Trầm cảm cấp độ 2: Thông tin cần biết và cách xử lý

Trầm cảm cấp độ 2 là giai đoạn bệnh ở mức độ trung bình, tiến triển từ trầm cảm cấp độ 1. Lúc này các triệu chứng của bệnh sẽ biểu hiện rõ ràng hơn, tần suất xuất hiện cũng gia tăng đáng kể và gây ảnh hưởng đến sức khỏe, đời sống hàng ngày của người bệnh. 

Sơ lược về các giai đoạn bệnh trầm cảm

Trầm cảm là một chứng rối loạn tâm thần rất phổ biến và có thể khởi phát ở nhiều đối tượng khác nhau, tuy nhiên sẽ có tỉ lệ mắc bệnh ở nữ giới cao hơn so với nam giới. Tuy nhiên, theo số liệu thống kê nhận thấy các các trường hợp tự sát vì bệnh trầm cảm lại tập trung nhiều ở nam giới.

Bệnh lý này có thể khởi phát bởi rất nhiều nguyên nhân khác nhau, chủ yếu là những căng thẳng, áp lực kéo dài và không được khắc phục kịp thời. Bên cạnh đó, trầm cảm còn có thể xuất phát từ những sang chấn tâm lý, chấn thương não bộ, các bệnh thực thể về não, yếu tố di truyền, lạm dụng quá nhiều các chất kích thích, chất gây nghiện,…

Những người bị trầm cảm thường có biểu hiện đặc trưng bởi khí sắc trầm buồn, chán nản, tuyệt vọng, suy nghĩ tiêu cực và không còn thích thú với những sự việc diễn ra xung quanh. Tuy nhiên, tùy thuộc vào nguyên nhân và tình trạng bệnh mà mỗi bệnh nhân sẽ có các biểu hiện riêng biệt.

Hiện nay, để hỗ trợ tốt cho quá trình điều trị bệnh, giúp cho bệnh nhân phục hồi tốt sức khỏe tinh thần, các chuyên gia cũng đã phân loại cụ thể về từng giai đoạn bệnh. Dựa vào nhiều yếu tố như số lượng các triệu chứng, tần suất xuất hiện của chúng, mức độ biểu hiện của bệnh mà các nhà khoa học đã phân trầm cảm thành 3 cấp độ, đó là trầm cảm cấp độ 1, trầm cảm cấp độ 2 và trầm cảm cấp độ 3.

Đối với những trường hợp trầm cảm cấp độ 1 (giai đoạn nhẹ) thì các triệu chứng bệnh vẫn còn ở mức kiểm soát được, sức khỏe và đời sống hàng ngày của bệnh nhân cũng không bị ảnh hưởng quá nhiều. Tuy nhiên, nếu chủ quan và không tiến hành thăm khám, điều trị kịp thời sẽ làm cho bệnh chuyển biến nghiêm trọng hơn và phát triển thành trầm cảm cấp độ 2.

Lúc này các triệu chứng của bệnh sẽ biểu hiện rõ ràng hơn, mức độ nghiêm trọng cũng tăng lên đáng kể. Nếu người bệnh và những người thân xung quanh không chú ý quan sát để kịp thời phát hiện và điều trị sẽ làm ảnh hưởng rất lớn đối với sức khỏe tổng thể, chất lượng cuộc sống của người bệnh. Đặc biệt là nguy cơ cao chuyển biến sang giai đoạn trầm cảm cấp độ 3 (mức độ nghiêm trọng nhất của bệnh), tính mạng người bệnh có thể bị đe dọa bất cứ lúc nào.

Dấu hiệu điển hình của bệnh trầm cảm cấp độ 2

Thông thường những người bệnh trầm cảm ở cấp độ 2 sẽ có biểu hiện rõ rệt và nghiêm trọng hơn so với cấp độ 1. Bệnh nhân sẽ có ít nhất 2 đến 3 triệu chứng điển hình và phát sinh thêm 3 đến 4 triệu chứng liên quan. Cụ thể về một số triệu chứng thường gặp ở người bệnh trong giai đoạn này như sau:

1. Khí sắc u sầu, buồn bã

Đây là biểu hiện đặc trưng nhất của tất cả các người bệnh trầm cảm. Tuy nhiên khi bệnh đã chuyển biến sang giai đoạn trầm cảm vừa thì những biểu hiện tiêu cực, cảm xúc buồn chán, ủ rũ sẽ gia tăng đáng kể so với lúc đầu. Người bệnh luôn có khuôn mặt trầm uất, u sầu, đôi khi lo lắng, bồn chồn quá mức.

Tuy nhiên đây lại là dấu hiệu dễ khiến cho nhiều người nhầm lẫn nhất, bởi đối với một người bình thường vẫn có thể trải qua các cảm xúc tiêu cực khi đối diện với những vấn đề khó khăn trong cuộc sống. Để có thể xác định một người đang mắc phải chứng trầm cảm cấp độ 2 thì đòi hỏi người đó phải có biểu hiện này kéo dài liên tục tối thiểu 2 tuần.

2. Không còn hứng thú với những hoạt động xảy ra xung quanh

Đối với những người đang bị trầm cảm giai đoạn 2 thì các thói quen, hoạt động hàng ngày của họ sẽ bị ảnh hưởng và thay đổi rất nhiều. Nhất là họ sẽ dần không còn hứng thú đối với các sự việc, hoạt động xảy ra xung quanh, kể cả những điều mà bản thân từng yêu thích trước đây.

Người bệnh sẽ có xu hướng muốn ngồi yên một chỗ, không muốn ra ngoài vui chơi và rất ngại giao tiếp, trò chuyện với những người xung quanh. Bên cạnh đó, khẩu vị của họ cũng sẽ bị thay đổi, bắt đầu cảm thấy chán ăn, ăn không ngon miệng, một số trường hợp lại thèm ăn, ăn uống mất kiểm soát. Đa phần người bệnh sẽ không muốn thực hiện bất cứ việc gì, kể cả việc tự chăm sóc bản thân. Điều này cũng khiến cho người bệnh bị thay đổi cân nặng đáng kể, có những trường hợp phải điều trị béo phì song song với bệnh trầm cảm.

Ngoài ra, đôi lúc người bệnh còn bị giảm ham muốn tình dục, không muốn tiếp xúc hay gần gũi với người yêu/ vợ/ chồng. Đối với nam giới có thể bị rối loạn cương dương, liệt dương,…còn nữ giới sẽ dễ bị khô hạn, đau rát, không đạt khoái cảm. Hầu như họ không muốn gần gũi, giao tiếp với bất kì au và có xu hướng muốn tự cô lập bản thân.

3. Mất ngủ

Mất ngủ là một trong các triệu chứng thường gặp ở người bệnh trầm cảm. Đây cũng được xem là yếu tố có khả năng làm gia tăng mức độ của bệnh. Người bệnh sẽ thường xuyên cảm thấy khó ngủ, giấc ngủ không được trọn vẹn, hay thức giấc giữa đêm và không ngủ lại được.

Tình trạng kéo dài của những suy nghĩ tiêu cực, sự căng thẳng, áp lực sẽ khiến cho người bệnh cảm thấy mệt mỏi, suy kiệt về cả sức khỏe tinh thần lẫn thể chất, từ đó gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến giấc ngủ. Ngoài ra, do sự ức chế các hormone bên trong cơ thể sẽ khiến cho người bệnh cảm thấy đau đầu, nhức mỏi toàn thân.

4. Không còn cảm giác hạnh phúc, vui vẻ

Khi các triệu chứng mệt mỏi, chán chường, suy sụp, tuyệt vọng, mất ngủ kéo dài sẽ khiến cho não bộ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, bắt đầu ngừng sản sinh ra các hormone serotonin – một trong các loại hormone giúp cho con người cảm thấy hạnh phúc và vui vẻ. Khi tình trạng này cứ tiếp tục kéo dài sẽ làm cho người bệnh dần mất đi hứng thú với cuộc sống, họ sẽ không còn cảm nhận rõ về cảm xúc hạnh phúc và không thể nhớ được lần hạnh phúc, vui vẻ gần nhất là khi nào.

5. Hiệu suất công việc giảm nhanh

Những người bệnh trầm cảm khi bước vào cấp độ 2 sẽ có tần xuất biểu hiện các triệu chứng mệt  mỏi, mất ngủ, chán ăn, suy nghĩ tiêu cực hơn với giai đoạn đầu tiên. Do đó, sức khỏe tinh thần và thể chất của người bệnh sẽ bị suy giảm nghiêm trọng kéo theo tình trạng mất tập trung, suy giảm trí nhớ, các vấn đề về hệ tiêu hóa,…

Điều này sẽ có tác động rất lớn đối với công việc, quá trình học tập của người bệnh. Hầu hết những bệnh nhân trầm cảm trong giai đoạn này sẽ không thể hoàn thành tốt công việc của mình, năng suất làm việc cũng bị giảm đi đáng kể.

6. Mất dần niềm tin vào tương lai và cuộc sống

Khi các triệu chứng của bệnh trầm cảm cấp độ 1 không được kiểm soát sẽ khiến bệnh nhân rơi vào giai đoạn trầm cảm 2. Lúc này người bệnh sẽ không còn niềm vào cuộc sống và hoàn toàn không có dự định về tương lai. Nhất là những trường hợp bệnh nhân bị trầm cảm do sang chấn tâm lý, quá khứ đã trải qua các sự kiện gây đau buồn như mất người thân, ly hôn, bạo lực học đường, lạm dụng tình dục,…

Những đối tượng này luôn có suy nghĩ và cái nhìn tiêu cực về mọi vấn đề xảy ra trong cuộc sống, kể cả những việc nhỏ nhặt nhất. Những tổn thương tinh thần đã từng xuất hiện trong quá khứ sẽ khiến cho họ cảm thấy lo lắng, hoảng sợ, cho rằng bản thân tội lỗi, vô dụng. Họ luôn tự trách và dằn vặt bản thân, đôi lúc xuất hiện các hành vi tự làm tổn thương chính mình, đôi lúc sẽ có ý nghĩ về cái chết và muốn tự sát.

Cách xử lý tình trạng trầm cảm cấp độ 2 hiệu quả

Những triệu chứng của trầm cảm cấp độ 2 sẽ biểu hiện phức tạp và nghiêm trọng hơn so với cấp độ 1. Do đó ngoài việc hỗ trợ cải thiện bệnh tại nhà thì các bác sĩ còn cân nhắc áp dụng thêm một số biện pháp điều trị chuyên khoa như tâm lý trị liệu, sử dụng thuốc. Tùy vào thể trạng của từng bệnh nhân mà các bác sĩ sức khỏe tâm thần sẽ lựa chọn biện pháp cải thiện phù hợp nhất.

1. Hỗ trợ cải thiện bệnh tại nhà

Cũng giống như tình trạng trầm cảm ở giai đoạn nhẹ, những bệnh nhân bị bệnh ở cấp độ 2 cũng cần chú ý thay đổi chế độ sinh hoạt hàng ngày, ăn uống lành mạnh hơn để sớm phục hồi được sức khỏe tổng thể. Việc áp dụng đầy đủ các biện pháp hỗ trợ tại nhà sẽ giúp ích rất nhiều cho quá trình điều trị bệnh, giúp bệnh nhân nhanh chóng đẩy lùi được căn bệnh quái ác này.

Nếu đang trong giai đoạn cải thiện trầm cảm mức độ 2 thì người bệnh cũng nên chú ý thực hiện một số điều sau đây:

• Thường xuyên vận động, lựa chọn những bài tập thể dục thể thao để tập luyện mỗi ngày. Thói quen này không chỉ giúp người bệnh tăng cường được sức đề kháng mà còn thúc đẩy quá trình sản xuất ra các hormone serotonin để gia tăng cảm giác hạnh phúc, đẩy lùi được những suy nghĩ tiêu cực mà trầm cảm gây ra. Mỗi ngày người bệnh nên cố gắng dành ra khoảng 20 đến 30 phút để tập luyện các bài tập đơn giản như yoga, đi bộ, chạy bộ, bơi lội,….
• Chú ý bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể. Người bệnh nên ưu tiên lựa chọn những thực phẩm dễ tiêu, giàu dinh dưỡng, ăn nhiều rau xanh, trái cây, thịt, cá, các loại hạt, đậu,…Mỗi bữa ăn nên cân bằng giữa các khoáng chất, vitamin cần thiết cho não bộ. Bên cạnh đó cần phải kiêng những món ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, các thực phẩm đóng gói, đồ ăn chế biến sẵn.
• Người bệnh cũng cần tránh xa các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá, cà phê, ma túy, thuốc lắc,….Những chất này sẽ làm cho não bộ bị kích thích, tạo cảm giác hưng phấn, thoải mái tạm thời. Tuy nhiên sau đó nó sẽ gây ức chế hệ thần kinh, đồng thời làm cho các triệu chứng của bệnh trầm cảm cấp độ 2 càng gia tăng, nhiều nguy cơ tiến triển thành giai đoạn 3.
• Ngủ đủ giấc, mỗi ngày nên đảm bảo giấc ngủ đủ từ 7 đến 8 tiếng và rèn luyện thói quen ngủ trước 23 giờ. Người bệnh nên cố gắng ngủ và thức dậy cùng một thời gian cố định trong ngày, kể cả ngày nghỉ để hình thành được đồng hồ sinh học tốt. Điều này cũng giúp cho bệnh nhân cải thiện được chứng rối loạn giấc ngủ, hạn chế được tình trạng mất ngủ triền miên.
• Chủ động hơn trong việc giao tiếp, chia sẻ với những người xung quanh. Bạn có thể tâm sự với gia đình, bạn bè hoặc bất cứ ai mà bạn cảm thấy tin tưởng. Việc có thể nói ra được những suy nghĩ, cảm xúc của bản thân sẽ giúp bạn cảm thấy thoải mái và dễ chịu hơn.
• Tham gia vào các hoạt động tập thể hoặc tìm kiếm những niềm vui mới từ việc nấu ăn, ca hát, nhảy múa, vẽ tranh, đọc sách,….Điều này không chỉ giúp bạn cảm thấy vui vẻ và yêu đời hơn mà còn gia tăng khả năng giao tiếp, tương tác với mọi người xung quanh.
• Sắp xếp thời gian làm việc và nghỉ ngơi thật hợp lý. Người bệnh không nên cố gắng làm việc quá sức, tốt nhất là nên lên kế hoạch cụ thể cho công việc của mình để đảm bảo được thời gian nghỉ ngơi, thư giãn.
• Giữ tinh thần thoải mái, học cách kiểm soát cảm xúc, nhìn nhận vấn đề theo hướng tích cực. Đồng thời nên chủ động tìm kiếm sự giúp đỡ khi cần thiết.

2. Trị liệu tâm lý

Đối với những trường hợp bị trầm cảm cấp độ 2 thì việc hỗ trợ cải thiện bệnh tại nhà vẫn chưa thể giúp bệnh tình thuyên giảm tốt. Thông thường các chuyên gia sẽ khuyến khích bệnh nhân áp dụng liệu pháp trị liệu tâm lý để điều trị bệnh hiệu quả hơn. Đối với phương pháp này, người bệnh sẽ được trao đổi trực tiếp với các chuyên gia tâm lý. Bằng những kỹ thuật chuyên môn của mình mà các nhà trị liệu sẽ dần khai thác được những vấn đề mà bệnh nhân đang gặp phải, từ đó hỗ trợ họ đưa ra biện pháp khắc phục phù hợp nhất.

Sau quá trình trị liệu tâm lý, những bệnh nhân trầm cảm sẽ dần kiểm soát tốt các hành vi, suy nghĩ tiêu cực của mình và thay đổi chúng theo hướng tích cực hơn. Bên cạnh đó, các chuyên gia tâm lý còn hướng dẫn cho người bệnh cách kiểm soát tốt các hành vi, cảm xúc của bản thân. Đồng thời hướng dẫn cho họ cách đối mặt và vượt qua những khó khăn, trở ngại trong cuộc sống để hạn chế tối đa tình trạng tái phát bệnh về sau.

3. Sử dụng thuốc Tây

Thông thường những trường hợp bị trầm cảm cấp độ 2 sẽ được khuyến khích áp dụng điều trị bằng phương pháp trị liệu tâm lý để đảm bảo an toàn cho người bệnh. Tuy nhiên, trong một số trường hợp bệnh nhân có xuất hiện các triệu chứng nguy hiểm, thực hiện những hành vi tự làm hại bản thân và có ý định muốn tự sát thì sẽ được cân nhắc áp dụng một số loại thuốc hỗ trợ.

Một số loại thuốc thường được chỉ định cho người bệnh trầm cảm cấp độ 2 như:

• Các chất ức chế tái hấp thu chọn lọc serotonin (SSRIs)
• Các chất điều hòa serotonin (thuốc chẹn 5-HT₂)
• Thuốc ức chế tái hấp thu Serotonin – norepinephrin.
• Thuốc ức chế tái hấp thu norepinephrin-dopamin.
• Thuốc chống trầm cảm ba vòng.

Tuy nhiên, các loại thuốc chống trầm cảm này đều có nhiều khả năng gây ra những tác dụng phụ không mong muốn như khô miệng, đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, giảm ham muốn,…Do đó bệnh nhân cần phải hết sức cẩn trọng trong việc dùng thuốc.

Một số lưu ý khi điều trị bệnh trầm cảm bằng thuốc như:

• Tuân thủ nghiêm ngặt các chỉ định sử dụng thuốc của bác sĩ, uống đúng thuốc, đúng liều lượng, đúng thời gian.
• Tuyệt đối không được ngừng uống thuốc đột ngột.
• Không sử dụng lại đơn thuốc cũ hoặc dùng chung đơn thuốc với bệnh nhân khác.
• Không nên sử dụng rượu bia, thuốc lá, các chất kích thích, chất gây nghiện trong quá trình điều trị bằng thuốc.
• Uống thuốc vào một thời gian cố định trong ngày để thuốc hấp thu tốt hơn, đồng thời hạn chế tình trạng quên liều.
• Bảo quản thuốc ở nơi thoáng mát, tránh xa tầm tay của trẻ nhỏ.
• Trong quá trình sử dụng nếu thấy các triệu chứng bất thường thì cần thông báo ngay với chuyên gia để được xử lý và khắc phục kịp thời.
• Nếu đã uống thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ nhưng các triệu chứng bệnh không có dấu hiệu thuyên giảm thì nên trao đổi trực tiếp lại để được cân nhắc tăng liều hoặc chuyển sang loại thuốc khác.

Bài viết trên đây đã đưa ra một số thông tin cần biết về tình trạng trầm cảm cấp độ 2. Hi vọng bạn đọc sẽ kịp thời phát hiện được các triệu chứng của bệnh và áp dụng tốt các biện pháp điều trị để nhanh chóng đẩy lùi căn bệnh nguy hiểm này.

Tham khảo thêm:

• Dấu hiệu bị trầm cảm nặng và hướng điều trị
• Nguyên nhân khiến bệnh trầm cảm tái phát và cách xử lý
• Chế độ dinh dưỡng và chăm sóc người bệnh trầm cảm đúng cách