Trầm cảm ở trẻ em: Dấu hiệu nhận biết và cách chữa trị

Trầm cảm là một căn bệnh tâm thần rất nguy hiểm, nó không chỉ xuất hiện nhiều ở những người lớn tuổi mà còn có thể khởi phát ở trẻ em. Tuy tỉ lệ trầm cảm ở trẻ em thấp hơn so với người lớn nhưng nó cũng sẽ gây ra rất nhiều các hậu quả xấu ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển lâu dài của trẻ nhỏ.

Bệnh trầm cảm ở trẻ em là gì?

Trầm cảm ở trẻ em là một rối loạn sức khỏe tâm thần đặc trưng bởi cảm giác buồn bã, chán nản, mất hứng thú, mất năng lượng kéo dài trên 2 tuần. Theo CDC (Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ), khi trẻ buồn bã, sợ hãi hoặc lo lắng, không hứng thú với thứ chúng từng thích, cảm thấy bất lực trước tình huống mà chúng có thể thay đổi, trẻ có thể được chẩn đoán là mắc chứng trầm cảm.

Buồn bã, chán nản là một phần cuộc cuộc sống. Trẻ có thể buồn khi bị ba mẹ mắng, buồn khi bị điểm kém hoặc cãi nhau với bạn. Tuy nhiên, cảm giác buồn bã này sẽ nhanh chóng biến mất, sau một vài ngày, trẻ sẽ có xu hướng cảm thấy tốt hơn và trở nên vui vẻ, hoạt bát, thường xuyên cười đùa như trước.

Thế nhưng, trầm cảm không giống vậy, nỗi buồn ở trẻ mắc trầm cảm thường kéo dài trên 2 tuần. Trẻ thay đổi cảm xúc thất thường, dễ khóc dễ cáu kỉnh. Thêm vào đó, trẻ có thể trở nên khó ngủ, chán ăn hoặc ăn nhiều, ngủ nhiều quá mức, không thích giao tiếp với bạn bè. Nghiêm trọng hơn, trầm cảm còn khiến trẻ thường suy nghĩ về cái chết, nghĩ rằng mình không được yêu thương và lên kế hoạch về việc tự tử.

Các loại trầm cảm ở trẻ em

Theo kết quả nghiên cứu từ Viện Hàn lâm Nhi khoa của Mỹ cho biết rằng, có khoảng 2% các trẻ nhỏ và 4 đến 8% trẻ vị thành niên gặp phải các vấn đề về tâm thần, chủ yếu là bệnh trầm cảm. Qua nhiều năm tìm hiểu, các nhà khoa học cũng đã chỉ ra được 3 loại trầm cảm thường gặp nhất ở trẻ em như sau:

1. Rối loạn trầm cảm chủ yếu

Rối loạn trầm cảm chủ yếu không chỉ phổ biến ở trẻ em mà ngay cả những người trưởng thành vẫn có nhiều nguy cơ mắc bệnh. Các chuyên gia cũng cho biết rằng, loại trầm cảm này sẽ dễ khởi phát ở những trẻ đang trong giai đoạn tuổi dậy thì. Thông thường, những đối tượng bị chứng rối loạn trầm cảm chủ yếu sẽ có những biểu hiện đặc trưng và kéo dài liên tục trong khoảng vài tuần.

Một số triệu chứng thường gặp ở trẻ bị rối loạn trầm cảm chủ yếu như:

• Luôn cảm thấy buồn chán, khí sắc kém, cảm thấy tuyệt vọng, bi quan.
• Cơ thể không có sức sống, thường xuyên mệt mỏi, ủ rũ.
• Rối loạn ăn uống, có thể chán ăn hoặc ăn rất nhiều. Điều này cũng sẽ gây ảnh hưởng đến cân nặng của trẻ.
• Khó ngủ, ngủ không sâu giấc, đau đầu.
• Mất tập trung, khó khăn trong việc đưa ra những lựa chọn hay quyết định.
• Không còn đam mê hay hứng thú đối với những hoạt động xảy ra bên ngoài, kể cả những việc đã từng yêu thích.
• Cảm thấy bản thân vô dụng và luôn bị mọi người bỏ rơi, chán ghét.
• Suy nghĩ về cái chết và luôn có ý định muốn tự tử.

2. Rối loạn tâm trạng hỗn hợp

Theo nghiên cứu nhận thấy, chứng rối loạn tâm trạng hỗn hợp sẽ dễ gặp ở những trẻ em có độ tuổi từ 6 đến 10 tuổi. Trạng thái này có thể khởi phát từ những điều không hài lòng, khó chịu đối với một hành vi, sự việc nào đó đã liên tục xảy ra trong một khoảng thời gian dài. Những trẻ em mắc phải chứng trầm cảm này thường có những biểu hiện phản kháng, chống đối hoặc kích động quá mức.

Hầu hết người bệnh sẽ có phản ứng, biểu hiện quá mức đối với những sự việc xảy ra xung quanh. Trẻ sẽ hay cáu gắt, nóng giận, bướng bỉnh, thậm chí có thể tự thực hiện những hành vi làm tổn hại đến bản thân hoặc những đối tượng bên cạnh. Tuy nhiên, các cơn tức giận, nổi nóng này thường rất vô lý và không phù hợp với hoàn cảnh hiện tại. Thông thường tần suất xuất hiện của các triệu chứng sẽ khác nhau đối với từng bệnh nhân, mức độ trung bình là khoảng 3 lần/ tuần.

3. Rối loạn khí sắc

Tuy chứng rối loạn khí sắc không phổ biến như hai loại rối loạn trầm cảm trên nhưng chúng cũng có khả năng xuất hiện ở trẻ em. Đặc biệt hơn đó chính là các triệu chứng của bệnh sẽ kéo dài liên tục trong nhiều năm gây nên nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống của trẻ nhỏ.

Những trẻ bị rối loạn khí sắc thường sẽ bị ù tai liên tục trong nhiều ngày. Kèm theo đó là những triệu chứng đặc trưng của trầm cảm như khó ngủ, chán ăn, cơ thể lu

ôn cảm thấy thiếu năng lượng, mệt mỏi, khí sắc trầm buồn, bi quan, tuyệt vọng về cuộc sống.

Dấu hiệu của bệnh trầm cảm ở trẻ em

Các triệu chứng trầm cảm ở trẻ em rất đa dạng, khó nhận biết. Trẻ thường có xu hướng che giấu chứng trầm cảm của mình bằng các hành động hoặc hành vi tức giận. Việc nhận biết các dấu hiệu trầm cảm ở trẻ em được xem là một thách thức lớn với các bậc phụ huynh.

Có 4 triệu chứng đặc trưng ở trẻ mắc trầm cảm gồm:

• Buồn bã, chán nản kéo dài trên 2 tuần
• Dễ khóc, dễ cáu kỉnh, tức giận, thay đổi tâm trạng thất thường
• Mệt mỏi, uể oải, kiệt sức, hành động chậm chạp
• Mất năng lượng, không còn hứng thú với những hoạt động từng yêu thích

Ngoài ra, trẻ cũng có thể có các biểu hiện như:

• Chán ăn, ăn ít hoặc ăn quá nhiều
• Giảm cân hoặc tăng cân quá mức
• Mất ngủ, khó ngủ, trằn trọc không ngủ được hoặc ngủ quá nhiều
• Ít bạn bè, thường nhốt mình trong phòng, ít trò chuyện với ba mẹ
• Trí nhớ kém, hay mất tập trung, gặp khó khăn trong việc đưa ra quyết định
• Kém tự tin, hay tự ti về bản thân, cho rằng mình không giỏi, mình vô dụng, kém cỏi
• Hay tự nhận lỗi về mình, thường tự trách bản thân vì những điều nhỏ nhặt
• Từ chối tham gia các hoạt động xã hội, có vẻ uể oải, mệt mỏi, không thể thư giãn
• Có vết thương trên người như vết cào, cấu do tự cào hay cắt da
• Thường nói về cái chết, tích trữ đồ vật nguy hiểm, lên kế hoạch tự tử, để lại thư tuyệt mệnh…

Nguyên nhân gây trầm cảm ở trẻ

Trầm cảm ở trẻ em có thể bắt nguồn từ rất nhiều nguyên nhân khác nhau. Điển hình như:

1. Chương trình học quá nặng, lịch học dày đặc

Ở những trẻ đã bắt đầu bước vào ghế nhà trường thì tình trạng áp lực học tập cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến những triệu chứng của bệnh trầm cảm. Việc học tập quá nhiều, hầu hết thời gian trong ngày của trẻ đều dành cho việc học sẽ khiến cho trẻ dễ bị căng thẳng, mệt mỏi.

Hiện nay, có rất nhiều bậc phụ huynh hoặc trường học đặt áp lực học tập quá lớn đối với trẻ, luôn đưa ra cho trẻ những kì vọng và mục tiêu cao hơn khả năng của trẻ. Thông thường những trẻ này sẽ không có nhiều thời gian để nghỉ ngơi, thậm chí không được tự do vui chơi, giải trí đúng với lứa tuổi của mình. Tình trạng này sẽ gây ám ảnh rất lớn đối với trẻ, trẻ sẽ luôn cảm thấy lo lắng, sợ hãi khi học tập, đặc biệt là đến những kì thi, kiểm tra quan trọng.

2. Gia đình có người từng mắc trầm cảm

ADN cũng đã được nghiên cứu là một trong các yếu tố có thể làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh trầm cảm. Theo số liệu đã thống kê được, hiện nay có khoảng gần 40% các đối tượng trẻ em mắc bệnh trầm cảm đều có liên quan đến yếu tố di truyền. Các chuyên gia còn cho biết thêm, những trẻ từ khoảng 1 đến 6 tuổi sẽ có khả năng cao gặp phải các triệu chứng bệnh trầm cảm nếu trong gia đình có người thân như ông bà, cha mẹ, anh chị em ruột từng mắc phải chứng bệnh này hoặc các căn bệnh tâm thần có liên quan.

3. Trẻ bị bạn bè bắt nạt, cô lập tại trường học

Bạo lực học đường bao gồm cả những hành vi bạo lực và những lời nói, cử chỉ làm tổn thương tinh thần và thể xác của người khác. Tình trạng bạo lực học đường hiện nay cũng đã được khống chế khá tốt, tuy nhiên một số ít trường hợp các em học sinh vẫn đang là nạn nhân của tệ nạn nguy hiểm này.

Hầu hết những trẻ bị bạo lực trong học đường lại có xu hướng muốn che giấu và tự chịu đựng một mình. Dường như trẻ sẽ không chia sẻ điều này với bất kì ai và luôn ở trong trạng thái lo sợ, hoảng loạn. Nếu tình trạng này cứ tiếp tục diễn ra và không có biện pháp can thiệp tốt sẽ làm cho trẻ bị ám ảnh, dần trở nên nhút nhát, rụt rè và sẽ tự cô lập chính bản thân mình, từ đó dễ xuất hiện căn bệnh trầm cảm ở trẻ em.

4. Sự kỳ vọng, áp đặt từ phụ huynh

Hầu hết các bậc phụ huynh luôn muốn con cái có được một hướng đi tốt để phát triển trong tương lai. Tuy nhiên, có một số ít trường hợp cha mẹ lại can thiệp quá nhiều vào những sở thích cá nhân và tự đưa ra lựa chọn, quyết định về việc học tập, vui chơi của trẻ nhỏ. Nếu trẻ thường xuyên phải thực hiện những việc mà mình không mong muốn sẽ làm cho trẻ bị khó chịu và cảm thấy không được tôn trọng.

Nhiều trẻ có tính cách mạnh sẽ trở nên bướng bỉnh, cáu gắt và chống đối dữ dội. Tình trạng này nếu kéo dài sẽ tạo nên một rào cản lớn giữa cha mẹ và con cái, lâu dần trẻ sẽ không muốn trò chuyện hay chia sẻ với những người xung quanh, từ đó nguy cơ bị trầm cảm cũng tăng cao.

5.Gia đình không hạnh phúc

Trong một vài nghiên cứu đã nhận thấy rằng, những trẻ được sinh ra và lớn lên trong một gia đình hạnh phúc, tràn đầy tình yêu thương sẽ có tỉ lệ bị trầm cảm rất thấp. Ngược lại, những trẻ sinh sống trong gia đình thường xuyên có bất đồng, cha mẹ không hạnh phúc, trẻ không nhận được sự quan tâm, yêu thương và luôn bị la mắng, bạo hành, chê trách thì có nguy cơ gặp phải các triệu chứng của bệnh trầm cảm cao hơn.

6. Môi trường sống không lành mạnh

Thông thường trẻ em sẽ khó khăn hơn trong việc thích nghi với môi trường mới. Vì thế nếu gia đình thường xuyên thay đổi chỗ ở sẽ làm ảnh hưởng sâu sắc đến tâm lý và tinh thần của trẻ. Hơn thế, nếu trẻ phải sống trong môi trường không lành mạnh, xung quanh nhiều vấn đề tiêu cực sẽ làm cho trẻ dần có cái nhìn bi quan về cuộc sống.

7. Sang chấn tâm lý

Trẻ em thường sẽ không có khả năng chịu đựng cao như người lớn. Vì thế những trẻ có thể mắc trầm cảm khi từng phải trải qua những cú sốc tâm lý như:

• Mất đi người thân yêu
• Kết quả học tập kém
• Bị lạm dụng tình dục
• Cha mẹ ly hôn
• Thường xuyên bị đánh đập

Yếu tố nguy cơ gây trầm cảm ở trẻ

Trầm cảm ở trẻ em có liên quan mật thiết đến các yếu tố như gen di truyền, mất cân bằng chất dẫn truyền thần kinh trung ương, tính cách, trải nghiệm tiêu cực thời thơ ấu, các sự kiện căng thẳng trong cuộc sống… Ngoài ra, các yếu tố nguy cơ có thể gây ra chứng trầm cảm ở trẻ em có thể kể đến như

• Gia đình có người mắc trầm cảm
• Trẻ có tiền sử mắc rối loạn tăng động giảm chú ý, rối loạn lo âu hoặc rối loạn hành vi
• Trẻ là con gái
• Trẻ có những trải nghiệm tiêu cực thời thơ ấu
• Trẻ có sự khác biệt về giới tính (LGBT)
• Gia đình mâu thuẫn, thường xuyên xung đột
• Trẻ sinh ra nhẹ cân hoặc mắc bệnh mãn tính
• Chấn thương não trong quá trình sinh hoặc sau sinh
• Tuổi dậy thì
• Sử dụng chất gây nghiện
• Mất đi người thân yêu hoặc bố mẹ ly hôn
• Trẻ bị bạn bè bắt nạt…

Trẻ nào cũng có nguy cơ trầm, tỷ lệ trầm cảm ở trẻ em là 3% và trẻ vị thành niên là 8%. Tỷ lệ trầm cảm của bé trai và bé gái là tương đương nhau ở tuổi trước dậy thì. Tuy nhiên, tỷ lệ trầm cảm ở bé gái có thường cao hơn bé trai trong độ tuổi dậy thì.

Ảnh hưởng của bệnh trầm cảm đối với trẻ

Trầm cảm là một rối loạn sức khỏe tâm thần nghiêm trọng, ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe thể chất và tinh thần của trẻ. Trẻ bị trầm cảm nếu không được sớm phát hiện và điều trị sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc học tập, trong cuộc sống và các mối quan hệ. Nghiêm trọng hơn, đã có rất nhiều trẻ tự tử vì trầm cảm.

Các ảnh hưởng của bệnh trầm cảm đối với trẻ có thể kể đến như:

• Trẻ gặp khó khăn trong việc tập trung, tiếp thu kiến thức, mất hứng thú với việc học tập dẫn đến suy giảm kết quả, thành tích học tập
• Trẻ nhạy cảm, thay đổi tâm trạng thất thường, ảnh hưởng đến các mối quan hệ với bạn bè và người thân trong gia đình
• Trẻ gặp phải các vấn đề về sức khỏe thể chất như đau đầu, mất ngủ, đau bụng, tinh thần mệt mỏi, làm suy giảm chất lượng cuộc sống
• Trẻ tự ti, luôn có cái nhìn tiêu cực về bản thân, cảm thấy mình không được yêu thương, là đứa trẻ bất hạnh
• Trẻ có sự trì trệ trong việc phát triển kỹ năng vận động, kỹ năng giao tiếp, ảnh hưởng đến sự phát triển trong tương lai
• Trẻ có hành vi tự gây hại bản thân và có nguy cơ tự tử cao…

Biện pháp chẩn đoán trầm cảm ở trẻ

Trầm cảm ở trẻ em không thể chẩn đoán qua các xét nghiệm hoặc nghiên cứu hình ảnh. Phương pháp chẩn đoán trầm cảm ở trẻ em thường là:

• Đánh giá lâm sàng: Trò chuyện với trẻ và gia đình để hiểu hành vi của trẻ
• Quan sát hành vi: Theo dõi hành vi của trẻ trong nhiều môi trường khác nhau để đánh giá
• Sử dụng thang đo và bản câu hỏi: Bảng câu hỏi về trầm cảm ở trẻ em CDI, thang đo trầm cảm trẻ nhỏ CES-DC, bài test trầm cảm trẻ vị thành niên RADS…
• Kiểm tra sức khỏe tổng quát: Để loại bỏ các vấn đề như thiếu máu, chấn động não, động kinh, suy giáp, cường giáp, tiểu đường, bệnh bạch cầu đơn nhân, đau mãn tính, thiếu hụt vitamin D…
• Đánh giá các vấn đề liên quan: Có thể kể đến như rối loạn hành vi, rối loạn lo âu, rối loạn tăng động giảm chú ý…

Cách điều trị bệnh trầm cảm ở trẻ em

Trẻ có các dấu hiệu nghi ngờ mắc trầm cảm cần được khám, đánh giá bởi bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý. Khi các bác sĩ xác định vấn đề của trẻ không có liên quan đến các bệnh lý y tế, bác sĩ sẽ giới thiệu bạn đến bác sĩ tâm lý trẻ em, bác sĩ tâm thần hoặc chuyên gia tâm lý.

Các phương pháp điều trị trầm cảm ở trẻ em bao gồm:

1. Liệu pháp tâm lý

Trị liệu tâm lý hay còn nhiều người biết đến là liệu pháp trò chuyện giữa chuyên gia tâm lý và người bệnh. Chuyên gia sẽ sử dụng ngôn ngữ giao tiếp để khai thác thông tin từ bệnh nhân, người bệnh cũng sẽ dần cởi mở hơn trong việc chia sẻ các vấn đề của bản thân. Nhờ đó mà các nhà tâm lý sẽ tìm ra được nguyên nhân gây ra chứng trầm cảm ở trẻ em và cũng giúp cho trẻ nhìn nhận được những suy nghĩ, hành vi sai lệch của bản thân.

Các liệu pháp thường được sử dụng trong điều trị trầm cảm cho trẻ em gồm:

• Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT): Liệu pháp giúp trẻ nhận diện và thay đổi các cảm xúc tiêu cực. Phát triển kỹ năng đối phó với lo lắng, căng thẳng và học tập kỹ năng thư giãn, giải tỏa tâm trạng.
• Liệu pháp trò chuyện: Liệu pháp trò chuyện tương tác với trẻ nhằm giúp trẻ bộc lộ cảm xúc, tháo gỡ gút mắc tâm lý và tìm cách giải quyết vấn đề.
• Liệu pháp trò chơi: Giúp trẻ thể hiện cảm xúc và xử lý các vấn đề thông qua trò chơi.
• Liệu pháp gia đình: Giúp gia đình có phương pháp giao tiếp hiệu quả với trẻ, đồng thời hóa giải mâu thuẫn giữa các thành viên gia đình, giải quyết các vấn đề có thể gây trầm cảm cho trẻ.

2. Sử dụng thuốc điều trị

Theo Viện sức khỏe Tâm thần Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), từ năm 1998, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ đã có những bước thúc đẩy nghiên cứu dược lý ở trẻ em. Một số thuốc hướng thần ở trẻ em đã được thử nghiệm. Tuy nhiên, đã có một làn sóng phản đối về việc sử dụng thuốc để điều trị trầm cảm ở trẻ em.

Trẻ em thường được điều trị bằng liệu pháp tâm lý thay vì điều trị bằng thuốc. Tuy nhiên, bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định cho trẻ sử dụng một số thuốc sau:

• Fluxetine
• Paroxetine
• Sertralien

Đây là các thuốc thuộc nhóm ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI), có tác dụng làm tăng mức serotonin trong não, giúp trẻ khỏe mạnh và cảm thấy hạnh phúc hơn. Tuy nhiên, các thuốc này có thể gây ra những tác dụng phụ như:

• Dị ứng
• Nhịp tim nhanh
• Phân có máu
• Khó thở, ngất xỉu
• Đau ngực, chóng mặt
• Sốt cao…

Cách chăm sóc trẻ bị trầm cảm

Bên cạnh các phương pháp điều trị chuyên sâu, trẻ mắc trầm cảm cần được chăm sóc đúng cách để hỗ trợ quá trình phục hồi sức khỏe tâm thần, tăng cường sức khỏe thể chất. Việc chăm sóc khi trẻ bị trầm cảm rất quan trọng, phụ huynh cần quan tâm nhiều đến chế độ ăn uống, chất lượng giấc ngủ và đời sống tinh thần của trẻ.

Các biện pháp chăm sóc trẻ trầm cảm như sau:

• Thường xuyên vận động: Việc cho bé vận động mỗi ngày sẽ giúp trẻ tăng cường sức đề kháng, cải thiện tính thụ động, đồng thời gia tăng nồng độ hormone hạnh phúc trong cơ thể, từ đó giúp trẻ vui vẻ, thoải mái hơn.
• Thiết lập chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng: Nên chú ý cân bằng dinh dưỡng, tích cực bổ sung vitamin, khoáng chất, omega-3. Hạn chế các món ăn cay nóng, chiên xào nhiều dầu mỡ, những thực phẩm béo, đồ ăn đóng hộp, chế biến sẵn…
• Đảm bảo giấc ngủ cho trẻ: Cha mẹ nên tập cho trẻ thói quen ngủ sớm trước 23 giờ và ngủ đủ 8 tiếng mỗi ngày. Cho con ngủ ở không gian thoáng mát, sạch sẽ, yên tĩnh, nhiệt độ và ánh sáng phù hợp.
• Tránh gây áp lực, sắp xếp thời gian hợp lý: Không nên đặt nhiều kỳ vọng và áp lực học tập cho trẻ. Tốt nhất hãy tạo cho trẻ tinh thần học tập thật thoải mái, cho trẻ tham gia các hoạt động vui chơi dựa trên sở thích của trẻ.
• Tâm sự, chia sẻ nhiều hơn với trẻ: Nên dành nhiều thời gian để trò chuyện, tâm sự cùng với trẻ, lắng nghe trẻ nhiều hơn để hiểu được những tâm tư, nguyện vọng của trẻ.
• Tạo điều kiện cho trẻ vui chơi: Trẻ em cần phải được vui chơi, giải trí đúng với lứa tuổi. Cha mẹ nên tạo điều kiện cho trẻ tham gia vào các câu lạc bộ hoặc hoạt động giải trí dựa trên sở thích của trẻ.

Cách phòng ngừa trầm cảm ở trẻ

Không thể xác định được chính xác nguyên nhân trầm cảm, vì thế rất khó để phòng ngừa. Trầm cảm phát triển do nguyên nhân sinh học kết hợp với nhiều yếu tố trong cuộc sống. Tuy nhiên, chúng ta cũng có thể giúp trẻ cải thiện sức khỏe tâm thần, giảm thiểu nguy cơ mắc hoặc tái phát trầm cảm bằng cách:

• Tạo môi trường gia đình ổn định, hạnh phúc, hạn chế xung đột trước mặt con trẻ
• Làm bạn, lắng nghe, chia sẻ cảm xúc cùng con để con cảm thấy được yêu thương, tôn trọng
• Chuẩn bị sẵn sàng tâm lý cho trẻ trước các vấn đề lớn như chuyển trường, chuyển chỗ ở, ba mẹ ly hôn, mất người thân
• Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động ngoài trời, các trò chơi vận động và các hoạt động giải trí lành mạnh
• Giáo dục cảm xúc cho trẻ, dạy trẻ kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng đối phó với căng thẳng như kỹ thuật hít thở sâu, thiền chánh niệm…
• Khuyến khích trẻ làm quen, kết bạn, tham gia vào các câu lạc bộ, các hoạt động nhóm
• Không đặt nhiều kỳ vọng và áp lực lên trẻ, cân bằng giữa việc học và giải trí, tránh đòi hỏi trẻ quá mức
• Dạy trẻ kỹ năng đối phó với xung đột, căng thẳng bằng các biện pháp hòa bình
• Giới hạn thời gian sử dụng thiết bị điện tử của trẻ, tránh tình trạng trẻ nghiện điện thoại, nghiện game online, nghiện mạng xã hội…

Một số câu hỏi thường gặp về bệnh trầm cảm ở trẻ

Trầm cảm chưa được hiểu đúng và cặn kẽ. Có rất nhiều phụ huynh thậm chí không hề phát hiện con mình mắc trầm cảm. Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về bệnh trầm cảm ở trẻ mà một số phụ huynh thắc mắc:

1. Khi nào tôi nên đưa con đến gặp bác sĩ/chuyên gia tâm lý?

Bạn nên cân nhắc việc đưa con đến gặp bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý khi trẻ có các dấu hiệu như buồn bã, mất hứng thú, mệt mỏi, uể oải, thường nhốt mình trong phòng… kéo dài trên 2 tuần.

2. Tôi nên làm gì nếu tôi nghĩ con bị trầm cảm?

Nếu bạn nghi ngờ con mắc trầm cảm, hãy trò chuyện với con để trẻ được lắng nghe, an ủi vã hỗ trợ. Hỏi ý kiến con về việc đến gặp bác sĩ, chuyên gia tâm lý. Đồng thời lên lịch khám với bác sĩ/chuyên gia để tìm ra chính xác vấn đề mà trẻ gặp phải.

3. Trầm cảm ở trẻ em có chữa khỏi hoàn toàn được không?

Trầm cảm ở trẻ em hoàn toàn có thể chữa khỏi được khi được phát hiện và điều trị đúng cách. Tuy nhiên, mức độ phục hồi của mỗi trẻ là không giống nhau, do phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ nghiêm trọng, liệu pháp điều trị, sự hỗ trợ của gia đình…

4. Sau điều trị bao lâu thì con tôi sẽ thấy khỏe hơn?

Thường thì sẽ mất từ ít nhất vài tuần đến vài tháng để các phương pháp điều trị phát huy tác dụng và giúp con bạn cảm thấy khỏe hơn. Đôi khi, có những trường hợp, trẻ mắc trầm cảm kháng trị, phải thử nhiều phương pháp mới thấy hiệu quả.

5. Khi nào tôi nên gọi cho bác sĩ/chuyên gia tâm lý?

Hãy gọi cho bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý nếu sau 3 tuần các triệu chứng trầm cảm không thuyên giảm, trẻ khó ngủ liên tục trong 3 ngày hoặc trẻ có các dấu hiệu muốn tự tử. Các dấu hiệu trẻ muốn tự tử như:

• Trẻ nói rằng sau này ba mẹ sẽ không được gặp con nữa
• Trẻ tặng những vật đặt biệt yêu thích, gắn bó cho người khác
• Trẻ thường xuyên nói về cái chết
• Trẻ tích trữ thuốc, vật dụng nguy hiểm
• Trẻ bí mật viết thư tuyệt mệnh

Bài viết trên đây đã giúp cho bạn đọc biết thêm về một số thông tin của chứng trầm cảm ở trẻ em. Ngay khi nhận thấy các triệu chứng của bệnh, các bậc phụ huynh nên nhanh chóng đưa ra đến thăm khám tại các cơ sở chuyên khoa để được chẩn đoán chính xác nhất, từ đó các bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị thích hợp để giúp trẻ phục hồi sức khỏe tốt hơn.

Tham khảo thêm:

• Trầm cảm ở học sinh: Nguyên nhân, hậu quả và cách phòng ngừa
• Dấu hiệu nhận biết trầm cảm ở tuổi dậy thì và cách chữa trị
• Trầm cảm nặng có triệu chứng loạn thần có chữa được không?

Nguồn tham khảo: 

• National Library of Medicine: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1123757/
• Centers for Disease Control and Prevention (CDC): https://www.cdc.gov/childrensmentalhealth/depression.html
• Cleveland Clinic: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/14938-depression-in-children
• NHS: https://www.nhs.uk/mental-health/children-and-young-adults/advice-for-parents/children-depressed-signs/