Hội chứng khó học toán (Dyscalculia) gây ra khó khăn gì?

Toán là một trong các môn học quan trọng và cần thiết trong cả việc học tập lẫn cuộc sống hàng ngày. Nhưng trong thực tế lại có không ít các trường hợp cảm thấy sợ toán và họ không thể nào tư duy tốt đối với môn học này. Tình trạng dốt toán có thể do nhiều lý do, nó không hẳn vì bạn kém thông minh, thiếu khả năng mà còn có thể là kết quả của hội chứng khó học toán (Dyscalculia).

Hội chứng khó học toán (Dyscalculia) là gì?

Hội chứng khó học toán hay còn được gọi với tên khoa học là Dyscalculia là một trong các tình trạng thường gặp khiến cho người bệnh gặp phải khó khăn trong việc thực hiện các phép toán, những công việc hay nhiệm vụ có liên quan đến toán học, tính toán. Tương tự như hội chứng khó đọc, Dyscalculia là một khuyết tật học tập cụ thể làm cho người bệnh bị cản trở rất nhiều đối với việc tính toán, không thể linh hoạt trong các con số, phép tính kể cả đơn giản.

Tuy khái niệm này không được nhiều người biết đến nhưng các chuyên gia tin rằng nó ảnh hưởng khá lớn đối với toàn thế giới. Dựa theo số liệu ước tính được thì có từ 5 đến 10% tổng dân số trên thế giới đang chịu ảnh hưởng bởi hội chứng khó học toán. Theo đó, cứ trong 5 người thì có khoảng 1 người gặp phải khó khăn, chật vật đối với các con số.

Cho đến hiện nay thì các chuyên gia vẫn chưa thể xác định về mức độ phổ biến giữa nam và nữ. Hầu hết họ đều cho rằng nó không có quá nhiều sự chênh lệch về giới tính. Mặt khác cũng có nhiều thông tin cho rằng nam giới có khả năng học giỏi toán hơn so với nữ giới.

Chứng khó học toán thường khởi phát ngay từ nhỏ và không tự nhiên mất đi sau khi lớn lên. Thông thường, tình trạng này dễ bắt gặp hơn ở những đứa trẻ có IQ thấp nhưng cũng có một vài trường hợp xuất hiện ở những người bình thường, có trí thông minh vượt trội. Những đứa trẻ Dyscalculia vẫn sẽ phải vật lộn với toán học khi chúng trưởng thành nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời.

Dấu hiệu nhận biết hội chứng khó học toán

Tùy vào độ tuổi của mỗi người mà chứng khó học toán sẽ có các biểu hiện khác nhau. Thông thường thì các triệu chứng sẽ xuất hiện sớm ở giai đoạn mầm non và kéo dài dai dẳng cho đến khi trưởng thành. Càng triệu chứng của bệnh cũng biểu hiện cụ thể và rõ ràng hơn sau khi trẻ lớn lên.

Cụ thể dấu hiệu nhận biết của hội chứng khó học toán qua từng giai đoạn như sau:

1. Trẻ ở độ tuổi mầm non

Ở độ tuổi, trẻ nhỏ dường như vẫn chưa tiếp xúc quá nhiều với các phép tính. Thông thường trẻ học mầm non sẽ dần làm quen với những con số cơ bản nên các dấu hiệu cũng không quá rõ ràng.

• Gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp thu và ghi nhớ các con số, thường nhầm lẫn hoặc đếm sót những con số trong dãy số.
• Trẻ không hứng thú và dường như không thể sắp xếp đồ vật theo thứ tự lớn nhỏ, từ thấp đến cao, từ bé đến to.
• Không thể nhận ra được mặt số, thường nhầm lẫn giữa các con số với nhau.
• Trẻ không thể hiểu được ý nghĩa của việc đếm số và không ứng dụng nó vào thực tế.

2. Học sinh cấp tiểu học

Khi bước vào cấp 1, trẻ nhỏ sẽ được tiếp cận nhiều hơn với phép toán và chứng khó học toán cũng sẽ biểu hiện cụ thể hơn qua các dấu hiệu sau đây:

• Khó khăn trong việc ghi nhớ và thực hiện những phép toán vô cùng đơn giản.
• Không phân biệt được những kí hiệu toán học và không biết cách sử dụng chúng.
• Không hiểu ý nghĩa của những thuật ngữ toán học
• Khó khăn trong việc ứng dụng các cách tính nâng cao so với đếm ngón tay.

2. Học sinh cấp trung học cơ sở

Giai đoạn này, trẻ nhỏ không chỉ được tiếp xúc với những con số hay những phép toán đơn giản như cấp tiểu học mà là những bài toán có phần phức tạp, đòi hỏi sự tư duy, logic nhiều hơn. Đối với những đứa trẻ có sức khỏe tốt thì đôi khi việc thực hiện các bài toán này cũng phải mất nhiều thời gian và công sức thì những đứa trẻ mắc phải hội chứng khó học toán lại càng gặp phải nhiều cản trở hơn.

Một số biểu hiện thường thấy ở trẻ như:

• Không thể theo dõi cụ thể điểm số của các trận đấu, các trò chơi.
• Dễ bị nhầm lẫn và không hiểu rõ ý nghĩ về những khái niệm toán học.
• Tính toán kém, không thể đo lường mọi thứ.

4. Học sinh cấp trung học phổ thông

Hội chứng khó học toán nếu cứ kéo dài dai dẳng và không được khắc phục từ giai đoạn sớm thì không chỉ gây ra những khó khăn trong quá trình học tập mà còn tác động đến cuộc sống của mỗi trẻ. Đối với những đứa trẻ bị Dyscalculia trong giai đoạn cấp 3 sẽ có nhiều biểu hiện cụ thể hơn như:

• Khả năng học toán kém, gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận và tìm ra phương pháp giải toán.
• Không thể nắm bắt được chính xác thông tin khi chúng được biểu hiện dưới dạng biểu đồ.
• Gặp nhiều sự cản trở trong việc đo lường, đong đếm các thành phần trong những công thức đơn giản, ví dụ như nấu ăn.
• Gặp nhiều khó khăn trong việc ứng dụng toán học đối với đời sống, trẻ sẽ thường không biết cách quản lý chi tiêu.

5. Dyscalculia ở người trưởng thành

Không chỉ trẻ em mà ngay cả những người trưởng thành, không còn ngồi trên ghế nhà trường và thường xuyên đối diện với toán học vẫn có khả năng chịu ảnh hưởng của hội chứng sợ học toán. Các triệu chứng của căn bệnh này sẽ kéo dài liên tục nếu không được can thiệp và khắc phục tốt.

Đối với những người trưởng thành, triệu chứng của Dyscalculia được nhận biết như sau:

• Khó khăn trong việc xem giờ trên đồng hồ
• Không thể ghi nhớ tốt về tên của người khác.
• Không có trí nhớ tốt về những gì có liên quan đến các con số.
• Gặp nhiều khó khăn trong việc tính toán, đặc biệt là tính nhẩm.
• Thường xuyên để đồ vật sai vị trí, hay đi lạc đường.
• Gặp nhiều cản trở trong việc tiếp thu và học tập các kỹ năng, bộ môn cần phải thực hiện theo từng bước cụ thể.
• Rất hay trễ hẹn
• Không có khả năng để ước lượng thời gian để đến một địa điểm, cuộc hẹn nào đó.

Bên cạnh đó, chứng khó học toán ở người lớn còn có thể ảnh hưởng và được biểu hiện nhiều thông qua các công việc hàng ngày. Ví dụ như:

• Họ sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc sử dụng và áp dụng các công thức Excel
• Thường dùng ngón tay để đếm thay vì tính nhẩm.
• Khó khăn trong việc đọc biểu đồ
• Có nhiều xu hướng lẩn tránh hoặc bỏ sót các con số
• Không thể sắp xếp, canh chỉnh thời gian cần thiết để hoàn thành công việc.
• Cảm thấy lo lắng, bất an khi nghĩ đến việc phải thực hiện một phép toán hay những công việc có liên quan đến con số.

Nguyên nhân gây ra Dyscalculia

Hội chứng khó học toán được xem là một chứng rối loạn thường gặp ở trẻ em, các triệu chứng khởi phát từ rất nhỏ và kéo dài đến khi trưởng thành. Theo chia sẻ của các chuyên thì thì Dyscalculia có thể liên quan đến yếu tố di truyền. Nếu cha mẹ hoặc người thân trong gia đình từng mắc phải hội chứng này thì nhiều khả năng con nhỏ cũng sẽ phát triển những rối loạn tương tự.

Kết quả của một vài cuộc nghiên cứu cho thấy rằng bộ não của con người có một khu vực nằm ở đỉnh chịu trách nhiệm thực hiện việc tính toán, các quy trình số và những khu vực nắm vai trò thực hiện các hoạt động logic, chính xác để đối phó và giải quyết tốt các vấn đề. Bên cạnh đó, khu vực nằm trong thùy thái dương, vùng trước trán, vỏ não hoặc những vùng dưới vỏ cũng đảm nhiệm các vai trò tương tự.

Khi trẻ nhỏ bị thiếu hụt về mặt nhận thức thì các chức năng cơ bản trong não bộ cũng sẽ không thể hoạt động tốt, dẫn đến việc trẻ không thể hiểu và thực hiện được các phép tính. Bộ não của những đứa trẻ mắc phải hội chứng khó học toán sẽ khác với não bình thường khi thực hiện các phép tính, tiếp nhận các thông tin có liên quan đến con số cũng bởi những kết nối thần kinh không được đảm bảo trong cùng một quy trình logic.

Bên cạnh đó, những bất ổn trong quá trình mang thai cũng có thể là yếu tố làm tăng nguy cơ bị Dyscalculia ở trẻ nhỏ. Nếu mẹ bầu lạm dụng quá nhiều chất kích thích, chất gây nghiện như rượu bia, thuốc lá, ma túy trong thời kì mang thai cũng có thể làm ảnh hưởng đến não bộ và khiến chúng bị thay đổi. Những chất độc hại này làm ảnh hưởng và cản trở đối với quá trình phát triển của não bộ, làm tổn thương đến những tế bào thần kinh.

Ngoài ra, các nhà nghiên cứu còn tìm ra một số vấn đề sức khỏe thường đi kèm cùng với hội chứng khó học toán như:

• Chứng khó đọc: Những trường hợp mắc phải hội chứng Dyscalculia thường sẽ kèm theo biểu hiện khó học. Các chuyên gia cũng cho biết rằng, có khoảng từ 40 đến 60% các trường hợp trẻ nhỏ mắc phải đồng thời 2 hội chứng này.
• Thiếu kỹ năng quan trọng: Ví dụ như khả năng suy đoán, lên kế hoạch, ghi nhớ, tổ chức, sắp xếp,…
• Tăng động giảm chú ý (ADHD): Thường sẽ đi kèm với chứng khó đọc hoặc nó có thể là yếu tố gây ảnh hưởng đến Dyscalculia.
• Lo lắng về toán học: Khi mắc phải hội chứng sợ toán học thì hầu hết những đứa trẻ sẽ luôn có cảm giác lo lắng, bất an khi phải tiếp xúc và giải những bài toán.

Hội chứng khó học toán gây khó khăn gì?

Hội chứng khó học toán gây nên rất nhiều ảnh hưởng đối với học tập và cả cuộc sống của người bệnh. Cũng bởi, trong hầu hết các công việc và sinh hoạt đời sống hàng ngày, con người phải thường xuyên tiếp xúc với những con số và toán học cũng là một phần thiết yếu của cuộc sống. Không chỉ trong học tập hay các nghề nghiệp đòi hỏi về tính toán mà ngay cả những sinh hoạt bình thường như đi chợ, chi tiêu hàng ngày cũng cần đến những con số.

Chính vì thế, nếu gặp phải khó khăn trong việc tính toán sẽ khiến bạn bị cản trở rất nhiều đối với đời sống hàng ngày. Cụ thể một số hệ lụy thường gặp như sau:

• Gây ảnh hưởng đối với quá trình học tập, bởi toán học là bộ môn chính bắt buộc trong hầu hết các chương trình giáo dục từ mẫu giáo đến bậc đại học. Điều này làm cho nhiều trẻ khó bắt kịp bạn bè, thường hay bị thầy cô khiển trách, bạn bè cười chê về khả năng học tập.
• Sự khó khăn về toán học bao trùm lên cuộc sống của người bệnh khiến họ dần trở nên tự ti, xấu hổ, tuyệt vọng và cho mình là người vô dụng, bất tài, là gánh nặng của gia đình, xã hội.
• Nỗi sợ hãi về toán học quá lớn khiến nhiều người có xu hướng lẩn tránh việc tính toán, học tập hoặc thậm chí từ bỏ việc đến trường.
• Do khả năng tính toán, học tập thua kém nhiều người nên bệnh nhân có xu hướng trở nên mặc cảm, ngại tiếp xúc và giao tiếp với mọi người xung quanh, tự cô lập mình với xã hội.
• Không thể tự quản lý chi tiêu, kiểm soát tài chính và dễ bị người khác lợi dụng, lừa gạt.
• Nhiều khả năng phải sống phụ thuộc vào người thân, gia đình.
• Bị hạn chế nhiều trong việc tìm kiếm công việc phù hợp, đặc biệt là những việc làm có liên quan đến tính toán.
• Hạn hẹp trong các mối quan hệ bởi không có khả năng để ghi nhớ tên, gương mặt của người khác.
• Nhiều khả năng phát triển các vấn đề sức khỏe tâm thần như trầm cảm, rối loạn lo âu vì sự xâm lấn của các cảm xúc tồi tệ.

Các triệu chứng của hội chứng khó học toán thường khởi phát từ rất sớm nhưng cũng rất dễ nhầm lẫn với vấn đề thông thường như trẻ không có năng khiếu về toán học, trẻ ghét toán,…Nhiều bậc phụ huynh thường cho rằng cho con nhỏ lười biếng, dốt toán nên mới có những biểu hiện như thế, rất ít người cho rằng đó là cảnh báo của một căn bệnh tâm lý, tâm thần.

Điều này vô tình khiến cho các biểu hiện của bệnh kéo dài dai dẳng và có nhiều khả năng làm ảnh hưởng trầm trọng đối với học tập, đời sống của người bệnh. Đặc biệt hơn là khi càng lớn tuổi, những ảnh hưởng của Dyscalculia càng nghiêm trọng, quá trình điều trị cũng gặp nhiều khó khăn và mất thời gian lâu hơn.

Xem thêm: Tìm hiểu mối liên hệ giữa ADHD và tình trạng kiệt sức

Cách điều trị hội chứng khó học toán hiệu quả

Theo chia sẻ của các chuyên gia thì hiện nay vẫn chưa có bất kì phương pháp nào có khả năng điều trị dứt điểm về hội chứng khó học toán. Tuy nhiên, nếu có thể sớm phát hiện và can thiệp kịp thời thì những biểu hiện của bệnh vẫn có thể được khắc phục tốt, trẻ nhỏ vẫn phục hồi được khả năng tính toán và ổn định cuộc sống.

Khi nghi ngờ con nhỏ mắc phải chứng rối loạn này thì các bậc phụ huynh nên nhanh chóng đưa trẻ đến thăm khám tại các cơ sở, bệnh viện chuyên khoa uy tín. Tại đây, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng, cho trẻ thực hiện các bài test đánh giá, áp dụng các công cụ chẩn đoán cụ thể như EDI-MATH GRANDS, ZAREKI-R, NUMERICAL, UDN-II, PEDA1C, TEDI-MATH,….

Sau khi xác định được cụ thể về tình trạng bệnh lý của mỗi người thì bác sĩ sẽ tiến hành tư vấn để đưa ra liệu pháp khắc phục phù hợp nhất. Dưới đây là một số biện pháp hỗ trợ thường được áp dụng như:

1. Hỗ trợ từ gia đình và nhà trường

Cách tốt nhất để cải thiện hội chứng khó học toán đó chính là từng bước giúp trẻ ổn định về mặt tinh thần, cho trẻ tiếp xúc với toán học một cách thoải mái và lành mạnh nhất. Gia đình, nhà trường là hai môi trường mà trẻ nhỏ thường xuyên tiếp xúc và đây cũng chính là nơi hỗ trợ trẻ hiệu quả nhất. Do đó, phụ huynh cần phải kết hợp cùng với nhà trường để tìm ra một số phương pháp hỗ trợ trẻ, giúp trẻ giảm bớt các áp lực từ việc học tập và cuộc sống hàng ngày.

• Dạy cho con cách kiểm soát cảm xúc, quản lý căng thẳng khi phải đối diện với những bài toán khó, những tình huống đòi hỏi đến việc tính toán. Bạn có thể hướng dẫn cho con một số bài tập hít thở, thiền định để con có thể tự quản lý tốt cảm xúc của chính mình.
• Thay vì cố gắng nhồi nhét kiến thức vào đầu trẻ thì cha mẹ và thầy cô nên cho con học từng bước một. Những trẻ mắc phải hội chứng khó học toán cần nhiều thời gian hơn so với bình thường để thực hiện các bài toán, các công thức toán học. Do đó, bạn cần kiên trì hơn với trẻ, cùng đồng hành và phân tích cụ thể để trẻ có thể hiểu và nắm được những điều cơ bản.
• Luôn động viên và cổ vũ tinh thần cho trẻ, đừng ngần ngại dành cho trẻ những lời khen khi trẻ hoàn thành tốt một bài toán nào đó.
• Cha mẹ nên thường xuyên quan tâm, chia sẻ với con để có thể hiểu rõ hơn về tâm tư, tình cảm và những khó khăn con đang gặp phải.
• Tuyệt đối đừng gây áp lực cho con, hãy tạo môi trường lành mạnh và thoải mái nhất để con có thể tiếp xúc tốt với những con số.
• Các bậc phụ huynh cũng có thể tìm hiểu và cân nhắc về việc cho trẻ đến học tập các cơ sở giáo dục chuyên biệt. Tại đây trẻ sẽ được học tập và rèn luyện bởi các chuyên gia, giáo viên có chuyên môn. Đồng thời, trẻ cũng sẽ gặp gỡ được nhiều bạn bè cùng hoàn cảnh và hạn chế được những áp lực, mặc cảm.

2. Trị liệu tâm lý

Đôi khi những đứa trẻ mắc phải hội chứng sợ học toán cũng cần phải được trị liệu tâm lý để ổn định hơn về mặt tinh thần. Cũng bởi, người bệnh thường cảm thấy tự ti, xấu hổ về khả năng toán học của mình, nhiều người tự thu mình lại và không tiếp xúc với những người xung quanh, khả năng bị trầm cảm và rối loạn lo âu tăng cao. Chính vì thế, họ cũng cần được chăm sóc tinh thần, điều chỉnh những cảm xúc, suy nghĩ sai lệch của bản thân.

Quá trình trị liệu tâm lý sẽ giúp người bệnh tháo gỡ được những khúc mắc, cảm xúc tồi tệ trong lòng. Chuyên gia tâm lý cũng giúp họ tìm ra được giải pháp để kiểm soát và khắc phục những suy nghĩ tiêu cực của bản thân để dần có cái nhìn lành mạnh, đúng đắn hơn. Bệnh nhân sẽ dần hiểu rõ hơn về chính mình, lấy lại sự tự tin nhất định, hiểu rõ và tập trung hơn về những điểm mạnh vốn có của bản thân.

Trên đây là một số thông tin cơ bản giúp bạn đọc hiểu thêm về hội chứng sợ học toán (Dyscalculia). Các triệu chứng của bệnh có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đối với đời sống của con người nên cần được phát hiện và điều trị càng sớm càng tốt.

Tham khảo thêm:

• 9 Dấu hiệu nhận biết và cách xử lý khi bạn yêu người ái kỷ
• Hiệu ứng hào quang là gì mà tác động được tâm lý con người?
• 10 Cách kiềm chế cảm xúc khi tức giận