Dấu hiệu bị trầm cảm nặng và hướng điều trị
Trầm cảm nặng là một trong các cấp độ nghiêm trọng của bệnh trầm cảm, các triệu chứng bệnh biểu hiện ở mức độ trầm trọng hơn và lặp lại với tần suất liên tục. Nếu không thể áp dụng kịp thời các biện pháp can thiệp sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đối với sức khỏe người bệnh, thậm chí có thể dẫn đến việc tự sát.
Trầm cảm nặng là gì?
Trầm cảm là một trong các căn bệnh tâm thần phổ biến hiện nay, nó có thể khởi phát ở bất kì đối tượng nào, kể cả trẻ em cho đến người già cao tuổi. Bệnh lý này được chia thành 3 cấp độ khác nhau là trầm cảm nhẹ, trầm cảm vừa và trầm cảm nặng. Tùy vào mỗi cấp độ bệnh khác nhau mà mức độ biểu hiện của các triệu chứng cũng sẽ tăng dần.
Đối với những trường hợp trầm cảm nhẹ và vừa, người bệnh có thể nhanh chóng cải thiện bằng cách thay đổi chế độ sinh hoạt, ăn uống và nghỉ ngơi tại nhà. Tuy nhiên, nếu bệnh tình không được phát hiện sớm và dần chuyển biến nghiêm trọng hơn thành trầm cảm nặng thì việc điều trị sẽ mất nhiều thời gian và phải kết hợp đồng thời nhiều biện pháp hơn.
Nếu các triệu chứng của trầm cảm nặng không được kiểm soát tốt sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần và thể chất của người bệnh, làm suy giảm chất lượng cuộc sống, ảnh hưởng đến các mối quan hệ xã hội, thậm chí là làm tăng nguy cơ tự sát ở người bệnh.
Các biểu hiện đặc trưng của người bệnh trầm cảm đó chính là khí sắc trầm buồn, chán nản, tuyệt vọng, bi quan về cuộc sống, mất dần hứng thú với những hoạt động xung quanh, suy nghĩ tiêu cực và muốn tự sát để giải thoát bản thân. Hầu hết những người bị trầm cảm nặng đều có đầy đủ các biểu hiện đặc trưng này, tần suất xuất hiện cũng sẽ nhiều hơn.
Theo số liệu thống kê trên toàn thế giới, tỉ lệ người tự sát về căn bệnh trầm cảm nặng đã chiếm đến 70%. Các chuyên gia còn cho biết thêm, số lượng người tử vong do trầm cảm đã xếp thứ 2 thế giới, chỉ đứng sau các vụ tai nạn giao thông.
Theo nghiên cứu cho biết rằng, trầm cảm có thể xuất hiện ở bất kì ai, tuy nhiên nữ giới sẽ có tỉ lệ mắc bệnh cao hơn so với nam giới. Thế nhưng số lượng nam giới tự sát về căn bệnh quái ác này lại cao hơn nhiều so với phụ nữ, đặc biệt là những trường hợp trầm cảm kéo dài và chuyển biến thành giai đoạn nặng.
Dấu hiệu của người bị trầm cảm nặng
Trầm cảm có thể khởi phát bởi rất nhiều nguyên nhân khác nhau, tùy vào nguyên nhân gây ra bệnh mà các biểu hiện của mỗi bệnh nhân cũng có phần riêng biệt. Thông thường, các biểu hiện của trầm cảm nhẹ chưa quá rõ ràng, tần suất xuất hiện cũng thưa thớt nên người bệnh hầu như khó nhận biết được.
Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài sẽ làm bệnh tình chuyển biến nặng nề hơn, lâu dần phát triển thành trầm cảm nặng. Lúc này người bệnh sẽ có những biểu hiện rõ ràng, các triệu chứng bệnh cũng xuất hiện liên tục.
Đối với những tình trạng trầm cảm nặng, người bệnh có thể tồn tại hầu hết các biểu hiện sau đây.
Hai triệu chứng cốt lõi và đặc trưng của trầm cảm:
- Khí sắc kém, luôn cảm thấy buồn chán, tuyệt vọng. Đôi lúc người bệnh có thể khóc nhưng không rõ nguyên nhân.
- Mất dần các hứng thú đối với những sự kiện, hoạt động diễn ra xung quanh, ngay cả những việc đã từng yêu thích trước kia.
Bảy triệu chứng liên quan như:
- Thay đổi khẩu vị, cảm thấy ăn không ngon miệng, chán ăn, thường xuyên bỏ bữa hoặc ăn quá nhiều.
- Rối loạn giấc ngủ, khó ngủ, trằn trọc không ngủ được, thường xuyên mơ gặp ác mộng hoặc ngủ rất nhiều nhưng vẫn cảm thấy thiếu sức sống.
- Dễ bị kích động, cáu gắt với những người xung quanh. Lười vận động hoặc di chuyển chậm chạp.
- Cảm thấy thất vọng về bản thân, cảm giác tội lỗi, thấy mình vô dụng.
- Cơ thể luôn trong trạng thái mệt mỏi, thiếu năng lượng, không muốn làm bất cứ việc gì.
- Mất tập trung, gặp nhiều khó khăn trong việc đưa ra các lựa chọn hay quyết định, dù việc đó rất đơn giản.
- Xuất hiện các suy nghĩ tiêu cực, có ý định muốn tự sát để giải thoát cho bản thân.
Bên cạnh đó một số trường hợp bị trầm cảm nặng còn có thể xuất hiện kèm theo các triệu chứng như:
- Người bệnh có thể mất dần khả năng thực hiện các công việc hàng ngày, kể cả các hoạt động tự chăm sóc bản thân.
- Xuất hiện kèm với các triệu chứng hoang tưởng, ảo giác.
Hướng điều trị trầm cảm nặng thế nào?
Sau khi chẩn đoán chính xác về tình trạng trầm cảm nặng của mỗi bệnh nhân, các chuyên gia sẽ cân nhắc để lựa chọn những phương pháp điều trị thích hợp. Thông thường người bệnh phải kết hợp nhiều biện pháp trong thời gian dài mới có thể khắc phục được tốt các triệu chứng bệnh. Một số phương pháp có thể giúp cải thiện chứng bệnh này như sau:
1. Tâm lý trị liệu
Hiện nay, tâm lý trị liệu là một trong các biện pháp được sử dụng phổ biến trong quá trình điều trị các bệnh rối loạn tâm thần, trong đó có trầm cảm. Phương pháp này được đánh giá rất cao về hiệu quả và độ an toàn. Quá trình điều trị không cần đến sự can thiệp của thuốc điều trị, bệnh nhân sẽ được phục hồi sức khỏe một cách tự nhiên và hạn chế được nguy cơ tái phát bệnh.
Các bác sĩ tâm lý sẽ sử dụng ngôn ngữ giao tiếp để khai thác được tình trạng sức khỏe tâm thần của mỗi bệnh nhân. Thông qua các cuộc trò chuyện trực tiếp, chuyên gia sẽ giúp người bệnh nhìn nhận được các biểu hiện bất thường của bản thân, từ đó giúp họ tìm được hướng khắc phục hiệu quả nhất.
Trong tâm lý trị liệu có rất nhiều các liệu pháp hỗ trợ khác nhau, điển hình như liệu pháp nhận thức hành vi, trị liệu bằng hình ảnh, âm thanh, trị liệu nhóm, gia đình,…Khi áp dụng các phương pháp này, sẽ giúp cho người bệnh được cải thiện một số vấn đề sau đây:
- Bệnh nhân sẽ biết rõ được nguyên nhân gây ra bệnh và các biểu hiện sai lệch của bản thân, từ đó biết được cách giải quyết phù hợp nhất.
- Học được cách cải thiện các mối quan hệ xã hội.
- Biết cách cân bằng và kiểm soát cảm xúc, tâm trạng của chính mình.
- Biết cách đối phó với những tình huống khó khăn hoặc những vấn đề căng thẳng xảy ra trong cuộc sống.
- Lấy lại được cảm giác vui vẻ, hạnh phúc, hài lòng.
- Biết cách kiềm chế được những cơn kích động, nóng giận của bản thân.
2. Điều trị trầm cảm nặng bằng thuốc Tây
Đối với những trường hợp bị trầm cảm nặng, bác sĩ sẽ áp dụng song song cả hai phương pháp trị liệu tâm lý và sử dụng thuốc điều trị. Việc sử dụng thuốc sẽ giúp các triệu chứng được kiểm soát tốt hơn, hạn chế tình trạng chuyển biến phức tạp có thể cướp đi tính mạng của bệnh nhân.
Tuy nhiên việc điều trị bằng thuốc cần phải thực hiện đúng theo các chỉ định của bác sĩ. Hầu hết những loại thuốc chống trầm cảm đều có khả năng gây ra tác dụng phụ như buồn nôn, chóng mặt, chán ăn, mất ngủ, rối loạn chức năng sinh dục,….Do đó, để đảm bảo an toàn, bệnh nhân cần phải tuân thủ đúng theo các chỉ định sử dụng của bác sĩ, tốt nhất là nên uống thuốc đúng liều và có thời gian uống thuốc cố định trong ngày.
Bên cạnh đó, các loại thuốc chống trầm cảm có tác dụng khá chậm, thông thường khoảng từ 2 đến 4 tuần mới nhận thấy được hiệu quả rõ rệt. Người bệnh cần kiên trì sử dụng đúng theo phác đồ điều trị của bác sĩ, tuyệt đối không được tự ý tăng/ giảm liều dùng hoặc ngưng sử dụng thuốc đột ngột.
Một số nhóm thuốc chống trầm cảm thường được áp dụng trong trường hợp này như:
- Thuốc chống trầm cảm 3 vòng
- Thuốc chống trầm cảm đa vòng
- Chất ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI)
- Thuốc ức chế tái hấp thu trên serotonin và norepinephrine (SNRI)
- Các chất ức chế monoamin oxydase (MAOIs)
3. Phương pháp sốc điện chữa trầm cảm nặng
Phương pháp sốc điện sẽ được cân nhắc áp dụng cho những trường hợp bị trầm cảm nặng, đặc biệt là những trường hợp có xuất hiện các ảo giác hoặc nguy cơ tự sát cao. Tuy nhiên, hầu hết những người mắc bệnh trầm cảm đều không đến mức phải áp dụng liệu pháp này, chỉ khi người bệnh không thể đáp ứng được các phương pháp điều trị tâm lý hoặc kích ứng quá mạnh với thuốc.
Liệu pháp sốc điện được xem là biện pháp điều trị cuối cùng của phác đồ cải thiện trầm cảm nặng. Các bác sĩ chuyên khoa cũng cho biết rằng, sốc điện không phải là biện pháp được áp dụng thường xuyên cho người bệnh trầm cảm bởi rất nhiều lý do như giá thành cao, sự phản đối từ người bệnh, ít bác sĩ có chuyên môn sâu, thời gian điều trị bệnh không rõ ràng.
4. Hỗ trợ cải thiện bệnh tại nhà
Song song với việc áp dụng các phương pháp điều trị nêu trên, người bệnh trầm cảm nặng cũng cần thực hiện một số biện pháp hỗ trợ tại nhà. Các chuyên gia cho biết rằng, việc thay đổi thói quen sinh hoạt, nghỉ ngơi đúng cách cũng góp phần tích cực trong việc cải thiện tình trạng sức khỏe thể chất và tinh thần.
- Mỗi ngày chỉ cần dành ra khoảng 30 phút để tập luyện thể dục thể thao cũng giúp cho cơ thể nâng cao sức đề kháng, đồng thời sản sinh ra nhiều hormone hạnh phúc để tinh thần ổn định tốt hơn. Người bệnh nên lựa chọn những bài tập đơn giản có thể rèn luyện ngay tại nhà như đi bộ, chạy bộ, đạp xe đạp, yoga, thiền định, thái cực quyền,…
- Một chế độ ăn uống lành mạnh với đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cũng góp phần nâng cao sức khỏe cho người bệnh. Các bệnh nhân trầm cảm nên chú ý lựa chọn những thực phẩm có lợi cho não bộ như rau xanh, hoa quả, cá, thịt, dầu thực vật, các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt,….Bên cạnh đó cần phải hạn chế những món ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, những thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn đóng hộp.
- Bệnh nhân trầm cảm nặng tuyệt đối không được sử dụng bia rượu, thuốc lá, các chất kích thích hay gây nghiện sẽ làm cho tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng, đồng thời còn làm giảm hiệu quả của các phương pháp điều trị.
- Chú ý đến chất lượng giấc ngủ, mỗi ngày cần ngủ đủ 8 tiếng và nên tập thói quen ngủ trước 23 giờ đêm. Các chuyên gia cho biết rằng, giấc ngủ có vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe tinh thần và thể chất của mỗi người. Có được một giấc ngủ trọn vẹn sẽ giúp bạn có được nguồn năng lượng tích cực, giảm bớt các căng thẳng, áp lực, mệt mỏi.
- Vệ sinh giấc ngủ bằng cách lựa chọn không gian nghỉ ngơi thoáng mát, rộng rãi, sạch sẽ, tránh tiếng ồn, điều chỉnh nhiệt độ và ánh sáng phòng phù hợp (không quá lạnh cũng không quá nóng). Đối với những bệnh nhân trầm cảm nặng có dấu hiệu mất ngủ kéo dài thì nên áp dụng một số biện pháp hỗ trợ như ngâm chân với nước ấm, massage, xoa bóp, sử dụng trà thảo mộc, tinh dầu thơm,…
- Người bệnh nên chủ động tham gia vào các câu lạc bộ, hoạt động vui chơi giải trí dựa theo sở thích của bản thân để thư giãn tốt hơn, đồng thời cải thiện được khả năng giao tiếp xã hội.
- Sắp xếp thời gian hợp lý, tránh làm việc quá sức. Người bệnh nên chia sẻ với bạn bè, người thân về những khó khăn, áp lực của bạn thân để giải tỏa căng thẳng tốt hơn.
- Những người thân trong gia đình cũng cần chú ý quan tâm và hỗ trợ người bệnh trong quá trình điều trị trầm cảm. Tốt nhất các thành viên trong gia đình cần tìm hiểu và biết được thông tin về căn bệnh này để có cái nhìn tích cực hơn đối với người bệnh.
Trầm cảm nặng là giai đoạn đáng báo động và tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây hại đến sức khỏe người bệnh, thậm chí có thể cướp đi tính mạng của họ bất cứ lúc nào. Do đó, ngay khi nhận thấy các triệu chứng của bệnh, bạn cần nhanh chóng tìm đến các cơ sở chuyên khoa uy tín để được thăm khám và điều trị tốt nhất.
ArrayArrayTham khảo thêm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!