9 Dấu hiệu nhận biết và cách xử lý khi bạn yêu người ái kỷ

Người ái kỷ thường có xu hướng đặt bản thân lên hàng đầu, yêu bản thân một cách quá mức, không chấp nhận sự góp ý của người khác nên sẽ nảy sinh rất nhiều xung đột trong tình yêu. Yêu người ái kỷ chắc chắn không phải là một điều dễ dàng, bởi họ luôn nói dối và phóng đại mọi thứ để tô vẽ bản thân thêm hoàn hảo nhưng kết quả luôn là “vỡ mộng”. Vậy nên làm thế nào nếu có người yêu bị ái kỷ?

9 Dấu hiệu cho thấy bạn đang yêu người ái kỷ

Ái kỷ hay rối loạn nhân cách ái kỷ (PPD- Narcissistic Personality Disorder) là một dạng bệnh tâm lý – tâm thần khá hiếm gặp với đặc trưng là yêu bản thân một cách thái quá, coi bản thân lên trên tất cả và cũng bắt những người khác phải đối xử với họ cũng theo một cách đặc biệt như vậy. Họ không quá quan trọng ý kiến của người khác, không có sự đồng cảm hoặc luôn cho rằng người đó đang ghen tị với mình.

Người ái kỷ được gọi là narcissism – được đặt theo Narcissus – con trai của thần sông Cephissus và nữ thần Liriope trong thần thoại Hy Lạp. Narcissus có dung mạo tuấn tú, tuyệt sắc nhưng lại chẳng thể yêu ai bởi chàng ta quá yêu bản thân mình đến mức héo mòn, tự cho rằng không ai có thể xứng đáng sở hữu anh ta.

Thực tế xét về một khía cạnh nào đó, người ái kỷ thường có sức thu hút cực kỳ lớn, xuất phát từ chính việc họ tự tin, họ yêu bản thân, dám đưa ra chính kiến, táo bạo và biết cách chăm sóc mình. Tuy nhiên càng yêu lâu bạn sẽ càng phát hiện ra những nhân cách, suy nghĩ, nhân dạng méo mó của họ. Điều này khiến rất nhiều người rơi vào hoang mang và lo lắng, thậm chí mệt mỏi.

Vậy làm thế nào để nhận biết rằng bạn đang yêu người ái kỷ?

Gây ấn tượng ngay từ cái nhìn đầu tiên

Những người ái kỷ vốn đã gây sự chú ý với người khác bằng việc xây dựng cho mình một profile cực kỳ hoàn hảo, từ ngoại hình, tài năng, công việc.. Những người này cũng sẽ “tấn công” bạn một cách chủ động, mãnh liệt, táo bạo, cuồng nhiệt, khen ngợi bạn. Cách nói chuyện của họ cũng cực hoa mỹ và khiến rất nhiều người cảm thấy họ thực sự là một người trong mơ, thậm chí cảm thấy may mắn khi được quen biết hay yêu đương với những người này.

Yêu thường ái kỷ sẽ khiến bạn cực kỳ hạnh phúc trong thời gian đầu, cảm thấy chuyện tình yêu của mình như cổ tích và đối phương chính là hình mẫu hoàn hảo lý tưởng. Trong một bữa tiệc, chắc chắn người yêu của bạn chính là tâm điểm của sự chú ý, là linh hồn của bữa tiệc. Tuy nhiên theo thời gian, bạn sẽ dần cảm thấy người này vốn không hoàn hảo, thậm chí trái ngược hoàn toàn so với hình mẫu ban đầu mà mình suy nghĩ.

Theo các chuyên gia, người ái kỷ cũng luôn nghĩ rằng chỉ có những người đặc biệt, người hoàn hảo hay vượt trội hơn người mới xứng đáng được yêu và được quan tâm họ nên việc họ có đưa ra lời khen cho bạn là điều cực kỳ bình thường. Narcissism cũng có xu hướng đẩy nhanh tiến độ yêu đương, nếu tiến triển quá chậm sẽ khiến họ cực kỳ nhanh chán.

Luôn “tô vẽ” cho sự hoàn hảo của bản thân

Tất nhiên không thể phủ nhận có một số người ái kỷ thành công, có địa vị nhưng không phải tất cả đều như thế. Hiện tại của họ chỉ đang là một nụ hoa chớm nở nhưng qua sự tâng bốc của họ thì bạn sẽ luôn thấy họ là một bông hoa đang nở rộ xinh đẹp, tuyệt vời nhất, là một bông hoa vĩnh cửu không bao giờ tàn. Cho dù có là người thành công hay không thì họ cũng luôn phải tâng bốc bản thân lên “9 tầng mây”.

Narcissism luôn cảm thấy hạnh phúc và thoải mái hơn khi vượt trội, chiến thắng người khác nên họ cũng cố gắng phấn đấu để chứng minh bản thân. Nếu yêu người ái kỷ, bạn còn có thể nhìn nhận rằng, trong sự cố gắng của họ luôn xem lẫn rất nhiều sự đố kỵ, kiêu căng. Họ không muốn chấp nhận rằng người đó giỏi hơn mình nên có xu hướng dùng mọi cách để hạ bệ người đó.

Ngoài ra, người ái kỷ còn cố xây dựng hình tượng của bản thân hoàn mỹ, hoành tráng nhất trên các trang mạng xã hội. Chẳng hạn khoe khoang về thành tựu của bản thân, khoe về sự ga lăng, tinh tế khi chăm sóc cho người yêu khiến rất nhiều người ngưỡng mộ. Thực tế về việc cách họ đối xử với người yêu vô tâm thế nào thì có thể chỉ mình bạn biết, một mình bạn “vỡ mộng” mà thôi.

Yêu người ái kỷ bạn sẽ bị kiểm soát về mọi thứ

Người ái kỷ cũng thường tuân theo chủ nghĩa hoàn hảo, tức là họ muốn tất cả mọi thứ phải luôn ở mức tốt nhất, những gì “xứng đáng” với họ phải là thứ tốt nhất. Trong mắt họ, họ chính là phiên bản số 1 thì người bên họ cũng phải là số 2, không được là số 3, số 4. Bởi thế họ có xu hướng chỉ trích, kiểm soát người yêu mọi vấn đề, bắt buộc phải làm theo ý họ để đạt được kết quả tốt nhất.

Nhiều người có thể nhầm lẫn người yêu ái kỷ với người gia trưởng, bởi những người gia trưởng cũng có xu hướng thích kiểm soát, muốn người khác phải theo ý mình, luôn cho rằng là mình đúng ( thường áp dụng với phái nam). Tuy nhiên bản chất của hai nhóm người này là hoàn toàn khác nhau.

Theo các chuyên gia, người ái kỷ có thể có xu hướng xúc phạm đối phương và cho rằng đó là nói đùa nhưng thực tế mục tiêu của họ là hạ thấp lòng tự trọng của người khác. Trong khi đó, người gia trưởng chỉ làm vậy với mục đích bắt đối phương phải thực hành theo mình bởi đơn giản họ chỉ cho rằng họ là đúng và các hành vi xúc phạm chỉ bộc phát do họ tức giận.

Mặt khác, yêu người ái kỷ bạn vừa bị thao túng, vừa dễ bị lăng mạ bởi họ cảm thấy kích thích, hứng thú hơn bởi các phản ứng chống đối từ người khác bởi họ cho rằng điều này chứng minh họ có thể tác động đến cảm xúc của người khác. Tất nhiên mục đích khi chê bai hay lăng mạ người yêu vẫn nhằm mục đích nâng giá trị bản thân của họ để đối phương phải luôn làm theo ý mình.

Người ái kỷ thích nói dối

Ở thời gian đầu khi mới yêu nhau, bạn sẽ chỉ cảm thấy người mình yêu quá đỗi hoàn hảo, tuyệt vời, những thứ mà họ vẽ ra về viễn cảnh tương lai khiến bạn cứ chìm đắm trong hạnh phúc, mơ tưởng. Tuy nhiên càng quen lâu bạn sẽ càng phát hiện ra hóa ra những gì mà họ nói chỉ toàn những ảo tưởng không có thật của người đó. Lúc này bạn sẽ cảm thấy cực kỳ hụt hẫng và hoang mang.

Yêu người ái kỷ chắc chắn bạn sẽ từng rơi vào trạng thái căng thẳng, hoang mang vì không biết rằng những gì mà họ nói, những gì mà họ thể hiện là thật hay giả. Tuy nhiên nếu bạn thắc mắc hay tỏ thái độ thiếu tin tưởng những người này thì họ sẽ nhanh chóng trở nên tức giận và công kích ngược lại bạn. Dần dần nếu có tinh thần không vững, bạn có thể bị kiểm soát hoàn toàn bởi những lời nói của người yêu ái kỷ.

Một điều thú vị chính là trạng thái tim đập nhanh, bối rối khi nói dối được cho là biểu hiện của việc căng thẳng thì những người ái kỷ lại cho rằng đó là điều bình thường. Họ ý thức được bản thân đang nói dối, phóng đại nhưng không thể kiểm soát được bản thân và cũng không nhìn nhận được hậu họa từ lời nói của mình.

Yêu người ái kỷ bạn luôn bị thiệt thòi

Nếu trong một bữa ăn, bạn luôn phải đáp ứng được nhu cầu, sở thích của đối phương về món ăn, phải ăn mặc theo ý kiến của người đó, luôn lo lắng không biết mình có làm phật lòng đối phương hay không, luôn bị xếp thứ 2 sau các nhu cầu khác của họ thì hãy cẩn thận, rất có thể người yêu bạn có dấu hiệu điển hình của người ái kỷ.

Bởi người ái kỷ sẽ luôn đặt lợi ích của bản thân lên hàng đầu, họ yêu chính họ nhất sau đó mới đến những thứ xung quanh. Việc có người yêu cũng chỉ là một nhu cầu giúp họ tỏa sáng hơn, trông hoàn mỹ hơn mà thôi, do đó trong mọi vấn đề thì nhu cầu, mong muốn của họ mới là thứ cần quan tâm nhất. Việc người yêu của mình có cần gì, có nhu cầu gì thì người ái kỷ rất ít quan tâm hay coi trọng nên cuối cùng người thiệt thòi sẽ luôn là bạn.

Mặt khác, người ái kỷ còn có khả năng thao túng và hạ thấp lòng tự trọng của đối phương, vì thế khi yêu những người này, bạn sẽ có cảm giác như bản thân vô giá trị, bản thân mình thật vô dụng. Bạn cảm thấy rối bời, tuyệt vọng, tiêu cực và càng cố bám víu vào mối quan hệ này hơn vì sợ rằng nếu rời xa người đó sẽ chẳng còn ai cần bạn.

Người yêu bạn chỉ thích những lời khen có cánh

Một đặc trưng ở hầu hết những người ái kỷ chính là họ chỉ muốn được khen ngợi, được ca tụng, được coi trọng và luôn phản ứng cực kỳ dữ dội với những lời chê bai. Thậm chí để nhận được lời khen hay sự hứng thú, ngưỡng mộ từ người khác, những người này còn phá mọi luật lệ, nguyên tắc. Chẳng hạn nếu bị kích động, họ có thể đua xe, vượt qua rào chắn hay công an để nghe được tiếng cổ vũ.

Ngay cả trong tình yêu, ví dụ nếu bạn nói với người yêu ái kỷ rằng “hôm nay anh mặc cái áo này không đẹp” thì người đó sẽ nhanh chóng nối cáu, kích động, sỉ nhục bạn thậm tệ. Họ chỉ thích những lời khen bay bổng, có cánh thì cho dù họ không thích một ai đó nhưng chỉ cần đối phương khen ngợi, tỏ thái độ ngưỡng mộ thì họ có thể nhanh chóng kết thân như bình thường.

Luôn chủ động mở rộng các mối quan hệ nhưng rất ít bạn bè

Một điều bạn cũng có thể thấy rõ ở người yêu ái kỷ của mình chính là họ luôn cực kỳ chủ động trong mọi mối quan hệ, đi đến bất cứ đâu họ cũng có thể sẵn sàng kết giao bạn bè, mối quan hệ rộng mở ở khắp muôn nơi. Do bản tính tự tin, văn phong hoa mỹ và sự thu hút mà những người ái kỷ thường rất dễ kết bạn, từ bạn xã giao, bạn làm ăn, đồng nghiệp hay cả chính gia đình bạn..

Tuy nhiên người ái kỷ sẽ có xu hướng chỉ kết bạn với những người có ngoại hình, tài năng, công việc có vẻ xuất sắc, nổi trội và phớt lờ hoàn toàn những người mờ nhạt và kém cỏi hơn. Họ cho rằng chỉ những người xuất sắc mới có thể xứng đáng làm bạn của mình còn những kẻ bình thường thậm chí còn chả đáng để họ để mắt tới.

Dù có mối quan hệ rộng rãi nhưng họ lại không duy trì được lâu, có rất ít bạn bè thân thiết, thậm chí là không có. Bởi họ thường có tính cách rất đố kỵ và chỉ muốn lợi dụng các mối quan hệ đó để đem lại lợi ích cho mình và giá trị bản thân để xây dựng một hình ảnh hoàn mỹ hơn. Bởi thế nên họ rất khó tìm được một mối quan hệ chân thành, thậm chí còn bị lừa dối ngược lại.

Có người yêu bị ái kỷ bạn sẽ chẳng bao giờ nhận được lời xin lỗi

Như đã nói, người ái kỷ luôn suy nghĩ rằng họ chính là nguyên tắc, là người dẫn đầu, mọi phải noi theo họ, bản thân họ chính quy chuẩn. Do đó cho dù có sai họ cũng không bao giờ xin lỗi mà cho rằng người khác sai. Thậm chí họ cho rằng việc xin lỗi là một điều gì đó thật kinh khủng, điên rồ và bản thân hộ không thể nào chấp nhận được.

Yêu người ái kỷ chắc chắn bạn sẽ chẳng bao giờ nhận được lời xin lỗi từ đối phương từ việc lớn đến việc nhỏ, thậm chí còn bị giận ngược lại. Chẳng hạn cho dù họ đến muộn, họ không nhớ ngày kỷ niệm, nếu bạn trách cứ họ sẽ đổ lỗi cho việc quá bận rộn để lo cho tương lai hai đứa, trách ngược lại rằng bạn luôn đòi hỏi mà không biết rằng họ cố gắng như vậy là vì bạn.

Ngay cả khi họ có những sai lầm nghiêm trọng và bị khiển trách, họ cũng không bao giờ chấp nhận, thậm chí cho rằng đó không phải là lỗi của mình, cho rằng có kẻ ghen ghét nên muốn làm hại mình. Nếu người đứng nhất phòng không phải là họ thì chắc chắn họ sẽ tìm mọi cách để nói xấu, hạ bệ đồng nghiệp, cho rằng chắc chắn anh ta đã dùng những thủ thuật nào đó, không công nhận thực lực của người kia.

Đối phương có phải không có sự đồng cảm?

Hãy thử suy ngẫm mà xem, có phải bạn chưa bao giờ nhận được sự đồng cảm từ đối phương? Khi bạn nói rằng cảm thấy rất tủi thân, mệt mỏi, buồn bã vì họ chẳng hề thông cảm hay an ủi với bạn, ngược lại còn dửng dưng với mọi sự khó khăn, để mặc bạn tự giải quyết. Với những con người thống khổ khác cũng không thể có được sự đồng cảm tự họ, bởi họ chỉ quan tâm đến chính bản thân mình mà thôi.

Có rất nhiều yếu tố khiến bạn ngày càng cảm thấy mệt mỏi, cảm thấy ngày càng tiêu cực hơn trong mối quan hệ này nhưng không thể nào chấm dứt được nó. Cảm xúc rối bời, hỗn loạn khi yêu một người ái kỷ là điều hết sức hiển nhiên, đặc biệt khi bạn dần phát hiện ra những điều họ nói đề chỉ là dối trá.

Làm thế nào khi có yêu người ái kỷ?

Rối loạn nhân cách ái kỷ là một vấn đề tâm lý – tâm thần và việc ở bên những người này chưa bao giờ là điều dễ dàng. Thời gian đầu bạn có thể sẽ rất vui, rất hạnh phúc, như đang ở trong mơ bởi có một người yêu quá tuyệt vời. Tuy nhiên càng về sau, khi bản tính của người yêu bị ái kỷ bắt đầu bộc lộ rõ ràng hơn, mức độ kiểm soát và thao túng ngày càng gia tăng khiến bạn cực kỳ mệt mỏi.

Tinh thần của người ái kỷ khá dễ kích động đồng thời bình thường cho dù làm tổn thương bạn họ cũng nhanh chóng thể hiện thái độ hối lỗi bằng những lời nói hoa mỹ, do đó rất nhiều người bị đánh lừa. Hơn hết cũng không quá nhiều người có thể biết rằng người yêu của mình bị ái kỷ mà thường chỉ cho rằng người đó khó tính, gia trưởng,  hay ghen hoặc có tính chiếm hữu cao mà thôi.

Vậy nên làm gì nếu bạn đang yêu phải người mắc chứng ái kỷ?

Khuyến khích người yêu thăm khám chuyên môn

Rất khó để bạn có thể khiến họ tin rằng họ gặp vấn đề tâm lý, thậm chí đều này còn khiến họ tích cực hơn. Mọi lời khuyên của bạn luôn trở nên vô nghĩa trong mọi vấn đề, chắc chắn họ sẽ chẳng thể nào tiếp thu. Bởi vậy nếu nghi ngờ người yêu mắc chứng ái kỷ, bạn nên tìm đến nhà trị liệu, trao đổi trước về các triệu chứng, sau đó tìm cách đưa người yêu đến để được thăm khám và chẩn đoán.

Tất nhiên cũng không hề dễ dàng để đưa những người bị rối loạn nhân cách ái kỷ đến bệnh viện để thăm khám. Chẳng hạn bạn có thể nói rằng đưa họ đến gặp những người bạn làm bác sĩ, là chuyên gia tâm lý, những người này nghe kể về họ nên rất muốn gặp gỡ. Điều này có thể kích thích tâm lý thích thể hiện, thích được khen ngợi và ngưỡng mộ của những người này nên họ sẽ chấp nhận đi nhanh chóng.

Bằng sự chuyên môn, thông qua việc trò chuyện nhà trị liệu hoặc các bác sĩ tâm thần đánh giá được vấn đề người bệnh đang gặp phải và đưa ra hướng điều trị phù hợp nhất. Trị liệu tâm lý thực sự là một liệu pháp quan trọng giúp người yêu ái kỷ của bạn dần nhận thức được hiện thực, nhìn nhận bản thân đúng cách, từ đó dần trở về là chính mình.

Không có loại thuốc nào có thể điều trị được chứng ái kỷ, tuy nhiên trong một vài trường hợp, bác sĩ vẫn chỉ định một vài loại thuốc để xoa dịu cảm xúc của người bệnh. Nói chung việc điều trị cho người ái kỷ thường sẽ mất một thời gian dài và cần thực sự nghiêm túc, quyết tâm thì mới thực sự có tiến triển tốt.

Thông cảm và thấu hiểu nhiều hơn với người yêu ái kỷ

Theo nghiên cứu, nguyên nhân chứng ái kỷ thường xuất phát từ những ảnh hưởng từ thời thơ ấu, chẳng hạn từng bị ngược đãi, bạo hành, bị bỏ bê hoặc xuất phát từ thói quen nuông chiều, luôn cho con mình là nhất của cha mẹ. Tất nhiên dù yêu người ái kỷ không hề dễ dàng, thậm chí còn làm bạn tiêu cực và mệt mỏi, nhưng nếu có tình cảm thực sự thì sự đồng cảm và sẻ chia của bạn sẽ chính là nguồn động lực lớn nhất giúp người bệnh quyết tâm điều trị.

Việc đơn giản nhất bạn có thể làm chính là nhắc nhở người yêu uống thuốc đúng giờ, đúng liều lượng. Lắng nghe những điều nhà trị liệu và bác sĩ tư vấn để hỗ trợ chăm sóc người yêu tại nhà tốt hơn cũng là một điều rất cần thiết. Bản thân bạn cũng cần động viên chính mình quyết tâm, kiên trì hơn bởi thời gian này cũng cực kỳ mỏi mệt.

Dù bề ngoài người ái kỷ có một sự tự tin mãnh liệt nhưng ẩn sâu bên trong họ vẫn là một đứa trẻ sợ thất bại, sợ tổn thương, cần có người chăm sóc. Sự chân thành của bạn chính là thứ chữa lành được mọi vết thương lòng, giúp họ tự tin nhìn nhận và chấp nhận hiện thực, có cái nhìn đúng đắn về bản thân hơn.

Một lối sống lành mạnh, sinh hoạt điều độ, ăn uống khoa học và hướng người yêu bị ái kỷ đến những suy nghĩ tích cực sẽ giúp ích rất nhiều. Mặt khác cũng cần ‘kích hoạt” lòng trắc ẩn, sự đồng cảm của những người này thông qua những hoạt động thiện nguyện, giúp người bệnh nhân ra rằng xung quanh còn rất nhiều người khó khăn cần đến sự giúp đỡ.

Yêu người ái kỷ, liệu có nên chia tay?

Như đã nói, rối loạn nhân cách ái kỷ không phải một chứng bệnh dễ điều trị, ở bên những người này bạn sẽ cảm thấy vô cùng mệt mỏi. Khi bản thân họ không chấp nhận mình bị bệnh, không chấp nhận điều trị thì họ không thể có mối liên kết với xúc cảm của bạn, không yêu sắc sắc bởi họ chỉ yêu chính bản thân mình. Mỗi ngày bạn càng nhìn nhận ra rằng mình chỉ đang bị lợi dụng. Khi những cố gắng không có kết quả, sự mệt mỏi đã lên tới đỉnh điểm thì chia tay cũng là điều nên làm, vì chính bạn.

Tuy nhiên việc nói lời chia tay với người yêu bị ái kỷ chưa bao giờ là điều dễ dàng bởi một phần bạn đang mất sự tự tin vào chính mình, một phần vì đối phương không chấp nhận. Người ái kỷ muốn họ luôn là người “trên cơ” nên sẽ không bao giờ chấp nhận rằng mình “bị đá”. Nếu nói lời chia tay trước, thậm chí bạn còn bị đối phương xỉ nhục, hạ thấp danh dự không thương tiếc và bị ám ảnh bởi những lời nói đầy sát thương đó.

Một lưu ý nho nhỏ chính là bạn nên đi cùng một ai đó khi nói lời chia tay, tránh việc trao đổi qua điện thoại hay đi một mình. Bởi trong trạng thái kích động cùng nhưng suy nghĩ lệch lạc của mình, những người ái kỷ có thể có các hành vi, lời nói không phù hợp. Do đó tìm một người đồng hành chính là để bảo vệ bản thân.

Dù vậy nếu bạn cứ sợ hãi, cứ lo lắng thì bạn không thể nào kết thúc được mối quan hệ đầy tiêu cực này. Nếu bạn lo lắng đối phương sẽ đau khổ và cô đơn thì bạn đã quá sai lầm bởi họ sẽ nhanh chóng tìm được một mối quan hệ khác trong chớp mắt mà thôi. Bởi thực tế với họ, người yêu giống như một thứ “trang sức” giúp họ trông hoàn mỹ hơn chứ không phải là thứ tình cảm yêu đương như những người bình thường.

Noi chung, yêu người ái kỷ thực sự sẽ là một “trải nghiệm khác lạ”, tuy nhiên sự tiêu cực, lo lắng, tự tin lại là thứ chiếm phần nhiều. Bản thân bạn cần quyết tâm hơn khi đã nhận ra người yêu có tâm lý bất bình thường, không chỉ vì đối phương mà còn bởi chính bản thân bạn. Tuy nhiên những chia sẻ trên đây vẫn chỉ mang tính chất tham khảo, để biết người yêu có phải narcissism vẫn cần có sự tư vấn và chẩn đoán chuyên môn từ bác sĩ tâm thần và các chuyên gia tâm lý.

Có thể bạn quan tâm:

• Body Shaming (miệt thị ngoại hình) đáng sợ như thế nào?
• Cảm giác bị bỏ rơi trong cuộc sống đáng sợ như thế nào?
• Mất động lực làm việc nên làm gì để vượt qua sự chán nản?