đã làm nhiều cách nhưng khó có con, đã từng sảy thai nhiều lần trước đó, mắc phải đồng thời nhiều bệnh lý nguy hiểm khác,…

Trầm cảm sau khi sảy thai có thể bị ảnh hưởng từ nhiều yếu tố khách quan và chủ quan. Đôi lúc phụ nữ sẽ chịu áp lực, căng thẳng đến từ những lời trách mắng, đay nghiến của mọi người xung quanh. Tuy nhiên cũng có trường hợp các mẹ nhận được sự đồng cảm và quan tâm nhưng lại tự cảm thấy buồn bã, tuyệt vọng và luôn tạo áp lực cho chính bản thân.

Dấu hiệu trầm cảm ở phụ nữ sau khi sảy thai

Thông thường sau khi bị sảy thai phụ nữ luôn cảm thấy buồn bã, chán nản, khóc lóc và có xu hướng muốn ở một mình. Đây là những biểu hiện khá bình thường mà hầu hết ai cũng gặp phải. Tuy nhiên nếu chúng cứ kéo dài liên tục trong vài tuần và biểu hiện ở mức độ nghiêm trọng hơn thì có thể họ đã mắc phải các vấn đề về rối loạn tâm thần, phổ biến nhất là trầm cảm.

Các biểu hiện của bệnh trầm cảm rất đa dạng, chúng sẽ đặc trưng bởi cảm giác buồn chán, ủ rũ, tuyệt vọng và không còn hứng thú với bất cứ điều gì trong khoảng thời gian dài. Để có thể xác định được cụ thể một người có mắc phải chứng trầm cảm sau khi sảy thai hay không, bạn cần xem xét các dấu hiệu nhận biết sau đây:

• Khí sắc trầm buồn, cảm thấy buồn bã, chán nản, tuyệt vọng và không còn niềm vui.
• Không còn hứng thú đối với bất kì việc gì, kể cả những việc đã từng yêu thích trước đây.
• Có xu hướng muốn cô lập bản thân, không muốn tiếp xúc hay trò chuyện với mọi người xung quanh.
• Trở nên nhạy cảm hơn, có thể khóc nhiều nhưng không rõ nguyên nhân hoặc nóng giận, cáu gắt, khó chịu với những người bên cạnh.
• Có cảm giác tủi thân, nhất là khi thấy người khác có con.
• Rối loạn giấc ngủ, có thể mất ngủ, ngủ không sâu giấc, hay mơ gặp ác mộng hoặc buồn ngủ liên tục, ngủ không kiểm soát.
• Thay đổi thói quen ăn uống, ăn không được ngon miệng, thường xuyên bỏ bữa hoặc thèm ăn và ăn quá nhiều.
• Mất tập trung, giảm sự chú ý, không thể hoàn thành tốt công việc được giao, khó khăn trong việc lựa chọn hay đưa ra quyết định nào đó.
• Cảm thấy bản thân vô dụng, tự đổ lỗi cho chính mình.
• Nhiều người còn xuất hiện ảo giác, hoang tưởng rằng mình vẫn còn đang mang thai, trường hợp  này thường xuất hiện ở các đối tượng trầm cảm nặng.
• Thường xuyên gặp phải các cơn đau nhức thân thể như đau lưng, đau đầu,…
• Có suy nghĩ về cái chết, xuất hiện các hành vi tự làm hại chính mình hoặc muốn tự sát để giải thoát khỏi những suy nghĩ tiêu cực.

Các triệu chứng trầm cảm có thể xảy ra ngay sau khi phụ nữ sảy thai và phát triển nghiêm trọng sau đó. Thông thường những biểu hiện này sẽ kéo dài ít nhất 2 tuần cho đến 1 năm và dần suy giảm sau đó. Tuy nhiên nếu trong thời gian này người bệnh và những người thân bên cạnh không kịp thời nhận biết và áp dụng các biện pháp điều trị phù hợp có thể khiến cho tình trạng bệnh chuyển biến nặng nề hơn và gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đối với sức khỏe và đời sống.

Một điều đáng bất ngờ đó chính là trầm cảm sau khi sảy thai không chỉ xảy ra ở phụ nữ mà cũng có thể khởi phát ở nam giới. Sau khi mất con, người chồng cũng phải chịu đựng những nỗi đau và cố gắng gượng để có thể vượt qua chúng, đồng thời có thể làm chỗ dựa vững chắc cho vợ. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể mạnh mẽ để vực dậy tinh thần sau nỗi đau lớn này, vì thế trong thực tế vẫn có một số trường hợp nam giới bị trầm cảm sau khi phụ nữ sảy thai.

Bên cạnh đó, trầm cảm cũng là một trong các yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến tình trạng sảy thai. Các triệu chứng buồn bã, chán nản, tuyệt vọng, rối loạn ăn uống, mất ngủ liên tục cũng sẽ gây ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe của người mẹ, lâu dần có thể khiến cho thai nhi không thể phát triển tốt, cơ thể của người mẹ cũng không đủ sức để giữ con. Vì thế, ngay khi nhận thấy các triệu chứng của bệnh trầm cảm, bạn cần chủ động hơn trong việc thăm khám và điều trị để phòng tránh các hậu quả nguy hiểm có thể xảy ra.

Hướng điều trị trầm cảm sau khi sảy thai

Nếu nghi ngờ một người mắc phải chứng bệnh trầm cảm sau khi sảy thai, các bác sĩ sức khỏe tâm thần sẽ tiến hành thăm khám và khai thác các thông tin cần thiết để hỗ trợ tốt cho quá trình chẩn đoán. Sau khi đã xác định được cụ thể tình trạng bệnh lý của mỗi người thì các chuyên gia sẽ cân nhắc để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất.

Thông thường nếu người bệnh có thể phát hiện sớm các triệu chứng trầm cảm ở giai đoạn đầu thì có thể áp dụng nhanh các phương pháp khắc phục tại nhà, lúc này người bệnh vẫn chưa cần sử dụng đến thuốc điều trị. Tuy nhiên khi bệnh tình đã chuyển biến nặng thì người bệnh cần phải kết hợp đồng thời nhiều biện pháp chuyên khoa khác nhau và kiên trì điều trị trong thời gian dài.

Sau đây là một số phương pháp thường được chỉ định áp dụng cho các trường hợp trầm cảm ở phụ nữ sau khi sảy thai.

1. Tâm lý trị liệu

Đối với những trường hợp trầm cảm sau khi sảy thai thì các chuyên gia sẽ khuyến khích người bệnh áp dụng biện pháp tâm lý trị liệu. Phương pháp này không sử dụng thuốc nên có thể đảm bảo an toàn cho người bệnh, đồng thời có thể áp dụng được cho nhiều đối tượng khác nhau.

Bệnh nhân sẽ được trao đổi và trò chuyện trực tiếp với các chuyên gia tâm lý/ nhà trị liệu để được bày tỏ và tâm sự những khó khăn, khúc mắc, trở ngại trong lòng. Bằng những kỹ thuật chuyên môn mà các chuyên gia sẽ giúp bệnh nhân cảm thấy thoải mái hơn, họ cũng sẽ dần nhìn nhận được các vấn đề của bản thân và đưa ra cách khắc phục phù hợp nhất.

Với liệu pháp này người bệnh sẽ dần thay đổi được những suy nghĩ tiêu cực thành cách nhìn nhận vấn đề tích cực và lạc quan hơn. Họ sẽ cảm thấy dễ chịu và vui vẻ, không còn cảm giác tội lỗi hay vô dụng. Sau quá trình trị liệu tâm lý, người bệnh sẽ được phục hồi sức khỏe một cách tự nhiên, không để lại biến chứng về sau và phòng tránh được nguy cơ bị tái phát.

Bên cạnh đó, người bệnh còn được hướng dẫn về cách kiểm soát cảm xúc, học được cách đối mặt và xử lý với những khó khăn trong cuộc sống. Ngoài ra, quá trình trị liệu cũng cần có sự phối hợp và thăm gia của những người thân trong gia đình, đặc biệt là người chồng. Các chuyên gia cho biết rằng, các thành viên trong gia đình cũng cần biết rõ về căn bệnh này để có thể hỗ trợ và chăm sóc người bệnh tốt hơn.

2. Sử dụng thuốc điều trị

Thông thường, các triệu chứng của bệnh trầm cảm sẽ tiến triển một cách âm thầm, người bệnh khó có thể nhận biết ngay ở giai đoạn đầu. Hầu hết các đối tượng bệnh khi tìm đến sự giúp đỡ và hỗ trợ của y khoa đều đã chuyển biến sang giai đoạn vừa và nặng. Lúc này người bệnh cần phải sử dụng đến một số loại thuốc chống trầm cảm và kết hợp cùng những biện pháp điều trị khác mới có thể kiểm soát tốt được bệnh.

Một số loại thuốc thường được áp dụng cho phụ nữ bị trầm cảm sau khi sảy thai như:

• Thuốc an thần
• Thuốc chống trầm cảm 3 vòng
• Thuốc chống loạn thần
• SSRIs (Các chất ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc) …
• SNRIs (Chất ức chế tái hấp thu serotonin và norepinephrine)

Tuy nhiên, các loại thuốc này có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn như khô miệng, chóng mặt, choáng váng, suy giảm ham muốn tình dục,….Vì thế người bệnh cần phải tuân thủ nghiêm ngặt các chỉ định dùng thuốc của bác sĩ, tuyệt đối không được tự ý mua thuốc về dùng. Bên cạnh đó, các loại thuốc hỗ trợ chữa trầm cảm cần phải có thời gian nhất định để phát huy tốt công dụng, vì thế bệnh nhân phải kiên trì dùng thuốc, không được tự ý ngưng thuốc đột ngột.

Một số lưu ý khi sử dụng thuốc chống trầm cảm như:

•  Uống thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ, uống đúng thuốc, đúng giờ, đúng liều lượng.
• Không được tự ý mua thuốc về sử dụng khi chưa có chỉ định cụ thể từ các bác sĩ chuyên khoa.
• Không được sử dụng lại các đơn thuốc cũ hoặc dùng chung đơn thuốc với bệnh nhân khác.
• Tuyệt đối không được uống bia rượu, sử dụng các chất kích thích, chất gây nghiện trọng quá trình điều trị.
• Không nên uống thuốc khi bụng đói, đặc biệt là những đối tượng có vấn đề về tiêu hóa, dạ dày.
• Bảo quản thuốc ở nơi thoáng mát, tránh xa tầm tay của trẻ em và thú cưng.
• Tuyệt đối không được tự ý thay đổi liều lượng của thuốc hoặc ngừng sử dụng thuốc đột ngột.
• Nếu trong quá trình dùng thuốc có xuất hiện các triệu chứng bất thường thì cần thông báo ngay với bác sĩ để được hướng dẫn cách xử lý hiệu quả nhất.
• Khi đã sử dụng thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ nhưng các triệu chứng bệnh không có dấu hiệu thuyên giảm thì người bệnh cũng nên trao đổi lại với chuyên gia để được cân nhắc thay đổi liều hoặc chuyển sang một loại thuốc khác phù hợp hơn.

3. Điều chỉnh chế độ sinh hoạt lành mạnh

Song song với việc áp dụng các biện pháp nêu trên thì người bệnh cũng cần phải chú ý đến việc thay đổi chế độ sinh hoạt hàng ngày của mình. Lúc này người bệnh phải chú ý nhiều hơn về chế độ ăn uống, thường xuyên tập luyện thể dục thể thao để nâng cao sức khỏe. Một số thói quen mà bạn nên áp dụng để nhanh chóng đẩy lùi chứng trầm cảm sau khi sảy thai như:

• Dành thời gian nhiều hơn để nghỉ ngơi, thư giãn. Tốt nhất bạn nên lên kế hoạch cụ thể cho các công việc mà mình cần phải làm, tránh làm việc quá sức hoặc nằm ì một chỗ.
• Thường xuyên vận động, tập luyện thể thao để nâng cao sức đề kháng. Đồng thời, việc vận động mỗi ngày còn giúp cho cơ thể sản sinh ra nhiều hormone serotonin giúp tạo hạnh phúc, giảm thiểu cảm giác lo lắng, buồn chán.
• Chú ý bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết, lựa chọn những thực phẩm giàu canxi, vitamin nhóm B, omega 3 để gia tăng tốc độ phục hồi sức khỏe. Bên cạnh đó phụ nữ sau khi sảy thai cũng cần phải ăn nhiều rau xanh, trái cây, cá béo, sữa để cơ thể được hoạt động khỏe mạnh trở lại.
• Đảm bảo chất lượng giấc ngủ, tốt nhất nên ngủ sớm trước 23 giờ và ngủ đủ 7 đến 8 tiếng mỗi ngày.
• Khi cảm thấy căng thẳng, bế tắc thì nên tìm kiếm sự giúp đỡ từ những người thân bên cạnh. Hoặc đơn giản là ngồi tâm sự, chia sẻ để cảm thấy thoải mái và dễ chịu hơn.
• Tìm kiếm những niềm vui mới như nấu ăn, nghe nhạc, đọc sách, chăm sóc cây cảnh, sáng tác nhạc để cảm thấy yêu đời và vui vẻ hơn.

Phòng tránh tình trạng trầm cảm sau khi sảy thai

Phụ nữ sau khi sảy thai sẽ có nguy cơ mắc bệnh trầm cảm cao hơn rất nhiều so với người bình thường. Căn bệnh này có thể gây ra rất nhiều hậu quả nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh, đồng thời làm gia tăng gánh nặng cho những người thân bên cạnh. Vì thế, để phòng tránh tốt tình trạng này, phụ nữ nên thực hiện các điều sau đây nếu vừa mới bị sảy thai.

1. Dành thời gian nghỉ ngơi để phục hồi sức khỏe

Sau khi sảy thai, cơ thể của phụ nữ sẽ bị yếu đi rất nhiều. Cũng bởi sau quá trình phẫu thuật để loại bỏ thai lưu, người mẹ sẽ bị mất đi một lượng máu đáng kể, họ có thể thay đổi về khẩu vị, rối loạn giấc ngủ gây nên tình trạng suy nhược. Cũng chính vì những điều này mà tinh thần của phụ nữ bị ảnh hưởng rất nhiều và có khả năng gây ra một số bệnh lý về thần kinh.

Vì thế, hãy cố gắng dành thời gian nghỉ ngơi, thư giãn hợp lý để có thể phục hồi được năng lượng và hỗ trợ tốt cho quá trình tái tạo máu. Phụ nữ sau khi sảy thai nên chú ý nhiều hơn đến giấc ngủ của mình. Nếu cảm thấy không ngủ được bạn có thể áp dụng các biện pháp như sử dụng tinh dầu thơm, nghe một bản nhạc nhẹ nhàng, uống một ly sữa ấm nếu cảm thấy đói, ngâm chân với nước ấm,…

2. Cân bằng cảm xúc

Sau khi mất đi đứa con của mình, phụ nữ thường phải đối mặt với hàng loạt các cảm xúc tồi tệ khác nhau. Đây cũng là nguyên nhân chủ yếu có thể khiến cho họ dễ khởi phát căn bệnh trầm cảm sau khi sảy thai. Các cảm xúc này không thể chấm dứt nhanh chóng được mà cần phải có một thời gian nhất định để cân bằng.

Tốt nhất bạn nên cởi mở và chia sẻ nhiều hơn với những người thân bên cạnh về những cảm xúc của bản thân. Điều này sẽ giúp bạn cảm thấy thoải mái, bớt cô đơn hơn, đồng thời bạn cũng sẽ nhận được nhiều lời an ủi và động viên để mạnh mẽ vượt qua được giai đoạn này. Bạn có thể tìm kiếm cho mình hoạt động thư giãn mới lạ để bù đắp cho nỗi đau hiện tại.

3. Hi vọng vào tương lai

Hãy suy nghĩ và hi vọng vào những điều mới mẻ và hạnh phúc trong tương lai, bạn sẽ cảm thấy thoải mái và dễ chịu hơn rất nhiều. Rất nhiều các chị em từng bị sảy thai nhưng vẫn có thể mang thai trở lại thành công và sinh ra những đứa con mạnh khỏe, kháu khỉnh. Vì thế, thay vì bi quan, tuyệt vọng bạn hãy cố gắng suy nghĩ tích cực hơn để mau chóng phục hồi lại sức khỏe để đón chào những đứa con trong tương lai của mình.

Nếu chưa thực sự an tâm, bạn hãy tìm gặp bác sĩ để biết về khả năng sinh con và nhận được những lời khuyên hữu ích. Khi bạn và chồng có thể sẵn sàng về cả thể chất lẫn tinh thần thì khả năng có con lần nữa sẽ rất cao. Tuy nhiên, cũng đừng cố gắng ép buộc bản thân có con ngay lập tức, hãy dành thời gian khi bạn thực sự sẵn sàng.

4. Sự hỗ trợ từ người thân

Gia đình luôn là điểm tựa vững chắc của mỗi người, vì thế khi cảm thấy bế tắc, hụt hẫng bạn cần chia sẻ nhiều hơn với họ. Đồng thời các thành viên trong gia đình nên quan tâm, chăm sóc và an ủi đối phương nhiều hơn. Những lời động viên, hỏi thăm chân tình sẽ giúp cho phụ nữ cảm thấy bớt cô an và nhẹ lòng hơn rất nhiều.

Bên cạnh đó những người xung quanh cũng không nên chỉ trích, trách mắng phụ nữ. Cũng bởi không ai muốn mất đi đứa con của mình, nỗi đau mà họ đang gánh chịu đã quá lớn, không nên tạo sức ép thêm cho họ. Tốt nhất để hãy dành thời gian cho họ nhiều hơn, cùng họ thực hiện những hoạt động thú vị để giúp xua tan nhanh chóng nỗi mất mát to lớn này.

Trầm cảm ở phụ nữ sau khi sảy thai có thể gây ra rất nhiều hậu quả nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe, đời sống và khả năng sinh con sau này. Hi vọng những thông tin trong bài viết này sẽ giúp bạn đọc có cách khắc phục và phòng tránh hiệu quả để có được một sức khỏe thật tốt.

Tham khảo thêm:

• Trầm cảm sau khi phá thai: Nhận biết và cách phòng tránh
• Dấu hiệu trầm cảm khi mang thai và cách chữa trị an toàn
• Trầm Cảm Sau Sinh: Nguyên nhân, biểu hiện và hướng chữa trị