Tâm lý con gái ở tuổi dậy thì phức tạp, ba mẹ cần thấu hiểu

Tâm lý con gái ở tuổi dậy thì thường rất nhạy cảm, con dễ choáng ngợp với sự thay đổi từ yếu tố sinh lý bên trong cơ thể đến ngoại hình bên ngoài của bản thân. Trẻ có nguy cơ rối loạn tâm lý, thậm chí trầm cảm, rối loạn lo âu hoặc trở nên bốc đồng, xa cách với cha mẹ nếu không nhận được sự quan tâm, chia sẻ và hỗ trợ đúng cách.

Tuổi dậy thì là gì?

Dậy thì là giai đoạn đánh dấu sự chuyển tiếp, trưởng thành vượt bậc của một đứa trẻ, từ thơ ấu sang tuổi trưởng thành. Ở tuổi dậy thì, trẻ có sự thay đổi mạnh mẽ về thể chất, nội tiết tố, nhận thức, hành vi và cảm xúc.

Dậy thì là cả một quá trình sinh học, xảy ra khi vùng dưới đồi của não bộ bắt đầu gửi các tín hiệu (hormone), kích thích cơ quan sinh sản sản xuất các hormone sinh dục. Những hormone này kích thích sự phát triển, mang đến hàng loạt thay đổi ở nhiều bộ phận khác nhau trên cơ thể.

Sự thay đổi của nội tiết tố trong cơ thể là nguyên nhân chính gây ra rất nhiều thay đổi trong tâm lý con gái tuổi dậy thì. Dậy thì là một giai đoạn thú vị nhưng cũng đầy thách thức với trẻ. Trẻ cần được hỗ trợ về mặt tâm lý để trở nên tự tin và giảm thiểu nguy cơ xung đột, mâu thuẫn, xa cách với cha mẹ.

Tuổi dậy thì ở con gái bắt đầu khi nào?

Thông thường, tuổi dậy thì ở con gái bắt đầu từ 8 đến 13 tuổi. Mỗi trẻ sẽ bước vào giai đoạn dậy thì ở độ tuổi khác nhau. Tuy nhiên, giai đoạn 8 đến 13 tuổi là thời điểm phổ biến nhất. Nếu con gái dậy thì trước 8 tuổi thì được gọi là dậy thì sớm và nếu dậy thì sau 13 tuổi thì được xem là dậy thì muộn.

Giai đoạn dậy thì ở con gái thường kéo dài từ 3 đến 4 năm. Tức là sẽ kết thúc khi trẻ được 13 đến 17 tuổi (tùy vào thời điểm bắt đầu dậy thì). Sau 17 tuổi, nếu cơ thể chưa xuất hiện kinh nguyệt, đây là tín hiệu nghiêm trọng, cần được thăm khám sức khỏe sinh sản.

Những thay đổi trong tâm lý con gái ở tuổi dậy thì

Khi bước vào độ tuổi dậy thì, não sẽ gửi tín hiệu giải phóng hormone giới tính đến tuyến yên. Khiến cơ quan này tăng cường sản sinh ra hormone progesteron, estrogen cùng một lượng testosteron. Gây ra sự ảnh hưởng và làm thay đổi tâm lý của con gái ở tuổi dậy thì.

Tâm lý con gái tuổi dậy thì thay đổi rất mạnh mẽ, trẻ cần được gia đình thấu hiểu, quan tâm, hỗ trợ. Dưới đây là những thay đổi trong tâm lý con gái tuổi dậy thì bố mẹ nên biết:

1. Thay đổi tính khí bất thường

Tuổi dậy thì được gọi là tuổi “ẩm ương”, do tính cách trẻ thay đổi thất thường, “khó chiều”, khó hiểu hơn bao giờ hết. Trẻ nhạy cảm, dễ xúc động hoặc dễ nóng giận, cáu kỉnh về những điều nhỏ nhặt. Thậm chí, đôi lúc trẻ không thể tự làm chủ và kiểm soát tốt cảm xúc của bản thân.

Có khi trẻ đang cảm thấy vui vẻ, tràn đầy năng lượng nhưng cũng sẽ đột nhiên buồn chán, ngồi thẫn thờ. Trẻ có thể cảm thấy buồn bã, tuyệt vọng, chán chường, ủ rũ, tủi thân chỉ vì một lời trách mắng bình thường của cha mẹ.

Cũng có những khi trẻ trở nên bướng bỉnh, kích động và có những lời nói, hành vi chống đối lại người lớn dù trước đây trẻ là người rất nghe lời, ngoan ngoãn. Sự nhạy cảm quá mức trong cảm xúc khiến trẻ cảm thấy quá tải, đôi khi không hiểu nổi chính mình.

Vì thế những lúc con có những tính khí khác lạ, cha mẹ cũng đừng vội phán xét hay la mắng mà hãy tìm hiểu rõ nguyên nhân. Sau đó hãy ngồi lại tâm sự và chia sẻ với con về những khúc mắc, giúp con tháo gỡ những suy nghĩ mông lung và dần giải tỏa tốt tâm trạng.

2. Trưởng thành hơn trong cách suy nghĩ

Cách suy nghĩ của con gái được nhận xét là trưởng thành, chín chắn hơn so với con trai cùng độ tuổi. Lúc này, trẻ có quan điểm riêng của chính mình và mong muốn được mọi người tôn trọng. Trẻ cảm thấy mình đã trưởng thành, có thể tự đưa ra quyết định và có quyền đóng góp ý kiến đến những vấn đề liên quan đến bản thân.

Sự trưởng thành của trẻ thể hiện ở việc trẻ đề cao sự tự lập và cái tôi cá nhân. Trẻ muốn có không gian riêng, muốn được tự quyết định các vấn đề của bản thân. Con luôn cố gắng độc lập và dần tách biệt khỏi sự bao bọc, chở che của phụ huynh. Trẻ có thể trở nên bực tức, có hành vi chống đối khi cảm thấy bố mẹ không tôn trọng ý kiến của mình.

Ngoài ra, trẻ còn thể hiện ở mặt luôn muốn chứng tỏ bản thân và mong muốn nhận được sự công nhận của mọi người. Trẻ có thể tranh luận, đưa ra lý lẽ để chứng minh rằng mình đúng. Trước mặt các bạn cùng trang lứa trẻ có thể tỏ ra mình thông minh, trưởng thành và thấu hiểu hơn.

3. Con gái ở tuổi dậy thì chăm chút cho ngoại hình nhiều hơn

Ở tuổi dậy thì con gái sẽ có những sự thay đổi nhất định về ngoại hình, vóc dáng. Trẻ bắt đầu có kì kinh nguyệt, vòng 1 và chiều cao cũng gia tăng, cơ thể xuất hiện các đường cong,…Lúc này trẻ cũng sẽ nhận thức được sự trưởng thành của bản thân nên sẽ chăm chút nhiều hơn về ngoại hình, điệu đà và kỹ lưỡng hơn về cách ăn mặc.

Con gái ở giai đoạn này sẽ biết e thẹn, ngại ngùng. Trẻ có xu hướng tìm hiểu về các phong cách thời trang, cách trang điểm và cố gắng giảm cân, tập luyện thể dục để có được vóc dáng cân đối. Trẻ cũng thường xuyên tự so sánh với bạn cùng trang lứa, luôn muốn khắc phục các khuyết điểm về ngoại hình của chính mình.

Trong thời điểm này cha mẹ đôi khi sẽ thấy con có những sự thay đổi bất thường về suy nghĩ và tâm lý. Dù chỉ mới ở lứa tuổi trung học cơ sở nhưng nhiều trẻ đã bắt đầu trang điểm, son môi. Nhiều trẻ còn muốn nhuộm tóc, làm theo những kiểu tóc của người lớn hoặc thậm chí là muốn xăm hình, xỏ khuyên,…

4. Tâm lý con gái ở tuổi dậy thì thường hay tránh né cha mẹ

Con gái tuổi dậy thì thích sự tự do và đề cao sự tự lập. Tuy nhiên, trong mắt cha mẹ, con lúc nào cũng bé bỏng, cần được che chở, bảo vệ. Điều này vô tình gây ra khoảng cách thế hệ, khi phụ huynh luôn cảm thấy khó chịu vì những thay đổi kỳ lạ của con gái.

Đây là lý do trẻ có xu hướng tâm sự nhiều hơn với bạn bè thay vì là chia sẻ khó khăn với cha mẹ. Con thường muốn ở một mình trong phòng thay vì ra ngoài cùng chơi đùa, xem phim với người lớn. Đồng thời một số trẻ còn có các hành vi nổi loạn, chống đối và phản kháng lại những lời khuyên bảo của phụ huynh.

5. Con gái tuổi dậy thì bắt đầu chú ý đến bạn khác giới

Những rung động đầu đời của con thường xuất hiện trong độ tuổi dậy thì. Trẻ bắt đầu nảy sinh tình cảm và chú ý nhiều hơn đối với các bạn khác giới. Con dần có sự rung động và cảm thấy ngại ngùng, xấu hổ khi đứng trước một người mà con để ý.

Bên cạnh đó, một số trẻ cũng sẽ bắt đầu bước vào giai đoạn yêu đương đầu đời, những tình yêu hồn nhiên của tuổi học trò. Đôi lúc cha mẹ sẽ thấy con buồn bã, khóc lóc bởi những cuộc cãi vã, giận hờn với bạn trai.

Tuy nhiên, hiện nay trẻ em lại được tiếp xúc nhiều với mạng xã hội, trẻ cập nhật thông tin và nhiều kiến thức vượt quá giới tuổi của mình. Không ít các trường hợp trẻ quan hệ tình dục khi còn quá sớm và để lại rất nhiều hậu quả nghiêm trọng.

6. Tâm lý con gái tuổi dậy thì: Dễ bị ảnh hưởng bởi bạn bè

Ở độ tuổi dậy thì, không chỉ con gái mà cả con trai đều dễ bị ảnh hưởng tâm lý bởi bạn bè. Trẻ đề cao và coi trọng mối quan hệ bạn bè, dành nhiều thời gian để vui chơi, trò chuyện, tâm sự cùng bạn.

Điều này có thể ảnh hưởng tích cực hoặc tiêu cực đến trẻ. Từ bạn bè, trẻ sẽ học hỏi được nhiều thứ, được động viên tinh thần, có động lực vươn lên trong cuộc sống. Tuy nhiên, trẻ cũng có thể bị bạn bè rủ rê, tham gia vào các hành vi rủi ro như hút thuốc lá, trốn học, quan hệ tình dục, ăn mặc phá cách…

7. Thường bị thu hút bởi những điều mới mẻ

Những điều mới mẻ luôn có sức hút mãnh liệt với giới trẻ, đặc biệt là con gái trong tuổi dậy thì. Tâm lý con gái tuổi dậy thì rất dễ bị ảnh hưởng bởi các “trend”, “xu hướng mới” trên mạng xã hội hiện nay.

Vấn đề nào cũng có 2 mặt, tuy nhiên, đối với trẻ trong độ tuổi dậy thì, suy nghĩ của nhiều bạn còn chưa thật sự thành thục, chín chắn. Trẻ rất dễ bị tác động bởi các ảnh hưởng tiêu cực, từ đó gây ra nhiều vấn đề rắc rối trong cuộc sống.

Các vấn đề có thể thu hút và ảnh hưởng đến tâm lý con gái tuổi dậy thì như trào lưu trên mạng xã hội, tình trạng cuồng thần tượng quá mức… Vấn đề nào cũng có 2 mặt gồm tích cực và tiêu cực. Khi phụ huynh có định kiến và phản ứng quá mức, rất dễ khiến trẻ khó chịu, khiến khoảng cách thế hệ ngày càng bị kéo xa.

8. Hay suy nghĩ và dễ tổn thương

Con gái trong độ tuổi dậy thì thường suy nghĩ vẩn vơ, bâng quơ và rất dễ tổn thương. Nguyên nhân của tình trạng này là sự rối loạn nội tiết tố và một vấn đề đặc biệt quan trọng đó là sự xuất hiện của kinh nguyệt ở trẻ.

Trẻ sẽ hoang mang, lo lắng thậm chí sợ hãi, đau khổ khi trải qua kỳ kinh mà không được trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng về vấn đề này. Một nghiên cứu của Tiến sĩ Mary Kate Koch chỉ ra rằng, phần lớn nguyên nhân gây ra tâm lý đau khổ cho con gái tuổi dậy thì là kinh nguyệt.

Xem thêm: 6 thay đổi về tâm sinh lý tuổi dậy thì Ba Mẹ cần biết để hiểu

Là cha mẹ, cần làm gì để giữ kết nối với con gái trong độ tuổi dậy thì?

Mất kết nối, thường xuyên mâu thuẫn với con gái là tình trạng chung của nhiều phụ huynh. Rất nhiều cha mẹ nói rằng, con mình đến tuổi dậy thì như trở thành một người khác. Có cha mẹ than phiền rằng con quá nhút nhát, rụt rè, luôn tránh né ba mẹ. Có phụ huynh lại than phiền rằng con trở nên bốc đồng, ngỗ nghịch, khó bảo.

Thực tế, những thay đổi tâm lý tuổi dậy thì không phải là điều trẻ muốn. Trẻ giai đoạn này cần được quan tâm, bao dung, thấu hiểu và hỗ trợ, định hướng đúng cách. Để giữ kết nối với con gái trong tuổi dậy thì, chúng ta nên:

1. Lắng nghe và tôn trọng con

Hãy chú ý quan tâm, dành thời gian tâm sự và chia sẻ nhiều hơn với trẻ. Đừng vội đưa ra lời khuyên, đánh giá, hãy đặt cảm xúc của con lên hàng đầu. Lắng nghe, tôn trọng ý kiến của trẻ và cho con thấy rằng, ba mẹ lúc nào cũng bên cạnh, đồng hành cùng con.

Nếu con có những suy nghĩ sai lệch, đừng phản ứng quá mức, hãy nhẹ nhàng phân tích và cùng con thảo luận. Đôi khi không phải lúc nào người lớn cũng đúng, việc lắng nghe, thấu hiểu cũng là một cách dạy hay giúp trẻ có thể chịu trách nhiệm trước những hành vi của bản thân.

2. Dạy con cách chăm sóc bản thân

Kỳ kinh đầu tiên sẽ là trải nghiệm đáng nhớ trong cuộc đời con. Vì thế, cần dạy con các kiến thức về dậy thì và cách chăm sóc bản thân. Nên dạy con việc lựa chọn nội y, hướng dẫn trẻ cách vệ sinh cá nhân và sử dụng băng vệ sinh mỗi khi đến kỳ kinh nguyệt.

Hãy giải thích cho con hiểu về ý nghĩa của những sự thay đổi trên cơ thể, dạy con cách trân trọng bản thân và yêu thương chính mình. Một số trẻ thường học trang điểm, chăm sóc da và chú ý hơn đến việc ăn mặc. Tuy nhiên, nên dạy con cách chọn sản phẩm chăm sóc da, cho con biết rằng, con có thể dùng son dưỡng môi, không nên sử dụng đồ trang điểm quá sớm để tránh ảnh hưởng đến da.

3. Giáo dục cho con về giới tính, tình dục

Trẻ em ngày nay tò mò nhiều về giới tính và tình dục. Trẻ có thể dễ dàng tiếp nhận thông tin, tuy nhiên, do chưa đủ nhận thức để loại bỏ thông tin tiêu cực, trẻ rất dễ bị ảnh hưởng. Con cần được giáo dục sớm về giới tính và tình dục để tránh quan hệ tình dục từ sớm, bị lạm dụng, xâm hại, mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục, mang thai ngoài ý muốn…

Đối với con gái, phụ huynh cần phải hướng dẫn cho con biết được cách tự bảo vệ bản thân, giữ khoảng cách với người khác giới, kể cả những người quen hay những bạn bè có tình cảm. Hoặc nếu cần thiết hãy cho con đến tham gia vào các câu lạc bộ, lớp học về giới tính để trẻ có thể hiểu và biết rõ hơn về vấn đề này.

4. Giúp con tự tin vào bản thân

Rất nhiều trẻ trở nên tự ti, thậm chí mắc trầm cảm, rối loạn lo âu. Trẻ dễ bị ảnh hưởng bởi lời đánh giá của người khác, cho rằng bản thân kém cỏi. Trong giai đoạn này cha mẹ cần phải giúp con có được sự tự tin vào chính bản thân mình. Sự tự tin chính là chiếc chìa khóa quý giá giúp con thành công và hạnh phúc.

Hãy tập cho con cách yêu quý bản thân và không ngừng nỗ lực để có thể khẳng định mình. Bên cạnh đó, khi con hoàn thành tốt một việc gì đó thì cha mẹ cũng nên dành những lời khen ngợi, tán thưởng để con có thêm nhiều động lực hơn.

Bài viết trên đây đã chia sẻ cho bạn đọc một số thông tin về tâm lý con gái ở tuổi dậy thì. Cha mẹ cần phải tìm hiểu và đồng hành cùng con trong suốt giai đoạn này để có thể giúp con vượt qua được những khủng hoảng tâm lý và điều chỉnh con theo con đường đúng đắn.

Tham khảo thêm:

• Dạy Con Ở Tuổi Dậy Thì Và Những Điều Cha Mẹ Cần Tránh
• Tính Cách Tâm Lý Con Trai Ở Tuổi Dậy Thì Cha Mẹ Cần Quan Tâm
• Khủng hoảng tâm lý tuổi dậy thì là gì? Nguyên nhân và cách vượt qua