Trẻ con mấy tháng tuổi biết nói? Các cột mốc tập nói của bé

Trẻ con mấy tháng tuổi biết nói chắc hẳn là câu hỏi được đặt ra bởi rất nhiều bậc phụ huynh. Việc biết rõ mốc tập nói của trẻ nhỏ sẽ giúp cho ba mẹ dễ dàng hơn trong việc hỗ trợ, kích thích và tạo điều kiện thuận lợi để trẻ phát triển ngôn ngữ tốt hơn. 

Trẻ mấy tháng tuổi bắt đầu biết nói? Các mốc tập nói của trẻ nhỏ

Trẻ mấy tháng tuổi biết nói? Theo chia sẻ của các chuyên gia thì vào những năm tháng đầu đời trẻ vẫn chưa thể hiểu và biết cách tương tác với ngôn ngữ nhưng trẻ có thể bập bẹ và phản ứng tốt với các âm thanh, tiếng động xung quanh. Trẻ sơ sinh khi vừa mới chào đời tuy không thể dùng lời nói để giao tiếp nhưng trẻ vẫn có các biểu cảm, hành vi giống như một dạng phi ngôn ngữ.

Các bậc phụ huynh có thể dễ dàng nhận thấy những cử chỉ thông qua nét mặt của trẻ. Có lúc trẻ sẽ nhăn mặt, cau mày, khóc lóc nhưng cũng đôi khi mỉm cười, cử động tay chân như đang muốn thể hiện những loại cảm xúc và nhu cầu khác nhau.

Những tháng đầu đời, tiếng khóc chính là ngôn ngữ giao tiếp chủ yếu của trẻ nhỏ. Thông qua tiếng khóc, trẻ muốn truyền đạt những thông điệp và mong muốn khác nhau của bản thân. Chính vì thế, các bậc phụ huynh cần phải chủ động hơn trong việc nghe và hiểu rõ từng tiếng khóc của trẻ, biết cách đoán ý của trẻ qua tiếng khóc để hiểu rằng con đang mong muốn điều gì.

Trong quá trình lớn lên và phát triển, trẻ nhỏ sẽ quan sát, học hỏi và tự trau dồi cho bản thân những kỹ năng cần thiết, trong đó không thể thiếu kỹ năng ngôn ngữ. Tuy nhiên, mỗi đứa trẻ lại có tốc độ phát triển ngôn ngữ riêng biệt theo từng giai đoạn khác nhau nên việc so sánh trẻ với “con nhà người ta” là điều không cần thiết.

Các bậc phụ huynh cần hiểu và biết rõ về cột mốc phát triển ngôn ngữ của trẻ nhỏ để đảm bảo về việc trẻ vẫn đang phát triển ổn định. Thông thường, trước khi trẻ biết sử dụng một loại ngôn ngữ nào đó, trẻ sẽ có xu hướng phát ra các âm thanh với giai điệu và âm vực khác nhau để có thể tương tác, gây sự chú ý với mọi người xung quanh.

Ở từng giai đoạn khác nhau, trẻ nhỏ sẽ có các biểu hiện phát triển ngôn ngữ riêng biệt, cụ thể như sau:

1. Mốc phát triển của trẻ 3 tháng tuổi

Theo chia sẻ của các chuyên gia thì trẻ nhỏ từ 3 tháng tuổi trở lên đã có thể quan sát và nhận biết nhiều hơn về thế giới xung quanh. Lúc này trẻ cũng bắt đầu lắng nghe tốt về các âm thanh, giọng nói của người khác và có thể theo dõi, quan sát về những hành vi, cử chỉ khi có người trò chuyện.

Điểm đặc biệt là trong giai đoạn này, trẻ nhỏ có thể phân biệt rõ về từng giọng nói, âm thanh khác nhau. Trẻ sẽ phản ứng tốt với những âm thanh, tiếng động bên ngoài và phần lớn trẻ 3 tháng tuổi đều cảm thấy thích thú với âm nhạc.

Đồng thời, trẻ cũng bắt đầu có những sự yêu thích rõ ràng về các âm thanh. Ví dụ như trẻ thích nghe giọng phụ nữ hơn giọng đàn ông, thích nghe giai điệu của một số bài hát nhất định,…Do đó, mặc dù bé 3 tháng tuổi vẫn chưa biết nói nhưng bé đã có thể tạo ra được các âm thanh gừ gừ, rù rì hoặc lặp lại những tiếng động khi nghe được bên ngoài.

2. Mốc phát triển của trẻ 6 tháng tuổi

Lúc này, trẻ nhỏ đã biết bập bẹ được một số âm thanh cơ bản và tạo ra được nhiều âm thanh khác nhau. Trẻ có thể kéo dài các âm thanh đó như đang muốn nói và diễn tả một vấn đề, câu chuyện. Đồng thời, một số trẻ cũng có thể bắt đầu nói được những từ đơn giản như “baba”, “mama”.

Tuy nhiên, ở độ tuổi này vẫn chưa thể xác định là trẻ đã bắt đầu biết nói. Cũng bởi những âm thanh mà trẻ tạo ra chưa thực sự rõ ràng mà nó chỉ được sử dụng để bày tỏ các cảm xúc cá nhân với những người thân thuộc, thường xuyên tiếp xúc và chăm sóc cho trẻ.

Các bậc phụ huynh cũng đừng nên nhầm lẫn giữa việc bé gọi “baba” là đang muốn nhắc đến bố mà đó đơn thuần chỉ là những âm thanh mà trẻ có thể dễ dàng tạo được trong giai đoạn này. Phần lớn những âm thanh mà trẻ nhỏ tạo ra trong khoảng từ 6 đến 7 tháng đều mang tính chất ngẫu nhiên, không xác định rõ ràng.

3. Mốc phát triển ngôn ngữ của trẻ 9 tháng tuổi

9 tháng tuổi được xem là giai đoạn quan trọng đối với sự phát triển ngôn ngữ của mỗi trẻ nhỏ. Trong lúc này, trẻ bắt đầu hiểu được những tiếng nói, âm thanh cơ bản và có thể gia tăng được sự tương tác với mọi  người xung quanh.

Bé từ 9 đến 10 tháng tuổi có thể hiểu được nghĩa của từ “tạm biệt”, “xin chào”, “không”, “có”,…Khi ba mẹ nói “không” trẻ sẽ có xu hướng ngừng hành động của bản thân lại.

Tuy nhiên, lúc này trẻ vẫn chưa thể sử dụng được từ ngữ một cách hiệu quả nhưng những âm thanh mà trẻ phát ra sẽ có phần sinh động, khác biệt hơn so với giai đoạn trước. Đây cũng được xem là một trong các dấu hiệu đáng mừng dự báo về việc trẻ sắp biết nói.

4. Mốc phát triển ngôn ngữ của trẻ 12 tháng tuổi

Nếu các bậc phụ huynh đang băn khoăn về vấn đề “Trẻ con mấy tháng tuổi biết nói?” thì đây có thể là giai đoạn bắt đầu hình thành tiếng nói ở trẻ. Thông thường, khi bé được khoảng 1 tuổi sẽ có thể nói được một số từ cơ bản như “ba”, “bà”, “gà”,…

Lúc này tiếng nói của trẻ sẽ mang ý nghĩa nhất định và trẻ có thể hiểu được những điều mà mình đang nói. Trong giai đoạn này, trẻ cũng bắt đầu tò mò về mọi thứ xung quanh và cũng có xu hướng bắt chước những từ ngữ bên ngoài để gia tăng khả năng ngôn ngữ của bản thân.

Đồng thời, trẻ nhỏ ở độ tuổi này cũng sẽ nghe và hiểu được một số yêu cầu đơn giản của người lớn. Chẳng hạn như “nằm xuống”, “ngủ đi”, “không được”,…Trẻ sẽ dần làm theo các hướng dẫn của ba mẹ và phát triển tốt khả năng sử dụng ngôn ngữ để giao tiếp của bản thân.

5. Mốc phát triển ngôn ngữ của trẻ 18 tháng tuổi

Bắt đầu từ năm 1 tuổi trẻ đã biết nói được một số từ đơn giản và chắc hẳn theo thời gian thì vốn từ của trẻ cũng sẽ dần gia tăng, mở rộng tốt hơn. Dựa theo mốc phát triển ngôn ngữ chung của trẻ ở giai đoạn 18 tháng tuổi thì trẻ sẽ nói được tối thiểu khoảng 10 từ đơn giản và hiểu rõ về nghĩa của từ ngữ đó.

Ngoài ra, khi được hỏi về các bộ phận trên cơ thể hoặc các đồ vật, con vật quen thuộc trẻ cũng sẽ biết cách dùng tay để chỉ vào đúng tên gọi được nhắc đến. Lúc này trẻ cũng sẽ cố gắng và thích thú hơn với việc quan sát, lắng nghe, bắt chước theo tiếng nói của những người xung quanh.

Nếu giai đoạn này trẻ thường xuyên được trò chuyện và giao tiếp tốt thì trẻ hoàn toàn có khả năng phát triển ngôn ngữ một cách hiệu quả. Tuy nhiên, do cấu tạo của các bộ phận phát âm vẫn chưa thực sự được hoàn chỉnh nên đôi khi trẻ vẫn không thể nói được tròn vành rõ chữ.

6. Mốc phát triển ngôn ngữ của trẻ 24 tháng tuổi

Với độ tuổi này trẻ đã có thể giao tiếp và tương tác cơ bản với mọi người xung quanh. Tùy thuộc vào khả năng ngôn ngữ của mỗi đứa trẻ mà trẻ có thể học hỏi và phát triển vốn từ một cách nhanh chóng.

Khi trẻ được khoảng 2 tuổi, trẻ sẽ hiểu và biết cách sắp xếp từ ngữ để sử dụng phù hợp với hoàn cảnh. Đồng thời trẻ cũng biết ghép các từ đơn với nhau để tạo thành những cụm từ, những câu đơn giản.

7. Mốc phát triển ngôn ngữ của trẻ 3 tuổi

Vốn từ vựng của trẻ sẽ gia tăng mạnh mẽ và trẻ có thể linh hoạt hơn trong việc giao tiếp, tương tác bằng lời nói với những người xung quanh. Trẻ cũng có thể nói được những cụm từ, câu đơn giản hoặc có khả năng ngân nga hát theo lời bài hát.

Trẻ 3 tuổi có thể hiểu và giao tiếp linh hoạt với nhiều chủ đề khác nhau. Hơn thế, trẻ cũng hiểu rõ về các từ ngữ thể hiện cảm xúc, biết cách thể hiện suy nghĩ, nhu cầu của mình bằng lời nói rõ ràng.

Như vậy, 12 tháng tuổi chính là câu trả lời phù hợp cho thắc mắc “Trẻ con mấy tháng tuổi biết nói?”. Tuy nhiên, mỗi đứa trẻ sẽ có tốc độ phát triển ngôn ngữ khác nhau. Có những trẻ biết nói sớm hơn 1 tuổi nhưng cũng có trường hợp trẻ chậm nói, trẻ gần 2 tuổi mới có thể nói được vài từ đơn giản.

Nếu nhận thấy trẻ có dấu hiệu chậm nói, các bậc phụ huynh cũng nên cho trẻ tiến hành thăm khám và chẩn đoán chính xác tại các cơ sở chuyên khoa để có biện pháp hỗ trợ kịp thời cho trẻ. Tùy vào nguyên nhân trẻ chậm nói mà các bác sĩ sẽ cân nhắc để áp dụng các biện pháp can thiệp phù hợp.

Dấu hiệu nhận biết trẻ sắp biết nói

Thông thường, để trẻ có thể biết nói, sử dụng ngôn ngữ hiệu quả thì đòi hỏi trẻ phải biết cách lắng nghe và hiểu những âm thanh, lời nói của những người xung quanh. Do đó, nếu chú ý quan sát thì các bậc phụ huynh hoàn toàn có thể nhận biết được các dấu hiệu sắp biết nói của trẻ, từ đó tạo thêm nhiều điều kiện để trẻ phát triển ngôn ngữ một cách hiệu quả.

Cụ thể một số dấu hiệu giúp nhận biết trẻ sắp biết nói như:

• Trẻ cố gắng để tạo ra âm thanh như đang muốn tương tác với mọi người xung quanh. Như đã chia sẻ, trẻ từ 9 đến 10 tháng tuổi sẽ bắt đầu tạo ra những âm thanh ngẫu nhiên và xem đây là một kí hiệu giao tiếp đặc biệt.
• Trẻ biết cách lắng nghe và hiểu được những lời nói của ba mẹ. Đây được xem là cột mốc quan trọng đối với sự phát triển ngôn ngữ của mỗi trẻ nhỏ. Khi trẻ có thể hiểu và tiếp thu ngôn ngữ tốt thì trẻ sẽ dần biết cách sử dụng nó để giao tiếp.
• Trẻ có thể đáp lại và phản ứng tốt với những lời nói, cử chỉ giao tiếp của mọi người xung quanh. Ví dụ trẻ sẽ đáp lại khi được ai đó vẫy tay, chào tạm biệt hoặc có thể thực hiện theo các yêu cầu đơn giản của người khác.
• Khi trẻ sắp biết nói, trẻ sẽ có xu hướng cố gắng để tạo ra âm thanh và bập bẹ nói thành tiếng. Trẻ có thể kéo dài các âm thanh như đang trò chuyện về một vấn đề nào đó và liên tục bắt chước các biểu cảm, cử chỉ của người xung quanh.

Khi nhận thấy các dấu hiệu này, chứng tỏ bé yêu của bạn đã sẵn sàng cho việc tập nói. Chính vì thế, các bậc phụ huynh nên chú ý quan tâm và tạo ra nhiều điều kiện thuận lợi để giúp trẻ được giao tiếp lành mạnh, nâng cao tốt kỹ năng dùng ngôn ngữ của mình để tương tác hiệu quả hơn.

Nguyên tắc cơ bản khi dạy trẻ tập nói

Tùy vào độ tuổi và khả năng học hỏi của mỗi trẻ nhỏ mà các bậc phụ huynh nên cân nhắc lựa chọn các biện pháp phù hợp để giúp kích thích sự phát triển ngôn ngữ của trẻ. Tuy nhiên, trong quá trình dạy trẻ tập nói, ba mẹ cũng nên chú ý và thực hiện theo đúng các nguyên tắc cơ bản sau đây:

• Trò chuyện thường xuyên với trẻ: Theo chia sẻ của các chuyên gia thì để một đứa trẻ có thể mau chóng phát triển ngôn ngữ thì trò chuyện, giao tiếp chính là biện pháp hiệu quả nhất. Các bậc phụ huynh nên cố gắng dành nhiều thời gian để trò chuyện, tâm sự với trẻ. Việc này không chỉ nên thực hiện khi trẻ bắt đầu tập nói mà được khuyến khích áp dụng ngay từ khi bé còn trong bụng mẹ và khi mới chào đời.
• Cố gắng gây sự chú ý của trẻ bằng giọng nói: Khi tương tác với trẻ nhỏ, các bậc phụ huynh cũng nên chú ý nhiều hơn về giọng nói và cách phát âm của mình. Hãy ngồi ngang tầm mắt của con và sử dụng giọng nói có âm vực lên xuống khác nhau để trẻ tập làm quen với âm thanh, ngôn ngữ.
• Sử dụng những thứ mà trẻ yêu thích: Trẻ em sẽ có những món đồ và chủ đề mà trẻ cảm thấy vô cùng hứng thú. Ba mẹ có thể tận dụng điều này để gây sự chú ý và hấp dẫn đối với trẻ.
• Kích thích sự tương tác bằng việc đặt câu hỏi: Khi trẻ phát ra những âm thanh, các bậc phụ huynh hãy phản ứng và thể hiện sự quan tâm đến điều đó. Đồng thời hãy đặt ra các câu hỏi gợi mở để trẻ có thể đáp lại lời nói đó và kéo dài được cuộc trò chuyện.
• Sử dụng âm nhạc: Các giai điệu và ca từ trong từng bài hát có thể giúp trẻ ghi nhớ, phát triển ngôn ngữ hiệu quả. Các bậc phụ huynh có thể cho trẻ nghe nhạc hoặc hát cho trẻ nghe để giúp trẻ gia tăng vốn từ tốt hơn.

Cách dạy trẻ tập nói theo từng độ tuổi

Việc dạy và phát triển ngôn ngữ cho trẻ cần phải tùy thuộc vào độ tuổi của mỗi trẻ nhỏ. Ở những giai đoạn khác nhau, các bậc phụ huynh cần có những cách tiếp cận và thúc đẩy khả năng giao tiếp của trẻ theo những biện pháp khác nhau.

Vì thế, ba mẹ cần tìm hiểu và biết rõ về nhu cầu, năng lực của con để có thể hỗ trợ con tốt nhất trong quá trình hình thành, phát triển lời nói. Dưới đây là một số gợi ý có thể giúp dạy trẻ tập nói theo từng độ tuổi khác nhau mà các bậc phụ huynh có thể tham khảo.

1. Trẻ từ 0 đến 6 tháng tuổi

• Đùa giỡn và thường xuyên ôm ấp trẻ
• Cùng trẻ trò chuyện và chia sẻ về những điều xoay quanh trẻ để trẻ tiếp xúc với ngôn ngữ tốt hơn.
• Hát hoặc cho trẻ nghe nhạc.
• Thường xuyên lặp đi lặp lại các âm thanh mà trẻ tạo ra như một cuộc nói chuyện.

2. Trẻ từ 6 đến 12 tháng tuổi

• Dạy cho trẻ cách gọi tên và phân biệt các đồ vật, con vật quen thuộc xung quanh.
• Cùng trẻ đọc sách, khám phá thế giới qua hình ảnh minh họa của sách vở, truyện tranh.
• Ba mẹ có thể dạy và rèn luyện khả năng phản xạ, chú ý của trẻ bằng trò chơi ú òa.

3. Trẻ từ 12 đến 18 tháng tuổi

• Điều chỉnh phát âm của trẻ nếu trẻ có xu hướng nói ngọng, nói lơ lớ, nói chưa đúng.
• Đặt ra các câu hỏi lựa chọn để trẻ có thể phân biệt và gia tăng vốn từ. Ví dụ như “Con muốn chơi hay học?”.
• Sử dụng sách vở và âm nhạc để kích thích ngôn ngữ cho trẻ.
• Dạy trẻ hát, đọc thơ, đọc đồng dao.

4. Trẻ từ 18 đến 24 tháng tuổi

• Dạy cho trẻ nói những câu ngắn gọn.
• Đưa ra những yêu cầu, hướng dẫn đơn giản để trẻ thực hiện theo. Nếu trẻ vẫn chưa hiểu hoặc không làm theo thì hãy lặp đi lặp lại lời nói đó.
• Dạy trẻ cách gọi tên và phân biệt các bộ phận của cơ thể, đồ vật, hành động.
• Không cho trẻ tiếp xúc quá nhiều với các thiết bị công nghệ, đặc biệt là điện thoại, tivi, máy tính, iPad,…Đối với những trẻ dưới 2 tuổi, mỗi ngày chỉ nên cho trẻ sử dụng dưới 30 phút.

5. Trẻ từ 2 đến 3 tuổi

• Dạy cho trẻ cách đặt câu và sử dụng những câu nói có đầy đủ chủ ngữ, vị ngữ.
• Dạy con cách phân biệt và sắp xếp những từ ngữ cùng nhóm.
• Thường xuyên trò chuyện với trẻ bằng nhiều hình thức và chủ đề khác nhau để giúp trẻ gia tăng vốn từ.
• Cho trẻ cơ hội được tham gia vào các hoạt động vui chơi, giải trí ngoài trời.

Việc dạy trẻ tập nói cần phải có sự kiên trì và nhẫn nại của các bậc phụ huynh. Đặc biệt là những trẻ đang có dấu hiệu sắp biết nói cần được quan tâm và chú ý nhiều hơn để trẻ có thêm nhiều cơ hội để phát triển ngôn ngữ, giao tiếp linh hoạt hơn trong tương lai.

Tuy nhiên, mỗi đứa trẻ sẽ có khả năng ngôn ngữ khác nhau. Vì thế, các bậc phụ huynh cũng đừng nên quá nôn nóng hoặc cố gắng bắt ép trẻ phải nói từ quá sớm. Nếu trẻ vẫn có thể đạt được mốc phát triển ngôn ngữ cơ bản thì trẻ sẽ nhanh chóng biết nói và cân bằng tốt các kỹ năng của bản thân.

Trên đây là thông tin chia sẻ và giải đáp cụ thể về thắc mắc “Trẻ con mấy tháng tuổi biết nói?”. Hy vọng các bậc phụ huynh có thể quan sát và chú ý nhiều hơn đến những biểu hiện của trẻ trong những năm tháng đầu đời để có thể nhận biết, lắng nghe được những tiếng nói đầu tiên của trẻ nhỏ, giúp trẻ phát triển ngôn ngữ một cách toàn diện.

Có thể bạn quan tâm:

• Trẻ 2 tuổi chưa biết nói: Mẹ cần chú ý đến con nhiều hơn
• Cách dạy trẻ 2 tuổi chậm nói giúp bé sớm phát triển ngôn ngữ
• Trẻ 3 tuổi chậm phát triển ngôn ngữ phụ huynh nên làm gì?
• Trẻ 4 tuổi chưa biết nói khiến nhiều phụ huynh hoang mang