5 Lý do hình thành tâm lý ỷ lại của giới trẻ hiện nay
Có rất nhiều lý do hình thành tâm lý ỷ lại của giới trẻ như gia đình bảo bọc quá mức, cuộc sống đủ đầy, bản thân không có mục tiêu rõ ràng,… Hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp các bậc phụ huynh điều chỉnh lại cách giáo dục và hướng con cái đến những phẩm chất tốt đẹp.
Tâm lý ỷ lại của giới trẻ – Thực trạng hiện nay
Tâm lý ỷ lại đang là vấn đề lớn của giới trẻ Việt. Tâm lý này cản trở việc phát triển năng lực và kỹ năng mềm ở mỗi cá nhân. Đồng thời gia tăng gánh nặng cho một vài cá nhân và hậu quả là giảm hiệu suất tổng thể của nhóm, doanh nghiệp.
Tâm lý ỷ lại đặc trưng bởi tình trạng lười biếng, phó thác nhiệm vụ cho những người khác trong tập thể. Bản thân người có tâm lý ỷ lại thường không có bất cứ đóng góp nào hoặc chỉ hoàn thành nhiệm vụ một cách sơ sài. Sau đó, những cá nhân có năng lực sẽ chịu trách nhiệm tổng hợp và sửa chữa những sai sót của các thành viên khác.
Tâm lý ỷ lại có thể xuất hiện ở bất cứ môi trường nào, từ gia đình cho đến môi trường học tập và công việc. Trẻ có tâm lý ỷ lại thường thoái thác việc nhà vì cho rằng sẽ có bố mẹ và anh chị hỗ trợ. Học sinh, sinh viên có tâm lý này sẽ luôn nhận những nhiệm vụ dễ dàng, đơn giản và hoàn thành bài tập một cách hời hợt.
Thói quen ỷ lại người khác cũng xảy ra trong môi trường làm việc – đặc biệt là với những công việc phải làm việc theo nhóm. Người có thói quen ỷ lại thường nhận việc nhẹ và tìm lý do để thoái thác những nhiệm vụ khó khăn. Vì luôn cho rằng sẽ có người khác giúp đỡ và hỗ trợ nên họ thường làm việc một cách qua loa, tùy ý.
Ỷ lại là thói quen của không ít người trẻ Việt. Mặc dù chưa có con số thống kê chính xác nhưng bạn hoàn toàn có thể nhận thấy một số cá nhân có tính cách này trong tập thể. Những cá nhân này thường lựa chọn làm việc theo nhóm vì không có khả năng độc lập và tự chủ.
Những người có tâm lý ỷ lại đa phần đều có năng lực kém, khó thăng tiến trong công việc và không có nhiều cơ hội trong cuộc sống. Ngược lại, những người luôn xông xáo, chủ động thường được cấp trên nhìn nhận và đánh giá cao.
Vì dám trải nghiệm và đối mặt với thử thách nên những người có tính cách chủ động sẽ có sự phát triển rõ rệt về kỹ năng và chuyên môn. Họ sẽ có nhiều cơ hội trong cuộc sống và luôn luôn phát triển thay vì bị bỏ lại phía sau như những cá nhân có thói quen ỷ lại vào người khác.
5 Lý do hình thành tâm lý ỷ lại của giới trẻ
Tâm lý ỷ lại gây ra nhiều ảnh hưởng đối với cá nhân mỗi người. Nhìn một cách tổng quát, thói quen ỷ lại ở giới trẻ có thể gây ra gánh nặng cho xã hội và làm trì trệ khả năng phát triển kinh tế của nước nhà.
Để thay đổi tâm lý ỷ lại của giới trẻ, bạn cần hiểu rõ những lý do dẫn đến tình trạng này. Dưới góc độ tâm lý và xã hội học, các chuyên gia cho rằng tâm lý ỷ lại vào người khác bắt nguồn từ những nguyên nhân sau đây:
1. Gia đình bảo bọc quá mức
Tâm lý ỷ lại vào người khác có thể xuất phát từ cách giáo dục của gia đình. Thực tế, bố mẹ luôn muốn con cái được sống và học tập trong môi trường lành mạnh, hạnh phúc. Vì sợ con chểnh mảng việc học và nhiễm thói hư tật xấu nên nhiều gia đình bảo bọc con cái quá mức.
Họ thường chăm sóc cho con kỹ lưỡng từ quần áo, bữa ăn cho đến việc kết bạn và vui chơi. Vì không yêu cầu con phải làm việc nhà hay tự chuẩn bị những vật dụng cá nhân nên con thiếu đi tính chủ động và tự lập. Nếu duy trì cách giáo dục này trong thời gian dài, trẻ lớn lên sẽ hình thành tâm lý ỷ lại vào người khác. Vì không được rèn luyện tính cách độc lập nên trẻ gần như không thể học tập hay làm việc một mình.
Đây cũng là lý do bố mẹ nên yêu cầu con cái phụ giúp việc nhà và thực hiện một số nhiệm vụ phù hợp với lứa tuổi. Điều này vừa giúp con rèn luyện tính cách độc lập, chủ động, vừa giúp bố mẹ tiết kiệm thời gian chăm sóc gia đình.
2. Cuộc sống đầy đủ, chưa bao giờ gặp khó khăn
Ngoài cách giáo dục bảo bọc từ bố mẹ, người có cuộc sống đầy đủ và luôn được đáp ứng nhu cầu vật chất, tinh thần cũng sẽ hình thành thói quen ỷ lại vào người khác. Vì cuộc sống luôn thuận lợi nên bạn hoàn toàn không có sự nỗ lực. Thay vì cố gắng học tập và làm việc để cải thiện cuộc sống, bạn sẽ có xu hướng ỷ lại vào người khác vì cho rằng cuộc sống của bản thân không hề thiếu thốn điều gì.
Nhiều người trưởng thành vẫn trông chờ vào sự giúp đỡ của bố mẹ. Vì thương con cái nên không ít người sử dụng các mối quan hệ để giúp con có công việc ổn định và cung cấp tiền bạc khi con có nhu cầu. Việc đáp ứng một cách vô tội vạ sẽ khiến con hình thành tâm lý ỷ lại và luôn phụ thuộc vào người khác.
Trong khi đó, những người có cuộc sống khó khăn thường nỗ lực hết mình khi học tập, làm việc với mong muốn tương lai trở nên tốt đẹp hơn. Vì phải đối mặt với nhiều áp lực nên bản thân họ luôn chủ động, mạnh mẽ và kiên quyết. Tuy nhiên, những người sống trong hoàn cảnh khá giả vẫn có thể xây dựng tính độc lập, tự chủ nếu bố mẹ giáo dục đúng cách.
3. Tính cách lười nhác
Tính cách lười nhác là lý do dẫn đến tâm lý ỷ lại của giới trẻ. Lười biếng khiến bạn không muốn làm mọi thứ một mình. Thay vào đó sẽ dựa dẫm và phụ thuộc vào người khác để thoái thác những nhiệm vụ khó khăn. Ngoài ra, người có tính cách lười nhác cũng ngại đối mặt với thử thách và luôn trốn tránh trách nhiệm.
Tính cách lười nhác bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân nhưng phần lớn là do cách giáo dục của gia đình. Gia đình bảo bọc quá mức và yêu thương, chiều chuộng con cái không đúng mực sẽ khiến trẻ khi lớn lên trở nên lười biếng trong công việc. Những người có tính cách lười nhác thường chọn những công việc nhẹ nhàng và luôn giành phần nhẹ nhất khi được cấp trên giao nhiệm vụ.
Những người có tính cách này sẽ khó thành công trong cuộc sống và họ luôn muốn dựa vào công sức của người khác. Nếu không thay đổi, tính cách lười nhác sẽ khiến bạn thụt lùi so với đồng nghiệp và đối mặt với nguy cơ thất nghiệp.
4. Không có động lực và mục tiêu rõ ràng
Tâm lý ỷ lại thường thấy ở những người không có động lực và mục tiêu rõ ràng. Tình trạng này gặp nhiều ở những người lựa chọn ngành học theo mong muốn của gia đình. Vì không có định hướng riêng nên họ sẽ học tập một cách hời hợt và ỷ lại vào những người khác trong nhóm khi làm bài tập.
Ngoài ra, làm những công việc mà bạn thân không yêu thích cũng là lý do dẫn đến tâm lý ỷ lại. Thực tế, học tập hay công việc đều đòi hỏi sự say mê và hứng thú. Nếu không có đam mê, bạn sẽ không có mục tiêu rõ ràng và không có sự chủ động, độc lập khi làm việc.
Mục tiêu chính là đích đến giúp bạn có động lực và cố gắng hơn khi học tập, làm việc. Nếu không có mục tiêu, bạn thường sẽ có xu hướng học tập và làm việc một cách hời hợt, không cố gắng. Về lâu dài, bạn sẽ hình thành tâm lý ỷ lại và phụ thuộc vào những thành viên khác trong tập thể.
5. Tâm lý sợ sệt và thiếu tự tin
Ngoài những nguyên nhân trên, một lý do khác dẫn đến tâm lý ỷ lại của giới trẻ mà nhiều người không ngờ đến là tâm lý sợ sệt và thiếu tự tin. Thực tế, nhiều người có thói quen ỷ lại người khác vì cho rằng bản thân không có đủ năng lực để hoàn thành nhiệm vụ. Do đó, thay vì đảm đương nhiệm vụ được giao, họ sẽ thoái thác cho người khác và lựa chọn nhiệm vụ đơn giản hơn.
Người có tính cách bi quan và tự đánh giá thấp bản thân cũng có tâm lý ỷ lại. Bản thân họ cho rằng giao nhiệm vụ cho những người giỏi giang hơn sẽ đảm bảo công việc được hoàn thành tốt. Bởi họ cho rằng nếu bản thân thực hiện, công việc có thể bị trì trệ và gặp phải sai sót.
Nhiều người mặc dù có năng lực nhưng thiếu tự tin nên đã bỏ lỡ nhiều cơ hội đáng quý. Đây cũng là lý do gia đình cần phải giáo dục trẻ để con hình thành sự tự tin, nâng cao lòng tự trọng và có nhìn nhận, đánh giá đúng đắn về bản thân.
Nhìn chung, có rất nhiều lý do dẫn đến tâm lý ỷ lại của giới trẻ. Trong đó, nguyên nhân phổ biến nhất là do gia đình bảo bọc quá mức và giáo dục không đúng cách. Tâm lý này sẽ “giết chết” tương lai của mỗi người và khiến bản thân họ bị tụt hậu so với những người xung quanh.
Tham khảo thêm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!