Chuyên gia Tâm lý trị liệu Nguyễn Việt Hùng: Con đường để tự do khỏi vấn đề
Nhiều người thường quan niệm rằng phải giải quyết được vấn đề thì cuộc sống mới thuận lợi, thành công và hạnh phúc. Thế nhưng, chỉ khi thực sự tự do khỏi vấn đề, chúng ta mới có được sự bình an và đủ đầy trong thân – tâm – trí. Vậy làm thế nào để có thể tự do khỏi vấn đề? Cùng lắng nghe chia sẻ của chuyên gia tâm lý trị liệu Nguyễn Việt Hùng để bỏ túi ngay chìa khóa hữu ích nhé!
Vấn đề là gì? Đâu là nguyên nhân của vấn đề
Thông thường, vấn đề được định nghĩa là những điều cần được xem xét, nghiên cứu và giải quyết. Nó là một mục tiêu nào đó mà chúng ta chưa tìm ra được cách thực hiện hoặc chưa biết thực hiện theo cách nào tối ưu nhất. Vậy nhưng, dưới góc nhìn của thực hành thiền, chuyên gia Việt Hùng hé lộ:
“Vấn đề là những khó khăn, khúc mắc trong cuộc sống. Những khó khăn và khúc mắc đó khiến cho chúng ta cảm thấy bế tắc, hoảng loạn, khó chịu hay đau khổ. Đau khổ ở đây là “đau trên thân và khổ trên tâm”. Chúng ta có thể định nghĩa theo rất nhiều cách khác nhau về những vấn đề trong các lĩnh vực khác nhau, nhưng cuối cùng thì nó vẫn chỉ là như thế này thôi. Các vấn đề chính là sự đau khổ”.
Mỗi vấn đề được gây ra đều có nguyên nhân tương ứng của nó. Nguyên nhân thực sự của vấn đề không phải những yếu tố tác động bên ngoài mà là những hành động được thực hiện trong lúc chúng ta không sáng suốt. Những hành động này đơn giản là hành động mang tính chất phản ứng với những gì đang diễn ra và chúng ta gọi là phản ứng dựa trên vô thức.
Sự phản ứng đó dựa trên nền tảng của việc dính mắc hoặc chối bỏ một điều gì đó hay nói cách khác là sự yêu thích và ghét bỏ. Chúng ta thích thì mới làm và ghét thì không làm. Theo chuyên gia Việt Hùng “Đó là hoạt động mang tính bản năng, mù quáng và chính hành động không sáng suốt đó sẽ là nguyên nhân gây ra vấn đề”.
Ý nghĩa của việc thực sự tự do khỏi vấn đề
Sau khi biết được vấn đề và nguyên nhân của vấn đề là gì, chúng ta sẽ giải quyết nguyên nhân đó, giải quyết những hành động vô thức đã lặp đi lặp lại để chúng không có cơ hội tái diễn vào lần sau. Lý do vì sao? Vì nguyên nhân đã xuất hiện mà không được giải quyết hoàn toàn thì sẽ luôn tồn đọng ở đó, tích lũy lại theo thời gian và đến lúc nào đó, nó sẽ trở thành vấn đề lớn hơn.
Theo chuyên gia tâm lý trị liệu Nguyễn Việt Hùng:
“Chúng ta cần nhận thức rõ ràng vấn đề là sự đau trên thân và khổ trên tâm, là sự thật không thể chối bỏ. Nếu không nhận thức được điều đó, chúng ta sẽ chối bỏ vấn đề. Chối bỏ vấn đề là không dám đối diện với nó mà né tránh, bỏ chạy khỏi nó và xua đuổi nó. Từ đó, chúng ta sẽ khó có được những cái nhìn sâu sắc và toàn diện về vấn đề, khó hiểu thấu được vấn đề.
Tự do khỏi vấn đề là tự do khỏi nguyên nhân của vấn đề, không dính mắc hay chối bỏ vấn đề, không bị nó làm cho đau khổ. Tự do khỏi nguyên nhân gây ra vấn đề tức là chúng ta không làm những nguyên nhân đó nữa thì nó sẽ không có cơ hội cho những vấn đề khởi phát.
Khi giải quyết được nguyên nhân thực sự gây ra vấn đề, chúng ta sẽ có được sự tự do khỏi vấn đề. Còn nếu chúng ta chỉ giải quyết vấn đề thì một ngày nào đó nó sẽ xuất hiện thêm. Như vậy, chúng ta sẽ ngày càng có nhiều vấn đề hơn để giải quyết”.
Với những hiểu biết thông thường trước đây, với thói quen trước đây, chúng ta thường cho rằng vấn đề là cái gì đó rất khó chịu và cần phải loại bỏ đi. Nhưng với góc nhìn mới này thì vấn đề trở thành cơ hội, cơ hội để cuối cùng chúng ta có thể thực sự tự do khỏi vấn đề.
Theo đó, với bất kỳ một chứng bệnh nào đó, một vấn đề nào đó chúng ta gặp phải, hãy biết ơn nó vì đây là cơ hội không thể nào tuyệt vời hơn, không thể nào tốt đẹp hơn giúp chúng ta biết về con đường – con đường thực sự để tự do khỏi vấn đề. Đó chính là giá trị của vấn đề, là ý nghĩa của việc thực sự tự do khỏi vấn đề.
Con đường để hoàn toàn tự do khỏi vấn đề
Vấn đề sinh ra để chúng ta thực sự tự do khỏi nó, để nắm bắt cơ hội, để kinh nghiệm và giúp cho cuộc sống bản thân ngày càng tốt hơn. Tuy nhiên, làm thế nào để mỗi người có được sự tự do khỏi vấn đề một cách hoàn toàn? Dựa trên trải nghiệm cuộc đời của chính mình, chuyên gia tâm lý trị liệu Nguyễn Việt Hùng đã đưa ra những chia sẻ vô cùng giá trị với con đường đi tuyệt vời.
1. Trở thành “nhà giả kim” của chính mình
Chuyên gia Việt Hùng tâm sự:
“Thông thường, chúng ta cho rằng vấn đề là rác và cần phải loại bỏ nó đi. Thế nhưng với bản thân tôi, sau tất cả những trải nghiệm, tất cả những va vấp tổn thương trong cuộc đời mình, đến thời điểm hiện tại nhìn lại, tôi bỗng dưng thấy ồ sao cuộc đời của mình toàn là rác không.
Mình có thể tìm cách loại bỏ tất cả rác này đi rồi sau đó mình bắt đầu lại như một người bình thường khác cũng được, nhưng mà tốn quá nhiều thời gian. Tức là ở thời điểm đã 50 tuổi rồi thì bắt đầu cái gì cũng khó khăn hết mà lại vướng một đống rác trong người thì sẽ mất bao lâu, bao công sức.
Vậy bằng cách nào đây? Tôi có cảm giác mình không cam tâm và nghĩ là chắc chắn phải có một cách gì đó nó tốt hơn. Khi ấy, tự nhiên khái niệm về nhà giả kim xuất hiện trong đầu với câu chuyện lưu truyền ở phương Tây về một người chỉ là người bình thường nhưng có năng lực biến chì thành vàng. Chì vốn cũng là thứ rất là bình thường thôi nhưng lại có thể biến nó thành thành vàng là thứ quý giá như vậy?
Nếu mình cũng là nhà giả kim, biến được một đống rác thành vàng thì mình sẽ đứng trên một đống vàng luôn. Và khi đó, mình sẽ không có những nỗi sợ rằng phải bắt đầu lại hay không kịp đâu. Vậy là tôi đi tìm con đường trở thành nhà giả kim của chính mình, để biến rác thành vàng, biến vấn đề thành cơ hội, thành những thứ có giá trị cao và thực sự bước đi trên con đường tự do khỏi vấn đề.”
Chúng ta thường coi những vấn đề hay khó khăn phát sinh trong cuộc sống là “rác” và muốn loại bỏ chúng đi, muốn dọn sạch chúng đi. Thế nhưng, chuyên gia Việt Hùng gợi mở một góc nhìn mới để chúng ta nhìn nhận vấn đề với những giá trị mà nó có thể mang đến và có cách tự do khỏi nó, thay vì chối bỏ hoàn toàn.
2. Liên tục mở rộng sự “hay biết” của bản thân
Bước tiếp theo cần làm để đi trên con đường tự do khỏi vấn đề là nâng cao sự hiểu biết của mình, mở rộng sự hay biết của bản thân chứ không phải ai khác. Lý do là bởi vấn đề được gây ra khi các các giác quan của chúng ta không tiếp xúc với đối tượng của nó, ví dụ như hình ảnh, âm thanh, ánh sáng, màu sắc…
“Lúc ngủ say, thực ra vẫn nghe thấy âm thanh. Các giác quan thì không ngừng tiếp nhận, bất cứ cái cảnh giác nào nó vẫn tiếp nhận. Điều này được hiểu rằng cứ có đối tượng ở đó thì ở đó sẽ có sự tiếp xúc. Và khi các giác quan tiếp xúc với đối tượng của nó thì ngay lập tức sẽ xuất hiện một kết luận đi kèm với cảm xúc, bông hoa này đẹp, anh này yêu mến, giọng nói này dễ thương,…
Và khi có kết luận đó với cảm xúc đó thì chúng ta luôn luôn có sự dính mắc hoặc chối bỏ… Cái gì chúng ta kết luận nó là tốt đẹp và chúng ta cảm thấy dễ chịu, tức chúng ta dính mắc vào đó. Khi chúng ta có trạng thái tâm dính mắc hay chối bỏ đó thì ngay lập tức chúng ta phản ứng. Phản ứng đó chỉ là những việc gì mình thích làm, muốn làm, quen làm và một cách tự nhiên thì việc này gây ra vấn đề.” – Chuyên gia tâm lý trị liệu Nguyễn Việt Hùng.
Bên cạnh đó, chúng ta chỉ làm những việc muốn làm, thích làm, quen làm đó trong trạng thái vô thức hay không hiểu biết. Vậy nên để có thể ngưng làm những việc muốn làm, thích làm, quen làm này và cho vùng vô thức bị thu hẹp lại thì chúng ta hãy mở rộng vùng kiến thức bằng cách hay biết nhiều nhất có thể, liên tục mở rộng vốn hiểu biết.
Dần dần, vùng ý thức sẽ được mở rộng với sự hiểu biết liên tục nâng cao. Mỗi ngày trôi qua, chúng ta sẽ giải quyết được nhiều vấn đề hơn, cuộc sống của chúng ta lúc nào cũng đi lên. Đặc biệt, càng bước đi thì số lượng vấn đề gây thêm càng ít đi và càng bước đi thì số lượng vấn đề giải quyết càng nhiều lên và lúc đó, chúng ta cũng sẽ được tự do thực sự khỏi vấn đề.
3. Đừng quên chấp nhận vấn đề khi nó xảy ra
Song song với việc trở thành “nhà giả kim” của chính mình và mở rộng hiểu biết, con đường để tự do khỏi vấn đề còn cần chúng ta chấp nhận một cách hoàn toàn vấn đề. Tất cả mọi thứ đều có bản chất là không bền vững, không thay đổi nên chúng ta chỉ cần biết và kinh nghiệm chứ không dính mắc, không chối bỏ.
Khi chúng ta chấp nhận vấn đề, chúng ta mới bắt đầu có những sự hiểu biết về nó, có được cơ hội bằng cách liên tục hay biết về những gì đang diễn ra trên thân và tâm. Vì theo chia sẻ của chuyên gia Việt Hùng, “vấn đề là toàn bộ những gì diễn ra trên thân và tâm, là đau trên thân và khổ trên tâm”.
Cách mà chúng ta liên tục hay biết về nó là chúng ta đã liên tục vun bồi những hiểu biết về vấn đề. “Nếu mà đau khổ thì chúng ta cũng chỉ để biết để kinh nghiệm mà thôi, không dính mắc không chối bỏ”. Và bằng cách đó thì cứ mỗi khoảnh khắc, chúng ta lại có thêm hiểu biết về vấn đề. Cho đến khi những hiểu biết về vấn đề được trọn vẹn, đầy đủ, chất lượng và thấu đáo rồi thì tự nhiên nguyên nhân vấn đề nó bật ra.
Chuyên gia Nguyễn Việt Hùng phân tích:
“Chẳng hạn như việc chúng ta bị viêm phổi, chúng ta đến bệnh viện khám bệnh rồi chỉ về uống thuốc thôi thì sẽ không nhận ra những nguyên nhân làm mình viêm phổi và cảm thấy đau đớn. Trong khi đó, nếu chúng ta bị viêm phổi mà chúng ta có ý thức quan sát nó nhiều nhất có thể, hay biết nhiều nhất có thể và không chối bỏ thì chúng ta sẽ nhận ra khi hút thuốc thì nó đau hơn.
Còn hôm nào chúng ta không hút thuốc thì không thấy đau đớn như vậy mà thấy nhẹ nhõm hơn, nhẹ nhàng và thoải mái hơn. Chúng ta có ghi nhận nó, chấp nhận nó thì khi đó chúng ta mới biết được là hình như nó có liên quan. Nguyên nhân của vấn đề vì vậy sẽ hé lộ từng chút từng chút một.”
Bằng cách chấp nhận như vậy, chúng ta sẽ dần dần thấu đáo về bản thân, về những khổ đau, những tiến trình thân tâm, sự diễn ra của cảm xúc hay việc kích hoạt suy nghĩ… Khi nhìn rõ tất cả những thứ đó từng chút từng chút một, chúng ta hoàn toàn không còn nghi ngờ gì về vấn đề hay nguyên nhân của vấn đề nữa. Chúng ta thậm chí không chỉ giải quyết được vấn đề cho chính mình mà còn có thể giải quyết được vấn đề cho những người chúng ta yêu thương, cho những người bên cạnh.
Đây chính là con đường để hoàn toàn tự do khỏi vấn đề mà chuyên gia tâm lý trị liệu Nguyễn Việt Hùng chia sẻ. Mong rằng với những chia sẻ vô cùng hữu ích, chúng ta sẽ có thêm những góc nhìn mới về từng vấn đề xuất hiện trong cuộc sống để học cách chấp nhận nó, tự do khỏi nó và tìm thấy sự bình an từ trong tâm.
Có thể bạn quan tâm:
[Hot] VTV2 giới thiệu giải pháp trị liệu trầm cảm không dùng thuốc
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!