Xung Đột Trong Gia Đình: Mâu thuẫn đến từ đâu? Cách giải quyết

Xung đột trong gia đình có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau như bất đồng quan điểm, thiếu trách nhiệm, không chung thủy,… Dù bắt nguồn từ nhiều vấn đề nhưng “chìa khóa” để giải quyết bất hòa luôn là sự thấu hiểu, chia sẻ và tôn trọng.

Xung đột gia đình là gì?

Xung đột là vấn đề khó tránh khỏi trong quá trình chung sống. Nói một cách đơn giản, xung đột gia đình là tình trạng các thành viên không hòa hợp trong cách suy nghĩ, quan niệm, hành xử và định hướng tương lai. Xung đột được thể hiện thông qua lời nói, sự im lặng và đôi khi có đi kèm với các hành vi tác động đến thể chất.

Xung đột trong gia đình thường xuất phát từ sự khác biệt về quan điểm và đôi khi cũng có thể xảy ra do tranh giành lợi ích. Không giống với những mối quan hệ khác, gia đình có ý nghĩa vô cùng thiêng liêng. Chính vì vậy, cả ba mẹ lẫn con cái đều phải cư xử thấu đáo để vấn đề không đi quá xa.

Thực tế, mâu thuẫn và xung đột là điều khó tránh khỏi dù đó là mối quan hệ bạn bè, đồng nghiệp hay là gia đình. Xung đột trong gia đình thường có liên quan đến rất nhiều vấn đề và phụ thuộc khá nhiều vào tính cách của mỗi người. Dù có nguyên nhân đa dạng nhưng “chìa khóa” để hóa giải xung đột luôn là sự thấu hiểu, đồng cảm và chia sẻ.

Nguyên nhân gây ra xung đột gia đình

Xung đột trong gia đình có thể xảy ra giữa bố mẹ với con cái, giữa con cái với nhau hoặc giữa vợ và chồng. Ngoài ra, mâu thuẫn cũng có thể xảy ra với những người thân khác trong gia đình.

Dưới đây là một số nguyên nhân gây xung đột gia đình được các chuyên gia tâm lý chỉ ra:

1. Thiếu sự chia sẻ và thấu hiểu

Chia sẻ và thấu hiểu là chìa khóa để duy trì và phát triển các mối quan hệ. Nếu các thành viên trong gia đình thiếu đi những yếu tố này, mối bất hòa sẽ dần xuất hiện và trở nên sâu sắc hơn. Thực tế, đây là nguyên nhân cốt lõi cho mọi bất hòa và mâu thuẫn trong gia đình chứ không phải là do hoàn cảnh gia đình khó khăn, áp lực công việc, tài chính hay khoảng cách giữa các thế hệ.

Nhiều gia đình cũng phải đối mặt với những vấn đề trên nhưng với sự thấu hiểu, chia sẻ và quan tâm, các thành viên hoàn toàn không có xung đột. Ngược lại, ở những gia đình này, con cái luôn biết ơn bố mẹ, ngoan ngoãn và nỗ lực học tập. Vợ chồng thấu hiểu và cùng nhau cố gắng, đồng thời luôn dành sự tôn trọng và biết cách lắng nghe con cái.

Vì vậy, thiếu đi sự thấu hiểu chính là nguyên nhân cốt lõi của mọi vấn đề trong gia đình. Khi không có sự chia sẻ và thấu hiểu, mỗi người sẽ cố chấp giữ quan điểm của bản thân, không tiếp nhận và thay đổi trước lời khuyên của người khác. Nếu không được cải thiện, không khí gia đình sẽ trở nên nặng nề và tù túng.

2. Thiếu trách nhiệm

Ngoài việc thấu hiểu và chia sẻ, vô trách nhiệm cũng là nguyên nhân gây ra xung đột gia đình. Nhiều người nhầm tưởng chỉ có bố mẹ mới cần có trách nhiệm với con cái. Tuy nhiên, con cái cũng cần được giáo dục để ý thức về vai trò của gia đình và trách nhiệm của bản thân đối với bố mẹ.

Bố mẹ thể hiện trách nhiệm thông qua việc chăm sóc, nuôi dạy và làm việc để tạo ra thu nhập. Bên cạnh đó, con cái cũng cần thể hiện trách nhiệm bằng cách phụ giúp bố mẹ việc nhà, học hành chăm chỉ, rèn luyện bản thân và luôn thể hiện sự biết ơn đối với bậc sinh thành thông qua lời nói, hành động.

Thiếu trách nhiệm khiến mối liên hệ giữa các thành viên trong gia đình trở nên lỏng lẽo và dễ bị sứt mẻ. Con cái thiếu trách nhiệm thường bị bố mẹ la mắng, trách móc và dễ hình thành các hành vi chống đối. Trong khi đó, nếu bạn đời vô trách nhiệm, người còn lại sẽ cảm thấy nặng nề và áp lực với nhiều vấn đề phải xử lý.

Có thể nói, ngoài tình yêu thương, trách nhiệm là yếu tố quan trọng không kém đối với cuộc sống hôn nhân. Khi có trách nhiệm với gia đình, mỗi cá nhân sẽ ý thức được lời nói, hành vi của bản thân và nỗ lực hơn trong quá trình học tập, làm việc.

3. Không chung thủy

Xung đột trong gia đình cũng có thể liên quan đến việc bạn đời không chung thủy. Đối mặt với việc bạn đời ngoại tình, khó có ai duy trì được cuộc sống gia đình hạnh phúc như trước đây. Thực tế, nhiều người phụ nữ cố gắng nhẫn nhịn khi chồng ngoại tình để giữ hạnh phúc gia đình và mong muốn con cái lớn lên có đầy đủ bố mẹ.

Dù như vậy, xung đột cũng sẽ nhen nhóm thông qua lời nói lạnh nhạt và thái độ thờ ơ. Trong trường hợp này, xung đột không thể hiện rõ ràng thông qua lời nói và hành động. Tuy nhiên, bản thân người phụ nữ sẽ phải đối mặt với sự nặng nề, tù túng và mệt mỏi.

Trẻ nhỏ có thể không ý thức được mối bất hòa “vô hình” giữa bố mẹ. Tuy nhiên, trẻ ở tuổi dậy thì trở lên sẽ tinh ý hơn và rất dễ nhận biết việc bố mẹ đang có vấn đề. Điều này ít nhiều cũng sẽ gây tổn thương và làm tăng sự nhạy cảm trong tâm lý của con. Ngoài những quy chuẩn đạo đức, ngoại tình còn bị lên án bởi những hậu quả nặng nề đối với đời sống gia đình và để lại tổn thương sâu sắc cho bạn đời lẫn con cái.

4. Bất đồng quan điểm trong cách sống

Giữa vợ chồng, bố mẹ – con cái và giữa anh chị em trong nhà rất dễ xảy ra xung đột nếu bất đồng quan điểm trong cách sống. Mỗi người sẽ có đặc điểm tính cách, cách nhìn nhận và tư duy riêng nên sẽ hình thành quan điểm sống khác biệt. Vì vậy, việc bất đồng về quan điểm sống là điều dễ hiểu.

Khi xảy ra bất đồng, phản ứng chung của mọi người là tranh cãi để bảo vệ quan điểm của chính mình. Tuy nhiên, cuộc trò chuyện sẽ trở nên căng thẳng và dễ dẫn đến xung đột nếu cả hai phía cứng nhắc, không chấp nhận thỏa hiệp. Rất nhiều người không giữ được bình tĩnh và liên tục có những lời nói làm tổn thương đối phương.

5. Ghen tuông thái quá

Trong cuộc sống hôn nhân, ghen tuông được xem là gia vị giúp cho tình cảm của cả hai trở nên khẳng khít hơn. Tuy nhiên, ghen tuông thái quá thực sự vấn đề và đôi khi chính là nguyên nhân dẫn đến xung đột trong gia đình. Ghen tuông quá mức khiến đối phương cảm thấy ngột ngạt, tù túng. Nếu không thay đổi, cả hai có thể đi đến quyết định ly thân hoặc ly hôn.

6. Cách giáo dục con cái không đúng đắn

Giáo dục con cái không đúng cách cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến xung đột trong gia đình. Nếu bố mẹ quá nuông chiều con cái, con sẽ trở nên hư hỏng, ích kỷ, thiếu trách nhiệm với gia đình và không tập trung cho việc học. Điều này sớm muộn cũng sẽ dẫn đến một loạt những hậu quả và gây ra xung đột giữa bố mẹ – con cái.

Ngoài ra, hà khắc quá mức với con cái cũng có thể dẫn đến mâu thuẫn. Con cái cũng có nhu cầu được tôn trọng, quan tâm và chia sẻ. Việc bố mẹ quá nghiêm khắc và can thiệp thô bạo vào cuộc sống của con khiến con cảm thấy bí bách, ngột ngạt. Về lâu dài, giữa bố mẹ và con cái sẽ xảy ra xung đột. Nếu không khéo léo trong cách ứng xử, khoảng cách giữa con cái và bố mẹ sẽ trở nên xa cách hơn.

7. Bố mẹ thiên vị và thiếu công bằng

Con cái nên được đối xử như nhau dù là trai hay gái. Tuy nhiên trên thực tế, không ít trẻ đang bị bố mẹ đối xử thiếu công bằng. Các gia đình này thường nuông chiều con út, con trai hoặc trẻ có ngoại hình, thành tích học tập tốt. Việc thiên vị giữa các con khiến trẻ bị đối xử bất công hình thành tâm lý căm ghét bố mẹ, anh chị em ruột và cố tình có những hành vi chống đối.

Khi thấy trẻ có những hành vi phá phách, bố mẹ đều quy chụp là do con hư hỏng mà không hề biết được nguyên nhân sâu xe là do chính mình. Bố mẹ lại tiếp tục có những lời nói chì chiết, trách móc khiến con bị tổn thương sâu sắc. Đây không chỉ là nguyên nhân dẫn đến xung đột gia đình mà còn là nguyên nhân tạo ra khoảng cách giữa bố mẹ và con cái.

Đối xử bất công với con là cách giáo dục sai lệch hoàn toàn cần phải điều chỉnh sớm. Tất cả các con đều phải được đối xử công bằng với tình yêu thương và sự tôn trọng. Nếu phải chịu sự bất công từ chính gia đình của mình, giữa trẻ và bố mẹ sẽ luôn có khoảng cách.

Trên thực tế, có rất nhiều nguyên nhân gây xung đột trong gia đình. Ngoài những nguyên nhân đã được đề cập, tình trạng này cũng có thể xuất phát do các vấn đề khác như bố mẹ quá kỳ vọng vào con cái, kiểm soát con cái quá mức, cả hai không thống nhất về cách chi tiêu và quản lý tiền bạc,…

Cách giải quyết xung đột gia đình hiệu quả

Về cơ bản, xung đột gia đình là điều không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, điều này không hẳn là xấu vì trong nhiều trường hợp, xung đột giúp cả hai bên cùng nhìn lại bản thân, thay đổi để phù hợp và thấu hiểu hơn. Nếu ứng xử thấu đáo, mối bất hòa trong gia đình sẽ được giải quyết một cách triệt để.

Trái lại, trong trường hợp các thành viên trong gia đình đều cứng nhắc với quan điểm của mình, thiếu trách nhiệm và ích kỷ, xung đột sẽ trở nên sâu sắc dần theo thời gian. Hậu quả là gây sứt mẻ tình cảm khiến mối liên hệ giữa các thành viên trở nên lỏng lẽo và làm mất đi ý nghĩa thực sự của gia đình.

Nếu đang phải đối mặt với xung đột trong gia đình, những giải pháp sau sẽ giúp bạn giải quyết mâu thuẫn và xây dựng không khí gia đình hạnh phúc, ấm êm:

1. Học cách lắng nghe và tôn trọng

Giải pháp cốt lõi cho những xung đột trong gia đình là biết cách lắng nghe và tôn trọng lẫn nhau. Khi xảy ra mâu thuẫn, khó có ai giữ được bình tĩnh và đa số đều có những lời nói làm tổn thương đối phương trong cơn giận. Khi sự việc qua đi, những thành viên trong gia đình nên nhìn nhận lại. Thay vì cố chấp với quan điểm của mình, hãy lắng nghe và tôn trọng suy nghĩ của người khác.

Trong nhiều trường hợp, cả hai sẽ không thể thay đổi quan điểm của bản thân. Tuy nhiên, thay vì gạt đi suy nghĩ của người khác, bạn nên học cách lắng nghe và tôn trọng. Mỗi quan điểm đều có những lý lẽ riêng và đôi khi bạn không thể hiểu hết cảm nhận của người khác. Tôn trọng nhau sẽ giúp cho cuộc sống gia đình luôn thuận hòa, cả hai cảm thấy nhẹ nhàng và thoải mái khi chung sống.

Ngoài ra, bố mẹ và con cái cũng nên tôn trọng suy nghĩ của nhau. Ở độ tuổi dậy thì, con trẻ sẽ có những suy nghĩ khá bồng bột do chưa có hiểu biết sâu sắc về cuộc sống. Dù vậy, bố mẹ vẫn nên tôn trọng và trò chuyện để con hiểu thêm những mặt tích cực, tiêu cực trong quan điểm của chính mình. Như vậy, con vừa cảm thấy được tôn trọng vừa biết cách suy nghĩ thấu đáo, kỹ lưỡng hơn.

2. Đặt bản thân vào vị trí của người khác

Một cách khác giúp bạn giải quyết xung đột trong gia đình là đặt bản thân vào vị trí của người khác. Nếu nhìn từ khía cạnh của bản thân, bạn sẽ có những đánh giá chủ quan về sự việc và thái độ, cách hành xử của đối phương. Vì vậy, nên đặt bản thân vào vị trí của người khác để hiểu rõ hơn cảm xúc, suy nghĩ của họ thay vì cứng nhắc với những định kiến và đánh giá.

Đối với con cái, bố mẹ cũng nên đặt mình vào vị trí của con để hiểu con mong muốn điều gì từ gia đình. Vấn đề thường gặp ở những bậc cha mẹ Việt là kiểm soát con cái quá mức và thường la mắng con. Khi đặt mình vào vị trí của con, bố mẹ sẽ biết được cảm giác không hề thoải mái khi bị quản lý chặt chẽ và không được đưa ra bất cứ lựa chọn nào trong cuộc sống.

Chỉ khi đặt mình vào vị trí của người khác, bản thân bạn mới thấu hiểu được những vấn đề mà đối phương phải đối mặt. Có như vậy, gia đình mới có thể thấu hiểu và chia sẻ với nhau những vướng mắc, vấn đề khó nói. Nếu tất cả thành viên đều biết đặt mình vào vị trí của người khác, cuộc sống gia đình sẽ luôn hòa thuận và êm ấm.

3. Thẳng thắn bày tỏ mong muốn của bản thân

Để mỗi thành viên trong gia đình thêm thấu hiểu nhau hơn, bạn nên thẳng thắn bày tỏ mong muốn của bản thân. Nếu chồng là người vô tâm và không có trách nhiệm trong vấn đề nuôi dạy con cái, làm việc nhà, bạn nên thẳng thắn đề nghị để bạn đời thay đổi. Bày tỏ là cách đơn giản nhất để mọi người hiểu được mong muốn của những thành viên khác và biết cách thay đổi để phù hợp với nhau hơn.

Ngoài ra, con cái cũng nên chia sẻ với bố mẹ mong muốn và định hướng của bản thân. Nếu con thụ động trong vấn đề này, bố mẹ sẽ đinh ninh đưa ra quyết định thay con và lên kế hoạch lâu dài cho tương lai. Bên cạnh đó, con cũng có thể chủ động đặt ranh giới với bố mẹ để được tôn trọng về quyền riêng tư như bố mẹ không nên tự ý đọc nhật ký, xem tin nhắn, lịch sử cuộc gọi của con,…

4. Hoàn thiện bản thân mỗi ngày

Ngoài những giải pháp trên, bạn cũng cần hoàn thiện bản thân mỗi ngày để tránh xung đột trong gia đình lặp lại. Bất cứ ai trong chúng ta đều có những khuyết điểm và hạn chế. Nhưng điều quan trọng nhất là mỗi người phải tự ý thức để thay đổi bản thân theo chiều hướng tích cực hơn.

Nhìn chung, mâu thuẫn trong gia đình có thể bắt nguồn từ rất nhiều vấn đề trong cuộc sống. Tuy nhiên nếu trao đổi với thái độ mềm mỏng và thấu đáo hơn, cuộc trò chuyện sẽ diễn ra dựa trên tinh thần đóng góp và thấu hiểu thay vì tranh cãi như trước đây. Chính vì vậy, việc hoàn thiện bản thân là vô cùng cần thiết để có thể giải quyết triệt để và hạn chế tối đa xung đột trong gia đình.

Cả bố mẹ và con cái đều cần hoàn thiện hơn mỗi ngày. Có như vậy, những thành viên trong gia đình mới có thể hòa hợp và bình tĩnh tìm ra giải pháp cho những vấn đề phải đối mặt. Bên cạnh đó, việc hoàn thiện bản thân cũng mang lại sự tự tin và cảm giác thoải mái hơn trong đời sống gia đình.

5. Tìm gặp chuyên gia tâm lý khi cần thiết

Trên thực tế, một số xung đột trong gia đình khó có thể giải quyết thông qua những giải pháp trên – đặc biệt là vấn đề liên quan đến tài chính và ngoại tình. Trong trường hợp cần thiết, bạn nên tìm gặp chuyên gia tâm lý để được tham vấn. Mục đích của tham vấn là hỗ trợ về mặt tâm lý cho khách hàng, từ đó giúp khách hàng tự nhìn nhận và vượt qua vấn đề của chính mình.

Trong các cuộc cãi vã và xung đột, rất khó để giữ cho bản thân cách nhìn nhận sáng suốt. Vì vậy, nhiều người gặp phải tình trạng bi quan, mệt mỏi, chán nản và mất hy vọng khi gia đình xảy ra xung đột. Để tránh những tình huống đáng tiếc, bạn nên tìm gặp chuyên gia tâm lý khi cần thiết.

Xung đột trong gia đình là vấn đề rất phổ biến – đặc biệt là với những cặp vợ chồng mới cưới và thiếu kinh nghiệm trong việc chăm sóc, giáo dục con cái. Tuy nhiên, đây không phải là vấn đề quá lớn nên những thành viên trong gia đình biết cách lắng nghe, thấu hiểu và tôn trọng nhau.

BÀI VIẾT LIÊN QUAN:

• Stress Vì Xung Đột Gia Đình Và Lời Khuyên Giúp Bạn Vượt Qua
• Bị stress vì hay bị bố mẹ la mắng và 5 cách giúp bạn vượt qua
• Mâu thuẫn giữa cha mẹ và con cái: Nguyên nhân và cách giải quyết
• 8 Điều nên làm để thu hẹp khoảng cách giữa cha mẹ và con cái