10 đồ chơi cho trẻ chậm nói, kích thích phát triển ngôn ngữ

Những loại đồ chơi tưởng chừng như chỉ có thể để giải trí, thư giãn nhưng lại mang đến lợi ích tuyệt vời đối với sự phát triển ngôn ngữ ở trẻ. Việc biết cách lựa chọn những đồ chơi cho trẻ chậm nói phù hợp sẽ giúp bé yêu phát triển nhận thức, gia tăng sự sáng tạo và cải thiện khả năng giao tiếp bằng lời nói hiệu quả. 

Lợi ích của đồ chơi đối với trẻ chậm nói

Chậm nói ở trẻ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Nó có thể do những yếu tố thực thể, môi trường sinh hoạt, giáo dục hoặc thậm chí là ảnh hưởng của các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác.

Hiện nay, tỷ lệ trẻ chậm nói đang có xu hướng gia tăng đáng kể, trung bình cứ trong khoảng 10 trẻ thì sẽ có ít nhất 1 trẻ bị chậm nói hơn so với bình thường. Tình trạng này gây nên nhiều sự cản trở đối với đời sống, khiến trẻ gặp nhiều hạn chế về việc giao tiếp, học tập và phát triển bản thân.

Theo chia sẻ của các chuyên gia thì chậm nói hoàn toàn có thể khắc phục và cải thiện tốt nếu được can thiệp trong giai đoạn sớm. Trẻ từ 2 – 5 tuổi chính là thời kỳ vàng để các em có thể tiếp thu, học hỏi và phát triển ngôn ngữ một cách hiệu quả.

Do đó, trong những năm tháng đầu đời, các bậc phụ huynh cần phải chú ý quan sát và đánh giá tốt về tốc độ phát triển chung của mỗi trẻ để kịp thời nhận biết được những mặt hạn chế, từ đó giúp trẻ cải thiện hiệu quả hơn. Đối với trẻ chậm nói, tùy vào từng nguyên nhân khác nhau mà quá trình điều trị cũng sẽ được cân nhắc áp dụng các biện pháp can thiệp khác nhau.

Trong đó, việc sử dụng những loại đồ chơi phù hợp cho trẻ chậm nói cũng là một trong các cách được khuyến khích áp dụng. Phần lớn những trẻ nhỏ đều cảm thấy hứng thú và bị hấp dẫn bởi những món đồ chơi nhiều màu sắc, hình dáng bắt mắt nên nếu biết cách sử dụng phù hợp thì đây cũng chính là công cụ hiệu quả để giúp trẻ chậm nói phát triển ngôn ngữ tốt hơn.

Cụ thể một số lợi ích của đồ chơi thông minh đối với sự phát triển ngôn ngữ của trẻ chậm nói như:

1. Phát triển và nâng cao nhận thức ở trẻ

Những món đồ chơi nhìn tuy đơn giản, nhưng thực sự là công cụ quan trọng trong việc phát triển và nâng cao nhận thức ở trẻ. Chơi với đồ chơi phù hợp lứa tuổi giúp bé hiểu và phân biệt các tính năng, màu sắc, hình dạng. Đồng thời, việc chơi thường xuyên kích thích trí tưởng tượng và tư duy, đặc biệt là với các món đồ chơi thông minh, góp phần phát triển trí tuệ và gia tăng chỉ số IQ của trẻ.

2. Gia tăng sự sáng tạo ở trẻ

Chơi các món đồ chơi thông minh giúp trẻ phát triển khả năng sáng tạo và trí tưởng tượng. Dù mỗi loại đồ chơi có cách chơi riêng, trẻ vẫn có thể sáng tạo theo sở thích cá nhân. Để kích thích sự sáng tạo, phụ huynh nên chọn đồ chơi đa dạng như vẽ tranh, lego, cắt dán và mô hình, cho phép trẻ tự do khám phá nhằm tạo ra những cách chơi thú vị và độc đáo.

3. Cải thiện trí nhớ, sự tập trung cho trẻ chậm nói

Trẻ nhỏ thường không giữ được sự tập trung lâu như người lớn, trẻ dễ bị xao nhãng và tác động bởi các yếu tố bên ngoài. Vì vậy, đồ chơi đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện trí nhớ và sự tập trung cho trẻ chậm nói. Các món đồ chơi câu cá, xếp hình, tìm sự khác biệt yêu cầu trẻ phải chú ý và ghi nhớ thông tin để hoàn thành trò chơi một cách tốt nhất, từ đó dần nâng cao khả năng tập trung và ghi nhớ.

4. Đồ chơi giúp trẻ quan sát tốt hơn

Trẻ nhỏ học tập và hình thành tốt các kỹ năng sống chủ yếu thông qua quá trình quan sát, ghi nhớ, bắt chước. Chính vì thế, đồ chơi giúp bé cải thiện khả năng quan sát với đồ chơi phù hợp lứa tuổi như món đồ có màu sắc sặc sỡ và phát ra âm thanh nhằm kích thích sự chú ý và quan sát của trẻ. Những món đồ chơi này sẽ giúp trẻ dần nâng cao khả năng ghi nhớ và nhận biết các yếu tố xung quanh.

5. Giúp trẻ giao tiếp tự tin hơn

Trẻ chậm nói thường cảm thấy tự ti và hạn chế giao tiếp, làm cản trở sự phát triển ngôn ngữ và tương tác xã hội. Để giúp trẻ tự tin hơn, phụ huynh nên tạo cơ hội để con giao tiếp trực tiếp qua việc chơi với các món đồ chơi thông minh cùng bạn bè và người thân. Sự tương tác này sẽ giúp trẻ dần trở nên dạn dĩ và cải thiện khả năng giao tiếp của mình.

Những đồ chơi cho trẻ chậm nói giúp kích thích ngôn ngữ

Những món đồ chơi dành cho trẻ chậm nói là công cụ hỗ trợ tuyệt vời cho sự phát triển ngôn ngữ của trẻ. Phụ huynh nên lựa chọn đồ chơi phù hợp với độ tuổi, sở thích và nhu cầu của trẻ. Dù không cần tuân thủ quá nhiều quy tắc nghiêm ngặt, việc chọn đồ chơi đúng mục đích và an toàn vẫn rất quan trọng. Dưới đây là một số gợi ý về những món đồ chơi thích hợp cho trẻ chậm nói mà cha mẹ có thể cân nhắc:

1. Đồ chơi kích thích hoạt động cơ hàm, môi, miệng

Theo chia sẻ của các chuyên gia thì việc trẻ bị chậm nói đôi khi có liên quan đến những sự hạn chế, khiếm khuyết về các bộ phận phát âm như môi, miệng, cơ hàm, răng, lưỡi,…Chính vì thế, việc cho trẻ chơi những món đồ vận động, kích thích cơ hàm sẽ giúp trẻ dần cải thiện và nâng cao hoạt động ở các cơ quan này, từ đó giúp trẻ phát triển tốt kỹ năng ngôn ngữ, giao tiếp bằng lời nói.

Những hoạt động vui chơi như thổi bong bóng, thổi sáo, thổi kèn, thổi còi,…có thể giúp trẻ cải thiện tốt các hoạt động ở môi, miệng và điều chỉnh hơi thở tốt hơn. Nhờ thế mà trẻ có thể bắt chước, phát âm chính xác, lâu dần lấy lại sự tự tin, mạnh dạn hơn trong quá trình giao tiếp, tương tác với mọi người xung quanh.

2. Đồ chơi kích thích thính giác

Trẻ nhỏ thường phát triển ngôn ngữ thông qua quan sát, lắng nghe và học hỏi theo xung quanh. Đồng thời dễ bị thu hút bởi những thứ có thể tạo ra các âm thanh nghe vui tai. Lúc này trẻ có xu hướng bắt chước theo những tiếng nói, âm thanh mà đồ chơi tạo ra để qua đó gia tăng được vốn từ, nói chuyện linh hoạt hơn.

Phụ huynh có thể cho bé chậm nói chơi các món đồ chơi hấp dẫn như sách phát âm thanh, búp bê biết nói, xương rồng biết hát, điện thoại đồ chơi, bảng chữ cái điện tử,  nhạc cụ như sáo, kèn, còi, đàn,….Trong quá trình chơi, phụ huynh cũng nên gợi ý cho trẻ cách lặp lại các âm thanh, giọng nói nghe được để trẻ cải thiện tốt nhu cầu giao tiếp, học hỏi thêm nhiều từ ngữ mới.

3. Sách truyện – lựa chọn tuyệt vời cho trẻ chậm nói

Sách truyện là một trong các “trợ thủ” đắc lực cho các bà mẹ đang có con chậm nói cần mở rộng vốn từ và gia tăng khả năng sử dụng ngôn ngữ. Kể cả những trẻ chưa biết đọc vẫn được tiếp xúc với sách bằng nhiều hình thức như nghe cha mẹ đọc sách, được nghe kể những câu chuyện hấp dẫn với sự minh họa vô cùng sống động, màu sắc.

Các bậc phụ huynh cũng có thể lựa chọn những loại sách có nhiều tranh vẽ, hình ảnh để trẻ nhỏ có thể vừa quan sát, vừa lắng nghe qua lời kể của cha mẹ. Thông qua hình thức này, trẻ nhỏ vừa có thể khám phá nhiều kiến thức thú vị, vừa có thể nâng cao vốn từ, biết cách sử dụng ngôn ngữ linh hoạt hơn.

4. Đồ chơi sử dụng pin

Đồ chơi sử dụng pin là các món đồ chơi hoạt động nhờ vào nguồn điện từ pin, chẳng hạn như xe điều khiển từ xa, robot thông minh,…. Những món đồ chơi này thường có nhiều tính năng như phát nhạc, phát sáng, tự động thực hiện các hành động làm trẻ thấy hứng thú và phát triển khả năng phối hợp tay – mắt cùng tư duy logic nhiều hơn.

Đồ chơi chạy bằng pin được ưa chuộng vì chúng mang lại trải nghiệm tương tác đa dạng và thường dễ dàng thu hút sự chú ý của trẻ nhỏ. Tuy nhiên, cha mẹ cần lưu ý đến chất lượng của sản phẩm. Đảm bảo rằng pin được giữ kín và không dễ dàng bị tháo rời bởi trẻ nhỏ.

5. Đồ chơi truyền thống

Đồ chơi truyền thống là những món đồ chơi không cần công nghệ cao, thường sử dụng các vật liệu đơn giản và được gắn bó với văn hóa nhiều vùng miền. Các món đồ chơi này cũng thường an toàn hơn vì không chứa các thành phần điện tử phức tạp.

Những món đồ chơi truyền thống hiệu quả cho trẻ chậm nói bao gồm đồ chơi xe mô hình, búp bê, đồ chơi đất sét,…. Chơi với đồ chơi truyền thống giúp trẻ phát triển kỹ năng ngôn ngữ một cách tự nhiên bởi vì con thường phải tương tác với người lớn, bạn bè trong quá trình chơi.

6. Đồ chơi cha mẹ tự tay làm

Nhiều cha mẹ chọn tự tay làm đồ chơi cho con vì lo lắng về chất lượng, độ an toàn của các sản phẩm có sẵn trên thị trường. Việc tự làm đồ chơi còn đảm bảo rằng sản phẩm phù hợp với nhu cầu của con khi đã nắm bắt được sở thích cá nhân và để tạo sự gắn bó giữa cha mẹ và con cái.

Cha mẹ có thể tạo ra những món đồ chơi đơn giản như hộp xếp hình bằng gỗ, đồ chơi từ vật liệu tái chế, đồ chơi thủ công như bộ thẻ học chữ cái và số. Những món đồ chơi này không chỉ an toàn mà còn kích thích sự sáng tạo và giúp con học hỏi một cách vui vẻ.

7. Đồ chơi ngoài trời

Một số món đồ chơi ngoài trời phổ biến bao gồm xích đu, cầu trượt, xe đạp ba bánh không chỉ mang lại niềm vui mà còn giúp trẻ nâng cao kỹ năng vận động cơ bản và tăng cường sự tự tin trong các hoạt động thể chất.

Đồ chơi ngoài trời cần thiết để khuyến khích trẻ vận động và tương tác với môi trường xung quanh. Những món đồ chơi này giúp trẻ phát triển kỹ năng vận động, giao tiếp và xã hội thông qua các hoạt động vui chơi ngoài trời. Đồ chơi ngoài trời thường phải được thiết kế để chịu được thời tiết và hoạt động của trẻ.

8. Đồ chơi mô phỏng nhân vật, đồ dùng

Đồ chơi mô phỏng nhân vật và đồ dùng thường bao gồm các bộ đồ chơi đóng vai như bác sĩ, đầu bếp, thợ sửa chữa, cùng với các đồ dùng mô phỏng như nhà bếp, bệnh viện, cửa hàng. Chúng cho phép trẻ đóng vai và diễn lại các tình huống trong cuộc sống để thông qua đó phát triển ngôn ngữ.

Các bộ đồ chơi mô phỏng này rất hiệu quả trong việc kích thích ngôn ngữ vì chúng tạo ra cơ hội cho trẻ sử dụng từ vựng trong các tình huống thực tế. Khi trẻ đóng vai, chúng thường phải giao tiếp với người lớn hoặc bạn bè, điều này giúp cải thiện khả năng diễn đạt và xây dựng vốn từ vựng.

9. Đồ chơi giúp bé di chuyển

Đồ chơi giúp bé di chuyển bao gồm các sản phẩm như xe đẩy, xe trượt, xe chòi chân,…. Những món đồ chơi này không chỉ giúp trẻ vận động mà còn khuyến khích sự khám phá và học hỏi. Qua đó tác động đến tư duy và suy nghĩ của bé.

Loại đồ chơi này rất thông dụng và phổ biến vì chúng giúp bé phát triển thể chất và tinh thần một cách toàn diện. Xe đẩy và xe trượt là những món đồ chơi yêu thích giúp trẻ học cách điều khiển và phối hợp các động tác.

10. Gương soi cho bé

Gương soi cho bé là một công cụ mới hơn trong việc hỗ trợ trẻ chậm nói để nhận diện chính mình và giao tiếp qua phản chiếu. Khi trẻ chơi với gương, con có thể nhìn thấy biểu cảm của mình và học cách tạo ra các âm thanh, từ vựng mới thông qua việc tự trò chuyện hay lặp lại những gì nghe được từ người lớn.

Gương soi mang lại hiệu quả khi được sử dụng thường xuyên trong các buổi chơi và học tập. Cha mẹ có thể tạo cơ hội cho trẻ quan sát mình khi nói, làm mặt biểu cảm. Để từ đó trẻ nhận diện và hiểu cảm xúc của mình tốt hơn.

Một số lưu ý khi lựa chọn đồ chơi cho trẻ chậm nói

Đặt ra tiêu chí chọn đồ chơi cho trẻ chậm nói là điều vô cùng quan trọng vì nó không chỉ đảm bảo an toàn cho trẻ mà còn hỗ trợ tích cực trong việc phát triển ngôn ngữ và kỹ năng giao tiếp. Khi lựa chọn đồ chơi đúng cách, cha mẹ có thể tạo ra một môi trường vui chơi lành mạnh, kích thích sự tò mò và sáng tạo của trẻ, đồng thời giúp trẻ vượt qua những thách thức trong giao tiếp.

Sau đây là một số tiêu chí mà các bậc phụ huynh cần lưu ý khi chọn đồ chơi cho bé chậm nói:

• Chọn đồ chơi có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng để đảm bảo an toàn cho sức khỏe của trẻ
• Lựa chọn đồ chơi phù hợp với độ tuổi để tránh những rủi ro như nuốt phải đồ vật
• Ưu tiên các món đồ có màu sắc sặc sỡ và hình dạng độc đáo để kích thích trí tò mò của trẻ
• Đảm bảo đồ chơi không sắc nhọn, quá nặng hay có nguy cơ gây nguy hiểm
• Đối với những trẻ dưới 3 tuổi thì cha mẹ nên ưu tiên chọn loại sách màu sắc với nội dung đơn giản để bé dễ quan sát hơn
• Ưu tiên chọn đồ chơi có tính ứng dụng cao, dễ chơi và dễ di chuyển
• Có thể tự làm đồ chơi tại nhà để tiết kiệm chi phí và đảm bảo an toàn
• Nên chọn đồ chơi thuần Việt và giao tiếp với trẻ bằng một ngôn ngữ nhất định để tránh rối loạn ngôn ngữ

Cách cha mẹ chơi đồ chơi cùng trẻ chậm nói

Khi chơi đồ chơi cùng trẻ chậm nói, cha mẹ cần đặc biệt chú ý tạo ra môi trường chơi phù hợp và hiệu quả. Việc chơi cùng trẻ không chỉ giúp bé phát triển ngôn ngữ mà còn tăng cường khả năng giao tiếp và tương tác xã hội. Để đạt được điều này, cha mẹ nên tạo điều kiện tốt nhất cho bé thông qua cách chơi nhẹ nhàng, khuyến khích và sáng tạo.

• Chọn môi trường chơi yên tĩnh và thoải mái cùng không gian ít tiếng ồn sẽ giúp trẻ tập trung vào đồ chơi. Đồng thời, đảm bảo thời gian chơi phù hợp với tâm trạng của cả hai bên.
• Khi chơi, hãy gọi tên các đồ vật và mô tả chúng một cách đơn giản. Ví dụ, cha mẹ có thể nói “Con gấu màu nâu”, “Xe ô tô màu đỏ” để trẻ nhận diện đồ vật.
• Đặt những câu hỏi đơn giản để khuyến khích bé trả lời như “Con muốn chơi gì?”, “Con thích màu nào?”. Những câu hỏi mở giúp trẻ luyện tập khả năng trả lời và tương tác.
• Để trẻ tự do khám phá và sáng tạo với đồ chơi. Tránh can thiệp quá nhiều vào quá trình chơi của con và khen ngợi những nỗ lực của bé để tạo động lực.
• Tránh so sánh bé với các bạn cùng trang lứa để việc chơi luôn diễn ra vui vẻ. Thay vào đó nên khuyến khích và hỗ trợ con phát triển theo cách của riêng mình.

Việc lựa chọn những món đồ chơi cho trẻ chậm nói có thể giúp các bé phát triển khả năng ngôn ngữ hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, các bậc phụ huynh cũng cần cho trẻ tiến hành thăm khám và áp dụng thêm các biện pháp can thiệp khác để con được kích thích ngôn ngữ, giao tiếp trở nên linh hoạt.

Có thể bạn quan tâm:

• Các mẹo dân gian chữa trẻ chậm nói hiệu quả, dễ dàng áp dụng
• Trẻ 4 tuổi chưa biết nói khiến nhiều phụ huynh hoang mang
• Trẻ 2 tuổi chưa biết nói: Mẹ cần chú ý đến con nhiều hơn
• Trẻ nói nhiều nhưng không rõ có bình thường không? Nên làm gì?