Hội chứng Fregoli: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách chữa

Hội chứng Fregoli là một trong các hội chứng tâm lý bất thường và hiếm gặp được đặc trưng bởi niềm tin mãnh liệt về việc những người khác nhau đều là cùng một người. Họ tin rằng một người nào đó đang có xu hướng rình rập, theo dõi và muốn mạo danh một người khác để đe dọa, gây hại cho họ. 

Hội chứng Fregoli là gì?

Hội chứng Fregoli hay còn gọi là Fregoli Delusion là một trong các hội chứng tâm lý rất hiếm gặp, nó còn được xem là một hiện tượng rối loạn xảy ra do ảnh hưởng ở não bộ con người. Những người mắc phải hội chứng này sẽ xuất hiện một niềm tin dữ dội về việc những người khác mà họ gặp đều là cùng một người hóa trang thành.

Người bệnh sẽ luôn cảm thấy lo sợ và nghi ngờ về việc những người xung quanh (phần lớn là người không quen biết, chỉ vô tình lướt qua) là do cùng một người cải trang và họ đang theo dõi, rình rập để gây nguy hiểm, sát hại mình. Người mắc phải hội chứng này sẽ khó có thể tái lập lại các sự kiện, thời gian, địa điểm, tình huống đã từng gặp đối tượng nghi ngờ.

Tuy nhiên, bạn cần phân biệt rõ giữa hội chứng Fregoli và hoang tưởng bị hại. Đối với những người mắc phải hội chứng hoang tưởng bị hại sẽ luôn có cảm giác hoài nghi về tất cả những người xung quanh, họ cho rằng có người đang muốn ám sát, giết hại và gây nguy hiểm cho họ. Nhưng đối với những tình trạng này, người bệnh vẫn có sự nhận dạng đúng đắn về người khác, không rơi vào trạng thái rối loạn, mất nhận dạng.

Hội chứng Fregoli được Courbon và Fail mô tả chính xác lần đầu tiên vào năm 1927. Họ nói về tình trạng của một phụ nữ nghĩ rằng 2 nữ diễn viên nổi tiếng Sarah Bernhardt và Robine đang cải trang thành nhiều người khác nhau trên đường phố để đe dọa, gây nguy hiểm cho mình. Sau đó, họ bắt đầu đặt tên cho hiện tượng này là Fregoli – dựa theo tên của một nam diễn viên người ý Leopoldo Fregoli bởi anh ta có tài năng đóng giả nhiều vai diễn trên sân khấu.

Lấy một ví dụ từ một người đàn ông ở độ tuổi đôi mươi đem lòng yêu một người phụ nữ nhưng bị từ chối. Sau đó, anh ta xuất hiện một niềm rằng tất cả những người phụ nữ xuất hiện trên Facebook của anh ấy đều chính là nick giả do chính cô gái này giả mạo. Anh ta cho rằng việc cô gái đóng giả thành nhiều người khác nhau để theo dõi anh và chắc chắn rằng cô ấy đã bị ám ảnh bởi anh. Theo đánh giá của các nhà chuyên gia tâm lý thì chàng trai này đang mắc phải hội chứng Fregoli và sự hoang tưởng này chính là một trong những cách để giúp anh ta bảo vệ bản ngã sơ khai của mình.

Ngoài ra, một tình trạng mắc phải hội chứng Fregoli của người đàn ông 54 tuổi cũng thu hút nhiều sự chú ý từ giới chuyên khoa. Sau nhiều lần hỗ trợ điều trị về những hoang tưởng của bản thân, ông đã khẳng định về việc bác sĩ hỗ trợ cho mình là giả mạo, ông ta chính là một y tá và đang có mục đích tiếp cận để gây hại cho sức khỏe của ông. Theo thời gian, các niềm tin và triệu chứng hoang tưởng của người bệnh càng trở nên mạnh mẽ, gây nguy hiểm đến bản thân và cả những người bên cạnh.

Tuy nhiên, tính đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có nhiều thông tin hoặc chứng minh khoa học cụ thể nào đó nói về hội chứng Fregoli. Nhưng nếu xét về tính chất, đặc trưng của hiện tượng này thì chúng ta cũng cần phải nhanh chóng can thiệp và khắc phục để hạn chế tối đa các ảnh hưởng, nguy hiểm đối với người bệnh và cả những người xung quanh.

Dấu hiệu nhận biết hội chứng Fregoli

Biểu hiện đặc trưng nhất của người mắc phải hội chứng Fregoli đó chính là xuất hiện một niềm tin vô cùng chắc chắn và mãnh liệt về việc bản thân đang bị ai đó cố tình giả mạo thành nhiều người khác nhau để theo dõi, mưu hại đến bản thân. Mặc dù có nhiều chứng cứ và lý luận giải thích về việc sai lệch đó nhưng bệnh nhân vẫn luôn có sự chắc nịch về suy nghĩ của mình, thậm chí còn cho rằng những người xung quanh đang muốn bao che cho kẻ xấu.

Cụ thể một số biểu hiện thường gặp ở người mắc hội chứng Fregoli như:

• Xuất hiện niềm tin kéo dài dai dẳng về việc thay đổi ngoại hình của các cá nhân đã gặp trong đời sống.
• Luôn có sự hoang tưởng về việc một đối tượng nào đó đang cố gắng giả mạo để tiếp cận, theo dõi để gây nguy hiểm, hãm hại bản thân.
• Luôn cảm thấy lo sợ, e dè về sự nguy hiểm của bản thân.
• Bị suy giảm nghiêm trọng về bộ nhớ thị giác.
• Dễ bị mất kiểm soát về cảm xúc và hành vi, thường xuyên kích động quá mức, có khi co giật, động kinh.

Nếu nhận thấy các triệu chứng bất thường này ở bản thân hoặc những người thân xung quanh thì gia đình cần chủ động đưa họ đến thăm khám, tư vấn và điều trị tại các cơ sở chuyên khoa uy tín, chất lượng. Nếu có thể được chẩn đoán và can thiệp trong giai đoạn sớm thì người bệnh sẽ có nhiều khả năng để phục hồi sức khỏe, ngăn chặn các ảnh hưởng từ Fregoli.

Nguyên nhân dẫn đến hội chứng Fregoli

Như đã chia sẻ, hội chứng Fregoli rất hiếm gặp và hiện nay vẫn chưa có nhiều nghiên cứu về vấn đề này nên việc xác định nguyên nhân cũng gặp nhiều khó khăn. Khoa học vẫn chưa thể khẳng định một cách chính xác về lý do hay các yếu tố có liên quan đến hội chứng tâm lý này.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng đã cho biết về một số yếu tố có khả năng gây ảnh hưởng đến sự hình thành hoang tưởng ở những người mắc hội chứng Fregoli như:

• Do các rối loạn tâm thần: Theo nghiên cứu nhận thấy rằng, hội chứng Fregoli có sự liên quan mật thiết đối với tình trạng rối loạn tâm thần. Các triệu chứng hoang tưởng, niềm tin sai lệch của người bệnh thường liên quan đến chứng tâm thần phân liệt hoặc các rối loạn tương tự khác. Những người mắc phải chứng rối loạn này thường có nhiều khả năng phát triển các ảo giác, đặc biệt là trong trường hợp mê sảng.
• Các bệnh lý ảnh hưởng đến não: Đối với những người mắc phải các vấn đề sức khỏe có liên quan đến não bộ sẽ đi kèm theo các triệu chứng hoang tưởng tâm thần khi sự tham gia của não diễn biến nhanh chóng, đặc biệt là những ai mắc phải hội chứng mất trí nhớ.
• Do phương pháp điều trị levodopa: Phương pháp này thường được sử dụng để can thiệp cho các trường hợp mắc bệnh Parkinson. Trong quá trình này, người bệnh có thể được chỉ định sử dụng một loại thuốc catecholaminergic. Tuy nhiên, nếu duy trì sử dụng với liều lượng cao trong thời gian dài thì có khả năng sẽ gia tăng các ảo giác và gây nên hoang tưởng ở bệnh nhân.
• Chấn thương não: Tình trạng chấn thương, tổn thương nghiêm trọng xảy ra ở não bộ cũng có thể làm gia tăng khả năng phát triển hội chứng Fregoli. Các chuyên gia cho biết thêm, đối với những trường hợp bị tổn thương nặng ở thùy trán, khu vực thái dương sẽ có liên quan đến khả năng nhận dạng khuôn mặt.

Hội chứng Fregoli gây ảnh hưởng như thế nào?

Mặc dù không xuất hiện phổ biến trong cộng đồng nhưng đối với những người mắc phải hội chứng Fregoli thì họ cũng sẽ phải đối diện với nhiều ảnh hưởng tiêu cực về mặt sức khỏe và cuộc sống. Người bệnh sẽ luôn tồn tại niềm tin sai lệch về việc một người nào đó đang cố ý giả mạo danh tính thành nhiều người khác nhau để cố tình theo dõi và gây hại cho mình.

Cũng chính vì những niềm tin và sự rối loạn nhận dạng này khiến cho người bệnh luôn tồn tại cảm xúc sợ hãi, lo lắng, căng thẳng và nghi ngờ tất cả mọi người xung quanh. Do tâm lý tiêu cực luôn bao trùm lên suy nghĩ nên nhiều người lựa chọn cách tách biệt với xã hội, họ không dám bước chân ra khỏi nhà, không muốn trò chuyện, gặp gỡ bất kỳ đối tượng nào để tự bảo vệ cho bản thân.

Một số tình trạng do nghi ngờ quá mức và không biết cách để kiểm soát hành vi, người bệnh có thể thực hiện các hành động gây hấn, làm tổn thương đến những người xung quanh, nhất là những người mà họ đặc biệt nghi ngờ. Khi phải liên tục gặp gỡ và tiếp xúc với những người xa lạ mà họ cho rằng đang cải trang thì họ sẽ càng gia tăng các triệu chứng về Fregoli, kích động một cách thái quá.

Tình trạng này kéo dài không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe và đời sống của bệnh nhân mà còn đe dọa đến sinh hoạt của những người xung quanh. Bệnh nhân có xu hướng thực hiện các hành vi thù địch, muốn gây hại và phản kháng lại đối với những người mà bản thân đã gặp gỡ, nghi ngờ.

Vì thế, phần lớn những người bệnh Fregoli thường khó có thể hòa nhập xã hội, họ không thể duy trì công việc hàng ngày và trở thành gánh nặng cho gia đình, xã hội. Nếu không sớm được phát hiện và có biện pháp ngăn chặn kịp thời thì Fregoli có khả năng sẽ phát triển thành các rối loạn nguy hiểm hơn.

Cách chữa hội chứng Fregoli hiệu quả

Như vậy có thể thấy được những ảnh hưởng to lớn đến từ hội chứng Fregoli. Mặc dù hiện nay vẫn chưa có nhiều phương pháp hỗ trợ đối với tình trạng này nhưng nếu có thể phát hiện và can thiệp trong giai đoạn sớm thì các chuyên gia cũng sẽ hỗ trợ tốt nhất để bệnh nhân cải thiện sức khỏe, đẩy lùi những niềm tin sai lệch, xây dựng lại đời sống lành mạnh, tích cực hơn.

Cho đến hiện nay vẫn chưa có bất kỳ phương pháp nào được nghiên cứu và công nhận cụ thể về hiệu quả điều trị dứt điểm hội chứng Fregoli. Tuy nhiên, tùy thuộc vào từng tình trạng bệnh khác nhau mà các bác sĩ chuyên khoa, chuyên gia tâm lý sẽ cân nhắc để kết hợp nhiều biện pháp liên quan để giúp ngăn chặn tốt các triệu chứng, cải thiện tình trạng sức khỏe tinh thần cho người bệnh.

Dưới đây là một vài biện pháp thường được hỗ trợ để cải thiện cho người mắc hội chứng Fregoli như:

1. Trị liệu tâm lý

Hội chứng Fregoli được xem như một vấn đề sức khỏe tâm lý, tâm thần nên việc hỗ trợ trị liệu tâm lý là điều vô cùng cần thiết. Các chuyên gia tâm lý, nhà trị liệu sẽ trực tiếp trò chuyện và trao đổi cùng với bệnh nhân để hiểu rõ hơn về vấn đề mà họ đang gặp phải, biết cụ thể về những suy nghĩ, cảm xúc, lo lắng và niềm tin sai lệch của họ.

Từ đó, bằng các liệu pháp tâm lý phù hợp, chuyên gia sẽ giúp người bệnh nhìn nhận được những nghi ngờ chưa phù hợp của bản thân, hiểu rõ về tình trạng sức khỏe tâm lý của mình để có biện pháp điều chỉnh, thay đổi tích cực hơn. Thông thường, liệu pháp nhận thức và hành vi sẽ được áp dụng hiệu quả cho các tình trạng Fregoli bởi nó có tác dụng tốt đối với việc kiểm soát, điều chỉnh về suy nghĩ, nhận thức, hành vi của con người.

Bên cạnh đó, chuyên gia tâm lý còn hỗ trợ tốt cho người bệnh giải tỏa những cảm xúc tiêu cực, lo lắng, căng thẳng và nâng cao các kỹ năng cần thiết để ổn định, cân bằng cuộc sống lành mạnh hơn. Sau quá trình trị liệu, người bệnh sẽ dần loại bỏ tận gốc nguyên nhân gây ra những niềm tin sai lệch, đồng thời biết cách xây dựng cuộc sống, đặt ra mục tiêu tích cực, hòa nhập cộng đồng hiệu quả.

2. Can thiệp bằng thuốc

Mặc dù vẫn chưa có bất kỳ loại thuốc nào được bào chế với công dụng cải thiện và điều trị cho hội chứng Fregoli nhưng theo chia sẻ thì tình trạng bệnh lý này cũng có thể được kiểm soát bằng một vài loại thuốc liên quan giúp kiểm soát triệu chứng nguy hiểm. Người bệnh có thể được cân nhắc chỉ định dùng thuốc để giảm bớt những ảo tưởng, hoang tưởng sai lệch của bản thân. Đồng thời, thuốc cũng có khả năng làm thuyên giảm về cảm giác lo lắng, căng thẳng, bồn chồn, sợ hãi.

Tuy nhiên, khi được hướng dẫn sử dụng thuốc, bệnh nhân cần phải ghi nhớ và tuân thủ đúng theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn. Những loại thuốc chống trầm cảm, thuốc an thần, thuốc chống loạn thần, chống hoang tưởng, thuốc động kinh đều có nguy cơ gây ra một vài tác dụng phụ nên phải thực sự cẩn trọng trong suốt quá trình dùng thuốc.

Tuy là hội chứng hiếm gặp nhưng các biểu hiện và ảnh hưởng của Fregoli là vô cùng nguy hiểm và nghiêm trọng. Hy vọng thông qua bài viết này, bạn đọc sẽ hiểu thêm về Fregoli để có cách phát hiện, ngăn chặn, điều trị hiệu quả.

Có thể bạn quan tâm:

• Hội chứng tự ngược đãi bản thân (Self Harm) hiểm họa khó lường
• Hội chứng Lithromantic: Dấu hiệu nhận biết và cách vượt qua
• Hội chứng Tourette là gì? Biểu hiện và cách điều trị hiệu quả
• Hội chứng Capgras – rối loạn nhận diện với cả người thân yêu