Vì Sao Tâm Lý Học Lại Là Vấn Đề Nghị Sự?

Tại sao tâm lý học liên quan đến nhiều người như thế? Câu trả lời hết sức đơn giản: sự phát triển rộng lớn của tâm lý học tương ứng với một nhu cầu rộng lớn.

Vì sao Tâm lý học lại là vấn đề nghị sự?

“Tất cả mọi thứ đều liên quan với nhau, ăn khớp với nhau, không có gì riêng rẽ hết. Nếu như con người có thể thay đổi thì mọi thứ cũng đều có thể thay đổi theo.” – G. Gurdjieff

Trong bối cảnh hiện tại của một thế giới lệch lạc, việc nghiên cứu tâm lý học là một điều rất cần thiết. Cần phải thiết lập lại sự điều chỉnh cho thế giới ấy. Con người cảm thấy đau lòng khi nhìn thấy những gì xảy ra chung quanh mình. Nhiều căn bệnh trở thành nhiều cách sống mới: suy kiệt, trầm uất sự bối rối, các mặc cảm tự ti, sự mất bình tĩnh, tính hay gây gổ sự ganh đua quyết liệt, sự chống đối, sợ hãi, nỗi lo âu, việc tìm kiếm một ưu thế bằng bất cứ giá nào… Có rất nhiều vấn đề chủ yếu bị sai lạc: như tình dục, giáo dục, bối cảnh xã hội, các giá trị nhân phẩm, tôn giáo…

Thật đau lòng khi phải nhìn thấy có rất nhiều người không ra gì trong khi họ có thể là một ai đó. Các mối quan hệ nhân sinh bị cắt đứt. Đám Đông và Quần Chúng thay thế Cá Nhân sáng suốt. Sự tiêu dao lại bị cho là lười biếng. Sự tự chủ biến mất. Sự bình yên và thanh thản trở thành các vật phẩm lạ kỳ. Một hành động cao cả – đáng lý rất là tự nhiên – lại được coi là phi thường. Càng lúc càng có nhiều người, một cách vô ý thức, đã ghê tởm chính con người họ mà không biết đó là sự khởi đầu của một ý tưởng vĩ đại… với điều kiện là phải biết dừng đúng lúc.

Không có bất cứ điều gì mà không có sự cân bằng!

Chỉ có một giải pháp duy nhất: phải tìm cho được một sự khởi đầu vững chắc. Và chỉ với một điều kiện duy nhất: đó là sự cân bằng về thể xác cũng như tinh thần. Không có nó thì người ta không thể thực hiện bất cứ điều gì. Không có nó thì không thể nào đạt được sự sung mãn. Sự cân bằng là công cụ cho sự hoàn thiện con người. Bất cứ sự mất cân bằng nào cũng chế ngự con người về mặt tâm sinh lý và trong trường hợp này có thể loại bỏ nhân cách anh ta. Bất cứ bệnh tật nào, bất cứ sự suy yếu sinh lý nào, bất cứ sự mất cân bằng nào cũng đều dẫn đến việc tách rời con người với chính họ và những khả năng của anh ta. Chúng ta hãy lấy một thí dụ đơn giản: nếu một người bị chứng đau răng hành hạ, làm cho anh ta bỏ ăn bỏ ngủ. Tâm trí anh ta sẽ chú tâm đến chứng đau răng này và không còn quan tâm đến bất cứ điều gì khác. Anh ta sẽ đồng hóa với chứng đau răng đó, anh ta sẽ “trở thành” chứng đau răng. Chứng đau răng đó sẽ thay đổi bản chất thật của chính anh, sẽ làm ngưng trệ mọi công việc làm khác, sẽ phá tan các ý nghĩ của anh ta, làm mất đi sự sáng suốt của con người anh.

Phần đông các bệnh tâm thần đều giống như thế. Con người không thể nào hành động một cách sáng suốt được nữa, nhưng lại tùy thuộc vào cái bệnh tật đó. Đó là trường hợp của những người nhút nhát, những người hung hãn, những con người hay hoảng sợ. Đó cũng là trường hợp của những người thường có định kiến, mắc chứng mặc cảm, những người hay mất bình tĩnh…

Thời đại tươi đẹp của chúng ta

Vô số con người hiện đại mắc chứng không thích nghi. Nhưng ai nói đến không thích nghi đều nói đến đối nghịch, ai nói đến đối nghịch là nói đến mâu thuẫn. Ai nói đến mâu thuẫn thì sẽ nói đến hoảng sợ. Một trong các đối nghịch quan trọng nhất là con người luôn bị giằng xé giữa “con người thật của anh ta” với “con người mà anh tưởng đó mới chính là mình”. Vì thế, anh ta luôn bị giằng co giữa các khuynh hướng thầm kín nhất với các hành vi bên ngoài. Và nhà tâm lý học, trong tám trường hợp trên mười, nhận ra đây là con người không thích nghi, không phải với công việc hay với thời đại anh ta đang sống, mà là với chính bản thân anh ta, vì vô số xung đột nội tại trầm trọng đang ảnh hưởng đến con người anh ta. Thời đại của chúng ta là một thời đại của sự ức chế.

Các ức chế này thảy đều là những hạt nhân mãnh liệt của các bệnh tật về tâm lý và về sinh lý. Càng ngày càng có nhiều người nghĩ rằng các bản năng ghê tởm nhất nằm trong lĩnh vực tình dục. Nhưng chúng ta không được quên là “các bản năng đó” luôn hiện hữu và luôn thực hiện cái công việc của nó, dù cho chúng có bị đè nén hay không. Nhưng nếu như các bản năng đó được nhận thức một cách đúng đắn thì dù cho có lành mạnh được chấp nhận hay từ bỏ, thì nó cũng không có gì nguy hại cả. Nhưng phần nhiều sự trái ngược lại xảy ra với tất cả những hậu quả không thể ngờ được.

Rất nhiều người muốn “thành đạt”. Nhưng thành đạt về mặt nào? Họ cũng không hề biết được. Những gì họ biết được là họ muốn được nhất mà thôi. Nhưng nhất về mặt nào? Tại sao? Ở đâu? Họ cũng mù tịt. Cái mà họ lúc nào cũng mong muốn là hơn người khác. Tại sao thế? Chỉ đơn giản là vị họ cảm thấy kém cỏi. Có thể nói là hơn lúc nào hết, tính thấp hèn lại phát triển như ngày hôm nay…

Con người có ý thức không còn nữa. Con người hiện đại thu hút sự chú ý, không phải vì lý trí hay cách suy nghĩ sáng suốt của anh ta, trái lại là vì các cảm xúc bệnh hoạn của anh ta. Các phương cách được sử dụng đôi khi thô lỗ không thể tưởng được. Ta chỉ cần nhìn vào vài khẩu hiệu quảng cáo, vài bài báo, lắng nghe vài buổi phát thanh, hay ta chỉ cần lướt nhìn qua các chồng báo hoạt hình, thì tất cả các thứ đó đã ngăn cản cái đọc có ý thức của chúng ta rồi. Chúng ta phải ghi nhận là các tổn hại đó đều dễ xúc động và phần nhiều là vô ý thức. Và đó là điều làm cho chúng ta phải lo ngại. Sự nhồi sọ thống trị như một căn bệnh truyền nhiễm và những kẻ “giật dây” đã biết rõ sức mạnh của cảm xúc.

Chúng ta sẽ thấy rằng “sự ý thức” của con người không chiếm lĩnh được nhiều chỗ trong cuộc sống. Nếu sự ý thức lớn bằng một cái hồ thì cái vô thức mênh mông như một đại dương. Chúng ta cũng sẽ nhận thấy rằng có nhiều bệnh tật được phát sinh do các xung đột giữa ý thức và vô thức. Một trong các nhiệm vụ lớn lao của tâm lý học là giúp cho con người tìm thấy được cái vô thức thật của chính mình, để làm cho nó trở nên hài hòa với các biểu hiện ý thức của cuộc sống thường nhật. Về mặt này, con người nguyên thủy của lúc ban khai vô cùng “hoàn thiện” hơn phần lớn con người văn minh của ngày hôm nay.

Chúng ta phải tìm cho được sự cân bằng và sự thích nghi. Chúng ta phải tìm lại chân lý và hạnh phúc. Tâm lý học là phương cách huấn luyện chúng ta giải tỏa để trở nên sáng suốt. Nó tách lọc các bản năng chưa được hiểu rõ hoặc kém hấp thụ. Nó cho phép các bản năng hoạt động bình thường, không để nỗi lo hãi xuất hiện. Nó gạn bỏ các nền giáo dục không hoàn thiện và các tín ngưỡng bị hiểu lệch lạc. Tâm lý học là một trường dạy chúng ta sự thoải mái và sự tự chủ, luôn cả sự thanh thản.

Nó cho phép chúng ta hiểu rõ chính con người mình, sự hòa hợp giữa tâm linh và hiện thực, nhưng muốn làm được việc này, chúng ta phải hiểu. Và muốn hiểu được chúng ta phải học.

Con người bị vây hãm

Chúng ta hãy thí dụ một con người, không hề có một ý niệm gì về các làn sóng phát thanh. Cũng không hề biết đến các trạm phát sóng và máy thu thanh. Một hôm, người ta tặng cho anh ta một máy thu thanh và bảo anh ta rằng “nếu như anh cắm cái nút này vào trong ổ điện anh sẽ nghe được âm nhạc” Người này làm theo và nghe được nhạc. Anh ta thán phục. Anh ta không thể biết được làm cách nào người ta đã tạo được cái thứ âm nhạc đó và nó xuất phát từ đâu. Anh ta chỉ cần một cử động đơn giản là đủ rồi. Và thí dụ như anh ta sống như thế suốt cuộc đời mình và suốt thời gian đó anh chỉ nghe được có mỗi một thứ âm nhạc đó, những giọng và lời nói đó mà thôi, cùng với hoàn cảnh xã hội và chính trị cũng như về địa dư mà không hề biết sự hiện diện của hàng trăm máy phát khác, giọng nói khác cũng như các loại âm nhạc khác…

Và chúng ta hãy tưởng tượng một ngày nào đó, một kỹ thuật viên đến nhà anh ta. Con người này mừng rỡ đem ra khoe cái máy của mình. Viên kỹ thuật nhận thấy cái máy này bị bắt ngay đúng một đài phát thanh nào đó thôi, nhận thấy máy này có một cái tụ và người chuyên viên giải toả cái tụ này. Và bất ngờ hàng trăm ngôn ngữ khác, hàng trăm loại nhạc khác được phát ra. Toàn thể thế giới này được diễn ra, và con người sửng sốt này mới hiểu được rằng cái mà anh cho là đang sống trong cả một thế giới thì thật sự ra chả là gì cả.

Hàng triệu người giống như nhân vật kể trên. Suốt đời bị vây hãm với vài ý nghĩ, vài ý tưởng học được, vài cử chỉ không hề thay đổi… Không hề biết mức khởi đầu cũng như điểm kết thúc. Không hề biết hết những khả năng của chính mình. Tuy vậy họ vẫn nghĩ là họ đang sống nhưng trong thực tế họ đang quay lòng vòng, giống như con cá trong chậu, cho đến khi một kỹ thuật viên xuất hiện…

Hãy là một con người có ý thức và sẵn sàng ban tặng

Đó là sự hoàn thiện có thể có được của một đời người. Nhưng bất cứ việc thực hiện hoàn hảo nào cũng đòi hỏi các điều kiện hoàn mỹ về mặt tâm lý và sinh lý. Nó đòi hỏi con người phải toàn vẹn, không hề bị chia rẽ bởi nhiều mảnh vỡ nhỏ mang đầy mặc cảm và lo sợ (như chứng đau răng mà chúng ta thấy ở trên). Rất nhiều người nhận thấy họ đang thiếu một cái gì đó. Và phần lớn các bệnh tâm sinh lý xuất phát từ sự tìm kiếm cái đó một cách sai hướng.

Là một con người ý thức cần phải có sự hài hòa của toàn bộ con người. Sự hài hòa xuất phát từ sự gắn bó và sự gắn bó đến từ sự cân bằng. Bất cứ bệnh tật nào cũng ngăn chặn các khả năng của trí tuệ bởi vì nó chia cắt con người ra làm nhiều mảnh đồng thời chế ngự sự hài hòa. Không có sự gắn bó thì không thể nào có được một hành động thực (có nghĩa là nó thích hợp một cách hài hòa với các bản năng thầm kín của một cá thể). Đến lúc đó con người mới nhận thức được sự đối chọi giữa cái mà anh ta hành động và cái mà anh là, và anh ta đau khổ.

Không có gắn bó thì không thể nào có được tình yêu hay ngay cả tình bạn. Tình yêu có nghĩa là ban tặng và ban tặng mang ý nghĩa là ta có một cái gì đó. Và khi nói đến có một cái gì đó có nghĩa là ta rất mạnh về mặt tâm lý. Không thể nào có bất cứ một sức mạnh nào mà không có sự cân bằng. Nếu không chúng ta sẽ rơi vào cái tình yêu giả tạo, chỉ biết nhận lấy mà không thể nào biết ban tặng. Chúng ta rơi vào sự va chạm, thường được nhận thấy trong nền giáo dục lệch hướng, là nguyên nhân quan trọng đưa đến bệnh tật.

Theo Pierre Daco

Có thể bạn quan tâm:

• Sự Khác Biệt Giữa Tâm Lý Học Với Tâm Thần Học Trị Liệu
• Tâm lý học màu sắc và những ứng dụng tuyệt vời trong cuộc sống