Sự khác nhau giữa tâm lý trị liệu và tư vấn tâm lý? Dịch vụ nào tốt

Câu hỏi: Chào chuyên gia, chị gái tôi mới sinh bé thứ 2 và đang có các dấu hiệu trầm cảm sau sinh. Tôi đang tìm hiểu phương pháp để giúp chị tôi thoát khỏi tình trạng này. Tôi thấy phương pháp trị liệu tâm lý và tư vấn tâm lý thì không cần sử dụng thuốc. Như thế sẽ tốt hơn cho sức khỏe của chị và bé. Nhưng tôi không hiểu tư vấn tâm lý và tâm lý trị liệu có gì khác nhau? Xin chuyên gia chỉ rõ giúp tôi? Và trường hợp của chị tôi nên sử dụng dịch vụ tư vấn hay trị liệu tâm lý ạ? Độc giả N.T.Thanh (22 tuổi, Hà Đông, Hà Nội).

Chuyên gia tâm lý, Master Coach Bùi Thị Thu Hà – Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC Việt Nam giải đáp:

Chào bạn Thanh, cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi về chương mục Hỏi đáp của Tạp chí tâm lý học. Câu hỏi của bạn Thanh có 2 vấn đề: Một là dịch vụ tư vấn tâm lý và tâm lý trị liệu có gì khác nhau? Hai là trường hợp của chị bạn mắc trầm cảm sau sinh nên sử dụng dịch vụ gì? 

Đầu tiên, tôi sẽ chia sẻ với bạn về sự giống và khác nhau giữa tư vấn tâm lý và tâm lý trị liệu.

Về bản chất, tư vấn tâm lý và tâm lý trị liệu đều là phương pháp để giúp khách hàng cải thiện tâm lý, giải quyết các vấn đề khúc mắc về tâm lý. Tuy nhiên, hai dịch vụ này có nhiều điểm khác biệt. Trị liệu tâm lý phức tạp hơn và chuyên gia tâm lý trị liệu phải có bằng cấp/chứng chỉ cũng như thời gian thực hành nhất định mới có thể trị liệu được.

Tư vấn tâm lý (hay còn gọi là tham vấn tâm lý) là quá trình nói chuyện giữa khách hàng và chuyên gia để giải quyết một vấn đề gì đó. Trong quá trình chia sẻ, chuyên gia tâm lý sẽ hiểu vấn đề khách hàng đang gặp phải, giúp khách hàng nhận ra và hướng khách hàng tự giải quyết vấn đề của mình. Tư vấn tâm lý thường được sử dụng cho các vấn đề ngắn hạn, mới phát sinh.

Trị liệu tâm lý là sử dụng phương pháp ngôn ngữ để tác động nhận thức, cảm xúc và hành vi theo hướng tích cực và lâu dài hơn. Thay đổi những suy nghĩ, hành vi, cảm xúc tiêu cực, quan điểm về một sự kiện trong quá khứ đã hằn sâu trong tâm trí mà chúng đang gây ra các vấn đề tâm lý ở hiện tại.

Hiện nay có nhiều phương pháp trị liệu tâm lý như liệu pháp phân tâm học liệu pháp hành vi nhận thức, liệu pháp tập trung vào khách hàng, liệu pháp tâm động học, liệu pháp tâm lý giữa các cá nhân,… Tùy vào từng vấn đề, tình trạng của khách hàng mà các chuyên gia sẽ chọn lựa liệu pháp phù hợp.

Trị liệu tâm lý thường thường áp dụng cho các vấn đề tâm lý trầm trọng, ảnh hưởng sâu sắc và thời gian kéo dài.

Như vậy, tư vấn tâm lý và trị liệu tâm lý có cả điểm giống nhau và nhiều điểm khác nhau.

Giống nhau:

Sử dụng các phương pháp để hiểu cảm xúc, hành vi của khách hàng, thấu hiểu và giải quyết các vấn đề vướng mắc liên quan đến tâm lý.
Có thể áp dụng cho nhiều độ tuổi khác nhau: Trẻ em, người trưởng thành, người già.

Khác nhau:

Vậy khi nào chọn Tư vấn tâm lý, khi nào chọn Trị liệu tâm lý?

Việc lựa chọn Tư vấn tâm lý hay Trị liệu tâm lý còn phụ thuộc rất lớn vào sự ảnh hưởng đến tâm lý, mức độ tổn thương. Có những sự việc mới xảy ra nhưng lại có thể gây tổn thương hoặc ảnh hưởng đến tâm lý một cách trầm trọng và sâu sắc. Về cơ bản, tâm lý trị liệu sẽ giải quyết một cách triệt để và có lợi trong tương lai hơn hơn tư vấn tâm lý.

Nếu bạn có các vấn đề cụ thể mang tính ngắn hạn, không gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống và công việc của bạn, bạn muốn nhận được lời khuyên để hiểu ra vấn đề và tự giải quyết vấn đề đó, hãy gặp gỡ chuyên gia tư vấn tâm lý.

Nếu bạn muốn xử lý các vấn đề liên quan đến tâm bệnh như trầm cảm, rối loạn lo âu, rối loạn cảm xúc, rối loạn lưỡng cực, mất ngủ – khó ngủ, stress căng thẳng – mệt mỏi, muốn tìm lại điểm cân bằng trong cuộc sống, hòa hợp các mối quan hệ (đã xảy ra bất hòa từ rất lâu rồi), suy nhược cơ thể…  nên gặp các chuyên gia tâm lý trị liệu.

Trị liệu tâm lý còn hiệu quả với các vấn đề liên quan đến tuổi thơ, quá khứ có ảnh hưởng đến tương lai hoặc mới trải qua chấn thương, lạm dụng tình dục, bạo hành, chuyện đau thương, vấn đề có tính tái phát, lặp đi lặp lại. Hay mắc bệnh mãn tính (ung thư, bệnh tự miễn…) và chúng ảnh hưởng tiêu cực đến cảm xúc. Hoặc bạn đã gặp các chuyên gia tư vấn tâm lý nhưng vấn đề chưa được cải thiện, chưa được giải quyết triệt để.

Trở lại câu chuyện của bạn Thanh, bạn cũng chỉ nói là chị có dấu hiệu bị trầm cảm sau sinh mà không nói rõ dấu hiệu là gì và có lẽ gia đình cũng chưa cho chị đi khám để xác định rõ vấn đề và mức độ. Nên việc đầu tiên là bạn nên đưa chị đi khám hoặc tham vấn để xác định có phải là trầm cảm sau sinh hay không, nếu có thì chị đang ở mức độ nào.

Nếu chị bạn thực sự bị trầm cảm sau sinh thì bạn nên đưa chị đến gặp các các chuyên gia tâm lý trị liệu để giải pháp vấn đề một cách triệt để và có lợi cho tương lai.

Liên hệ để đặt lịch tham vấn với chuyên gia Bùi Thị Thu Hà: 0965898008.

Có thể bạn quan tâm:
Top 10 bác sĩ, chuyên gia tư vấn trị liệu trầm cảm giỏi tại TPHCM
Phương pháp tâm lý trị liệu chữa rối loạn lo âu có hiệu quả không?