Ailurophobia (Chứng sợ mèo): Cách chẩn đoán, khắc phục

Những chú mèo xinh xắn, đáng yêu luôn khiến nhiều người phải xiêu lòng và đổ gục. Tuy nhiên, lại có những người tồn tại nỗi sợ đối với loài động vật này, họ cảm thấy sợ hãi tột độ khi nhìn thấy hoặc tiếp xúc với những chú mèo, hay còn gọi là hội chứng sợ mèo – Ailurophobia.

Thế nào là hội chứng sợ mèo?

Hội chứng sợ mèo hay còn có tên là Ailurophobia (thuật ngữ lấy từ tiếng Hy Lạp) nhằm nói đến những nỗi sợ quá mức và vô lý về loài mèo. Đây được xem là một dạng của rối loạn lo âu ám ảnh sợ hãi hay còn được nhiều người biết đến là chứng ám ảnh sợ cụ thể.

Khác với những nỗi sợ thông thường, người mắc chứng Ailurophobia  sẽ luôn tồn tại nỗi sợ và biểu hiện chúng một cách dữ dội về mèo. Họ sẽ cảm thấy hoảng loạn, lo sợ, bất an và mất kiểm soát khi nghe tiếng kêu của mèo, nghĩ về mèo, xem hình ảnh, video liên quan đến mèo hoặc đặc biệt là nhìn thấy, tiếp xúc gần với mèo.

Mặc dù mèo không phải là một loại động vật nguy hiểm, nó cũng là một vật nuôi được nhiều người yêu quý. Tuy nhiên, chứng sợ mèo lại không hề hiếm gặp, nó có thể xuất hiện ở bất kì đối tượng nào. Cho đến thời điểm hiện tại, Ailurophobia đã được xác lập cụ thể và có nhiều biện pháp cải thiện hiệu quả, phù hợp giúp người bệnh mau chóng vượt qua được chính nỗi sợ phi lý của mình.

Dấu hiệu nhận biết Ailurophobia

Ailurophobia được biểu hiện với nhiều mức độ từ nhẹ đến nặng, mỗi người sẽ có những triệu chứng riêng biệt nhưng nhìn chung đặc điểm nổi bật nhất vẫn là nỗi sợ quá mức và phi lý về loài mèo. Có người cảm thấy sợ hãi khi nghe tiếng mèo kêu, nhìn thấy mèo vào ban đêm, đối diện với những lúc chú mèo tỏ ra giận dữ hoặc thậm chí nhiều trường hợp nặng còn cảm thấy kinh sợ khi nghe kể về mèo, nhìn thấy hình ảnh hay các video về những chú mèo.

Một số biểu hiện thường thấy ở người mắc chứng sợ mèo như:

• Nỗi sợ biểu hiện quá mức và kéo dài dai dẳng hơn 6 tháng về những yếu tố có liên quan đến mèo, ví dụ như tiếng kêu, hình ảnh, tiếp xúc hoặc nhìn thấy mèo.
• Có xu hướng né tránh việc tiếp xúc hay đến những nơi có nguy cơ gặp phải mèo như công viên, sở thú, các gia đình có nuôi mèo,…
• Sự lo lắng, sợ hãi kéo dài khiến họ cảm thấy mệt mỏi, uể oải, suy giảm chất lượng cuộc sống, sinh hoạt hàng ngày không được đảm bảo.

Khi rơi vào tình huống phải đối mặt với nỗi sợ hãi của mình, người bệnh sẽ lập tức xuất hiện các triệu chứng thể chất như:

• Hoảng loạn, kích động
• Run rẩy tay chân
• Đổ nhiều mồ hôi
• Ớn lạnh
• Căng thẳng, chóng mặt, choáng váng
• Buồn nôn hoặc nôn
• Tim đập nhanh
• Thở gấp, khó thở
• Cảm giác lạnh dạ dày, ruột co thắt.
• Tăng huyết áp, máu dồn lên các bộ phận cơ thể
• Ngất xỉu

Người mắc chứng Ailurophobia có thể hiểu rõ được những biểu hiện bất thường của mình, họ hiểu rằng nỗi sợ của bản thân về những chú mèo là phi lý, không có cơ sở cụ thể nhưng không thể tự kiểm soát được bản thân. Một số trường hợp còn cảm thấy xấu hổ về điều đó và tự thu mình lại, tránh tiếp xúc với mọi người xung quanh.

Chứng sợ mèo xuất phát do đâu?

Các chuyên gia cho biết rằng, chứng sợ mèo thường sẽ có liên quan đến những trải nghiệm tồi tệ đã từng xảy ra trong quá khứ, đặc biệt là thời thơ ấu. Bên cạnh đó, nỗi sợ cũng có nhiều khả năng phát triển từ sự ảnh hưởng của gia đình hoặc các yếu tố xã hội khác. Một số nguyên nhân thường được nhắc đến như:

1. Trải nghiệm tiêu cực của cá nhân

Mèo tuy là một loài động vật nhỏ và thường được nhiều gia đình yêu quý như vật nuôi, thành viên thân thiết trong nhà. Tuy nhiên, về bản chất thì đây vẫn là một loại động vật ăn thịt nên răng và móng vuốt của nó rất sắc nhọn. Nếu vô tình bị mèo tấn công hoặc cào trúng thì da thịt bạn vẫn sẽ chịu nhiều đau đơn, tổn thương.

Đặc biệt là trẻ nhỏ rất vô tư, trẻ thường không biết cách đối xử nhẹ nhàng với những chú mèo, thậm chí đôi lúc còn “hành hung” thú cưng của mình. Điều này có thể khiến cho những chú mèo trở nên hoảng loạn, kích động và tấn công trẻ bất cứ lúc nào. Hình ảnh con mèo trở nên hung hăng có thể để lại kí ức tồi tệ đối với trẻ, tiềm thức của trẻ ghi nhớ về những sự nguy hiểm, đe dọa và đáng sợ của chú mèo.

Ngoài ra, không nhất thiết phải là một kí ức tồi tệ khi bị mèo tấn công mà đôi khi sự xuất hiện đột ngột và bất ngờ của một chú mèo cũng có thể khiến nhiều người cảm thấy hoảng sợ. Ví dụ như khi một đứa trẻ đang ngồi chơi, một chú mèo bỗng nhiên xuất hiện và nhảy lên đầu cưng nựng cũng có thể để lại một trải nghiệm đáng sợ đối với trẻ nhỏ và kéo dài dai dẳng đến khi trưởng thành.

2. Trải nghiệm tiêu cực từ người khác

Không chỉ những trải nghiệm trực tiếp từ bản thân mà ngay cả việc chứng kiến những sự kiện tổn thương, tồi tệ của những người xung quanh về mèo cũng có thể thúc đẩy sự phát triển của chứng sợ mèo. Chẳng hạn như nhìn thấy một người bị tấn công bởi những chú mèo, xem dấu tích nghiêm trọng của một ai đó do mèo gây ra hoặc xem những bản tin, bộ phim nói về những sự nguy hiểm của mèo.

Theo chia sẻ của chuyên gia thì đối với các trường hợp này, một sự liên kết logic không được xác thực sẽ được tạo ra giữa mèo và mức độ đe dọa thực sự của nó đối với con người. Lúc này, sự nguy hiểm của nỗi sợ mèo cũng sẽ được gia tăng và phóng đại một cách quá mức khiến nhiều người không thể kiểm soát được.

3. Ảnh hưởng từ gia đình, cha mẹ

Cho đến hiện nay, các nhà nghiên cứu vẫn chưa thể xác định được cụ thể về việc liệu Ailurophobia có khả năng liên quan đến di truyền không vì vẫn chưa phát hiện ra bất kì loại gen nào. Tuy nhiên, chuyên gia có thể chắc chắn rằng, những ảnh hưởng từ cha mẹ, tiền sử gia đình có thể là nguyên nhân dẫn đến chứng sợ mèo.

Thực tế, nếu các thành viên thân thiết trong gia đình từng mắc chứng Ailurophobia hoặc các chứng ám ảnh sợ cụ thể khác thì bạn cũng có nhiều khả năng phát triển nỗi sợ vô lý này. Đặc biệt là trẻ con chịu nhiều sự ảnh hưởng từ cảm xúc, suy nghĩ, hành vi của cha mẹ. Chính do thế nếu cha mẹ cũng có nỗi sợ quá mức về mèo thì con nhỏ cũng dễ hình thành nên suy nghĩ tương tự.

Bên cạnh đó, sự bảo vệ quá mức của cha mẹ dành cho con cái cũng có thể thúc đẩy việc hình thành nỗi sợ phi lý về động vật, cụ thể là loài mèo. Một số bậc phụ huynh vì lo sợ con cái sẽ bị những chú mèo cào cấu, làm trầy xước tay chân nên luôn “cách ly” trẻ với mèo, kể cả những vật nuôi trong nhà hoặc những chú mèo ngoài đường phố.

4. Do mê tín dị đoan

Trong thực tế, mèo chính là loài động được gắn liền với nhiều điều kì bí. Theo nhiều quan điểm khác nhau, có người cho rằng, mèo có thể là con vật dẫn đường cho ma quỷ, nó là một ác quỷ nguy hiểm hoặc là cánh tay đắc lực của những mụ phù thủy độc ác. Một số người tin vào những khả năng thần bí này của loài mèo và cảm thấy sợ hãi, có cái nhìn cực đoan về chúng.

Chứng sợ mèo có nguy hiểm không?

Cũng tương tự như các chứng ám ảnh sợ cụ thể khác, Ailurophobia không gây ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng nhưng lại có sự tác động lớn đối với chất lượng cuộc sống của con người. Do nỗi sợ biểu hiện quá mức sẽ khiến cho nhiều người bị hạn chế trong các sinh hoạt đời sống, không thể thoải mái khám phá những nơi thú vị và độc đáo như quán cà phê mèo, công viên,…

Một số trường hợp nghiêm trọng còn từ chối việc ra khỏi nhà vì lo sợ một chú mèo nào đó vô tình xuất hiện trên đường. Họ cũng sẽ từ chối việc ghé thăm bạn bè nếu gia đình người đó có nuôi mèo, điều này cũng gây ảnh hưởng đến các mối quan hệ, dễ làm rạn nứt tình cảm thân thiết.

Hơn thế, bản thân người bệnh hiểu được những sự bất ổn trong nỗi sợ của mình, họ biết rằng sự lo lắng của bản thân không phù hợp và thái quá nhưng không thể kiểm soát và khống chế nó. Điều này khiến cho bệnh nhân cảm thấy bế tắc, dằn vặt với bản thân, cho rằng mình là người vô dụng và có xu hướng tách biệt với xã hội.

Một số trường hợp còn lạm dụng chất kích thích, chất gây nghiện như rượu bia, thuốc lá, ma túy nhằm giải tỏa những cảm xúc tiêu cực của mình. Tình trạng này dần giết chết đi sức khỏe của mỗi người và nó cũng có thể là yếu tố làm gia tăng nguy cơ phát triển các vấn đề khác liên quan đến sức khỏe thể chất lẫn tinh thần.

Theo chia sẻ của nhiều chuyên gia thì việc duy trì những nỗi sợ quá mức sẽ khiến cho nhiều người phải đối diện với khả năng bị rối loạn lo âu, trầm cảm,…Tình trạng này cần phải được nhanh chóng khắc phục và cải thiện để giúp người bệnh ổn định hơn về mặt tâm lý, cân bằng lại cuộc sống và phòng tránh nguy cơ phát sinh các vấn đề sức khỏe nguy hiểm.

Chẩn đoán và khắc phục Ailurophobia

Hiện nay vẫn chưa có bất kì một phương pháp chẩn đoán nào được công nhận cụ thể và chính xác cho chứng sợ mèo. Tuy nhiên, bác sĩ chuyên khoa hoàn toàn có thể dựa vào việc thăm khám lâm sàng và tìm hiểu về triệu chứng để xác định về hội chứng này. Sau đó, bệnh nhân cũng có thể được yêu cầu thực hiện về một số xét nghiệm cần thiết để loại bỏ nguy cơ có liên quan đến những vấn đề sức khỏe khác.

Để có thể khắc phục và vượt qua được nỗi sợ phi lý về loài mèo, người bệnh có thể được ưu cầu áp dụng các biện pháp sau đây:

1. Trị liệu tâm lý

Với hầu hết các trường hợp mắc phải chứng ám ảnh sợ nói chung và Ailurophobia nói riêng thì tâm lý trị liệu được xem là biện pháp cải thiện mang đến hiệu quả cao và an toàn nhất. Trị liệu tâm lý là phương pháp phục hồi sức khỏe tinh thần bằng cách sử dụng ngôn ngữ giao tiếp để tác động sâu vào trong tiềm thức của con người, từ đó điều chỉnh những suy nghĩ, hành vi, cảm xúc tiêu cực.

Đối với các trường hợp mắc phải chứng sợ mèo sẽ được ưu tiên áp dụng liệu pháp phơi nhiễm và liệu pháp nhận thức hành vi (CBT). Cụ thể:

• Liệu pháp phơi nhiễm: Mục đích chính của liệu pháp này đó chính là giúp người bệnh đối mặt và vượt qua được chính nỗi sợ phi lý của mình về loài mèo. Chuyên gia tâm lý sẽ cho người bệnh đần tiếp xúc với những yếu tố gây sợ theo từng cấp độ khác nhau và hướng dẫn cho họ về những biện pháp thư giãn, đối phó với sự sợ hãi của bản thân. Sau quá trình trị liệu, người bệnh sẽ dần ổn định hơn về mặt tâm lý, nhìn nhận mức độ nguy hiểm của loài mèo chính xác hơn, giảm bớt căng thẳng, lo sợ và hạn chế được hành vi tránh né không cần thiết.
• Liệu pháp nhận thức và hành vi: Người bệnh sẽ hiểu rõ hơn về những cảm xúc sai lệch của mình và dần tìm cách điều chỉnh chúng theo chiều hướng tích cực, đúng đắn hơn. Nhờ đó mà các hành vi né tránh cũng được thuyên giảm đáng kể, người bệnh có thể thoải mái hơn trong các sinh hoạt đời sống của mình và loại bỏ tốt nỗi sợ về mèo.
• Liệu pháp thôi miên: Khi áp dụng liệu pháp này, người bệnh sẽ được đưa vào một không gian yên tĩnh và chìm vào trạng thái ám thị, tạm thời không còn nhận thức rõ về các sự việc xảy ra xung quanh. Lúc này nhà trị liệu sẽ bắt đầu đi vào tiềm thức của họ, khai thác về những cảm xúc, suy nghĩ và tìm ra nguyên nhân cốt lỗi khiến họ cảm thấy sợ hãi vô cùng đối với loài mèo.

3. Sử dụng thuốc

Không có bất kì loại thuốc nào có tác dụng điều trị tận gốc chứng sợ mèo Ailurophobia. Tuy nhiên, một số loại thuốc chống trầm cảm, an thần, chống lo âu có thể được cân nhắc sử dụng đối với các trường hợp nặng, nỗi sợ làm ảnh hưởng đối với sức khỏe hoặc đời sống hàng ngày của người bệnh. Việc dùng thuốc sẽ giúp bệnh nhân dần kiểm soát được cảm xúc của mình, làm thuyên giảm các triệu chứng căng thẳng, lo lắng, sợ hãi quá mức.

Tuy nhiên, những loại thuốc này lại có nhiều khả năng gây ra tác dụng phụ, làm người bệnh bị khô miệng, mất ngủ, chóng mặt, đau đầu, buồn nôn,…Chính vì thế cần phải thực sự cẩn trọng trong việc dùng thuốc, tuân thủ đúng theo các hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Nếu phát hiện các dấu hiệu bất thường trong thời gian dùng thuốc thì cần nhanh chóng thông báo với bác sĩ điều trị để được hướng dẫn xử lý kịp thời.

3. Cải thiện tại nhà

Bên cạnh việc áp dụng tốt các biện pháp điều trị chuyên khoa thì những người mắc phải chứng Ailurophobia cần nhanh chóng xây dựng cho mình một lối sống lành mạnh, một chế độ tập luyện, ăn uống tích cực để góp phần gia tăng hiệu quả trị liệu, dễ dàng vượt qua nỗi sợ phi lý về loài mèo. Một số lời khuyên như sau:

• Thường xuyên vận động, tập luyện thể dục thể thao để tăng cường sức khỏe, nâng cao sức đề kháng. Các bộ môn như yoga, thái cực quyền, đi bộ, chạy bộ, nhảy dây, bơi lội,…không chỉ giúp ích cho sức khỏe thể chất mà còn nâng cao được tinh thần, hỗ trợ giảm stress, căng thẳng, lo âu. Mỗi ngày chỉ cần dành ra 15 đến 30 phút vận động lành mạnh cũng đủ giúp bạn có được một cơ thể cường tráng, một tinh thần sảng khoái.
• Chú ý xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh và khoa học. Người bệnh nên bổ sung nhiều các thực phẩm chứa nhiều chất dinh dưỡng, vitamin, khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Tăng cường ăn nhiều rau xanh, các loại hoa quả, trái cây, thịt, cá, trứng, các loại hạt, ngũ cốc,…để có được một sức khỏe tốt. Đồng thời hạn chế dùng các thực phẩm đóng hộp, đồ ăn chế biến sẵn, các món ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ,…
• Nâng cao chất lượng giấc ngủ, đảm bảo ngủ đủ từ 7 đến 8 tiếng mỗi ngày. Những người mắc chứng Ailurophobia thường lo lắng, sợ hãi quá mức nên dễ mất ngủ, thiếu ngủ. Do đó, có thể áp dụng thêm các mẹo cải thiện như ngâm chân với nước ấm, uống trà thảo mộc, sử dụng tinh dầu thơm, thiền định, nghe nhạc trước khi ngủ để giấc ngủ sâu và ngon hơn.
• Lên kế hoạch cho các công việc hàng ngày, tránh căng thẳng, áp lực quá mức.
• Chủ động hơn trong việc chia sẻ, tâm sự về những cảm xúc, suy nghĩ, khó khăn của bản thân đối với mọi người xung quanh. Nếu cảm thấy khó khăn khi nói ra thì có thể tập thói quen viết nhật kí, đây cũng là một cách giúp bạn giải tỏa tiêu cực hiệu quả.

Chứng sợ mèo (Ailurophobia) là một rối loạn lo âu ám ảnh sợ hãi khá phổ biến và gây nên nhiều cản trở đối với đời sống của người bệnh nên cần được can thiệp và khắc phục càng sớm càng tốt. Mong rằng qua thông tin của bài viết  này, bạn đọc sẽ hiểu hơn về nỗi sợ phi lý về mèo và có cách vượt qua nó thật tốt.

Tham khảo thêm:

• Thanatophobia: Nỗi sợ về cái chết vượt qua bằng cách nào?
• Hội chứng sợ chuột (Musophobia) và Liệu pháp khắc phục
• Cynophobia: Chứng sợ chó thường thấy ở người nào?