Ornithophobia: Nỗi sợ kinh hãi đối với những chú chim

Ornithophobia là một trong các dạng ám ảnh cụ thể phổ biến mà đặc trưng là tình trạng người bệnh sẽ cảm thấy sợ hãi quá mức đối với những loài chim. Nỗi sợ hãi này khiến con người bị hạn chế rất nhiều trong đời sống sinh hoạt, làm suy giảm chất lượng cuộc sống hoặc thậm chí gây ảnh hưởng đến sức khỏe, tinh thần của họ. 

Ornithophobia là gì?

Ornithophobia là một thuật ngữ có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp hay còn được biết đến với tên gọi là hội chứng sợ hãi những chú chim. Theo ước tính từ Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia (NIMH) thì có khoảng 12% người trưởng thành sống tại Hoa Kỳ đã từng trải qua một nỗi sợ cụ thể trong cuộc đời và Ornithophobia chính là một trong các nỗi ám ảnh phổ biến.

Những người mắc phải hội chứng này sẽ tồn tại một nỗi sợ kinh hoàng và phi lý về những loài chim. Không chỉ đơn thuần là nỗi sợ về những chú chim to lớn, có khả năng tấn công và làm hại con người mà ngay cả những loài chim vô hại cũng khiến họ cảm thấy lo sợ, bất an tột độ.

Nỗi sợ của họ thường được biểu hiện cụ thể nhất khi họ phải đối diện hay tiếp xúc với những chú chim. Hoặc thậm chí có nhiều trường hợp nghiêm trọng hơn, nỗi sợ còn xuất hiện ngay cả khi họ suy nghĩ, liên tưởng hay nhìn thấy những hình ảnh, những đoạn video về chim chóc.

Hiện nay, Ornithophobia vẫn chưa được công nhận cụ thể như một hội chứng tâm lý trong Sổ tay chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần (DSM-5). Tuy nhiên nó vẫn có thể được khắc phục tốt nếu người bệnh can thiệp ở giai đoạn sớm và áp dụng tốt các biện pháp điều trị của bác sĩ chuyên khoa.

Dấu hiệu nhận biết nỗi sợ đối với những chú chim

Cũng tương tự như những hội chứng sợ hãi khác (chứng sợ động vật, sợ máu, sợ mèo, sợ chó,…), Ornithophobia cũng có sự đặc trưng bởi nỗi sợ vô lý và mạnh mẽ đối với loài chim. Những người mắc phải hội chứng này đều có thể tự nhận biết được sự vô lý của nỗi sợ nhưng họ không đủ khả năng để kiểm soát và khống chế nó.

Những người tồn tại nỗi sợ đối với những chú chim sẽ trở nên hoảng loạn, lo lắng, bất an hoặc thậm chí là kích động, mất kiểm soát nếu họ phải tiếp xúc gần với những loài chim. Nỗi sợ này có thể dễ dàng nhận biết qua các biểu hiện cụ thể như sau:

• Luôn cảm thấy lo lắng và tồn tại nỗi sợ hãi đối với những loài chim.
• Nhiều trường hợp lo sợ, hoảng hốt ngay khi suy nghĩ hay nhìn thấy những bức ảnh, hình vẽ về chú chim.
• Người bệnh hoàn toàn có thể tự nhận thức được nỗi sợ phi lý của mình nhưng không thể chế ngự nó.
• Có xu hướng trốn tránh khỏi những tình huống, không gian, địa điểm có nguy cơ gặp phải chim chóc như công viên, sở thú,…
• Cảm thấy hoảng sợ, lo lắng, căng thẳng khi nghe tiếng chim hót, âm thanh của những chú chim.
• Nỗi sợ làm ảnh hưởng đến cuộc sống, công việc, học tập, các mối quan hệ và kéo dài dai dẳng tối thiểu 6 tháng.

Bên cạnh đó, khi tiếp xúc với yếu tố gây ám ảnh, sợ hãi, người mắc chứng Ornithophobia còn xuất hiện hàng loạt các triệu chứng thể chất như:

• Hoảng sợ, lo lắng quá mức.
• La hét
• Run rẩy tay chân
• Đổ nhiều mồ hôi
• Tim đập nhanh liên hồi
• Hơi thở gấp, hụt hơi.
• Đau tức ngực
• Đau dạ dày
• Chóng mặt, hoa mắt, ù tai, choáng váng
• Mất kiểm soát
• Ngất xỉu

Tùy vào mức độ nghiêm trọng của từng người bệnh mà các triệu chứng cũng sẽ có sự khác biệt. Tuy nhiên, Ornithophobia cần được hỗ trợ và cải thiện càng sớm càng tốt để tránh gây nên những ảnh hưởng tiêu cực đối với sức khỏe và đời sống.

Ornithophobia được hình thành do đâu?

Theo chia sẻ của các chuyên gia tâm lý thì Ornithophobia có thể khởi phát ở bất kì đối tượng nào và không phân biệt độ tuổi. Thông thường, nỗi sợ sẽ được hình thành dựa trên những trải nghiệm tiêu cực trong cuộc sống và có thể gây ám ảnh kéo dài đến cuối cuộc đời.

Để khắc phục được nỗi sợ hãi vô lý này, trước tiên bạn cũng cần biết rõ được nguyên nhân hình thành nó. Cụ thể một vài yếu tố nguy cơ thường được nhắc đến như:

• Do trải nghiệm tồi tệ trong quá khứ: Nếu trước đây bạn đã từng có những kí ức không tốt đẹp có liên quan đến loài chim và nó khiến bạn bị tổn thương sâu sắc thì bạn sẽ có nhiều nguy cơ phát triển hội chứng này trong tương lai. Ví dụ như từng bị chim tấn công, bị dị ứng do tiếp xúc với chim,…Nỗi sợ này có thể đeo bám dai dẳng và khiến cho bạn khó có thể đối mặt và tiếp xúc với những loài chim.
• Tác động từ gia đình: Nỗi sợ về những chú chim có thể liên quan đến những ảnh hưởng từ gia đình. Theo nghiên cứu, trẻ nhỏ rất dễ bị tác động bởi cảm xúc, suy nghĩ, hành vi và phản ứng của các thành viên thân thiết. Nếu trong gia đình có cha mẹ, anh chị em ruột hoặc bất kì người thân nào mắc phải hội chứng Ornithophobia hoặc các rối loạn ám ảnh sợ hãi có liên quan thì nhiều khả năng bạn cũng sẽ phát triển nỗi sợ này.
• Do các vấn đề sức khỏe tâm thần: Những người mắc bệnh trầm cảm, rối loạn lo âu hay các chứng ám ảnh sợ hãi cụ thể khác như sợ động vật, sợ chó mèo sẽ có khả năng cao mắc phải chứng Ornithophobia.

Nỗi sợ kinh hãi với những chú chim gây ảnh hưởng thế nào?

Tuy rằng nỗi sợ hãi đối với những chú chim không đe dọa trực tiếp đến tính mạng của con người nhưng nó lại ảnh hưởng rất lớn đối với đời sống, sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Do nỗi sợ quá lớn đối với loài chim nên họ sẽ liên tục né tránh việc check – in tại các địa điểm như công việc, sở thú, khu du lịch,…hay bất kì các địa điểm có khả năng gặp chim chóc. Điều này có thể khiến họ bị hạn chế về những trải nghiệm thú vị trong cuộc sống, luôn e dè đối với những hoạt động ngoài trời.

Thậm chí còn có nhiều trường hợp từ chối ra ngoài vì sợ nghe thấy tiếng chim hót, sợ nhìn thấy những chú chim. Sự căng thẳng, lo lắng có thể bao trùm lên toàn bộ tâm trí của họ, khiến họ dần trở nên mệt mỏi, suy kiệt về sức lực. Những cảm xúc tồi tệ này sẽ khiến cho người bệnh trở nên nhạy cảm, dễ cáu gắt, kích động, tức giận vô cớ với những người xung quanh.

Tình trạng lo lắng, sợ hãi, buồn chán, mệt mỏi liên tục kéo dài còn có thể làm gia tăng nguy cơ khởi phát các vấn đề sức khỏe tâm thần nguy hiểm, phổ biến nhất là trầm cảm, rối loạn ám ảnh cưỡng chế, rối loạn lo âu lan tỏa, rối loạn hoảng sợ,….Khi không thể giải tỏa được cảm xúc, người bệnh dần rơi vào trạng thái bế tắc, tuyệt vọng.

Hiện nay, số lượng người lạm dụng rượu bia, các chất kích thích, chất gây nghiện ngày càng tăng cao. Điều này không chỉ làm ảnh hưởng đến sức khỏe cá nhân mà còn gây ra nhiều hệ lụy nguy hiểm đối với xã hội, cộng đồng. Đã có không ít các trường hợp do sử dụng bia rượu, ma túy nên mất kiểm soát, gây ra những tình huống thương tâm.

Chẩn đoán và khắc phục Ornithophobia

Ornithophobia vẫn chưa được chẩn đoán dựa trên bất kì tiêu chuẩn nào. Thông thường bác sĩ chuyên khoa sẽ dựa vào các triệu chứng đặc trưng để có thể đánh giá về nỗi sợ hãi của người bệnh. Đồng thời, sẽ yêu cầu bệnh nhân thực hiện một vài cuộc xét nghiệm cần thiết như xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm máu, chụp CT, MRI để loại trừ các yếu tố gây sợ hãi khác.

Thông thường thì hầu hết các trường hợp bị Ornithophobia không nhất thiết phải điều trị bằng thuốc. Trị liệu tâm lý là phương pháp được ưu tiên hàng đầu trong việc cải thiện các nỗi sợ vô lý do chứng ám ảnh sợ hãi cụ thể gây ra. Các chuyên gia tâm lý cho biết rằng, đa số người bệnh đều có thể đáp ứng tốt với liệu pháp này và kiểm soát tốt nỗi sợ của mình.

Cụ thể các phương pháp thường được áp dụng như:

1. Trị liệu tâm lý

Trị liệu tâm lý là phương pháp sử dụng ngôn ngữ giao tiếp để có thể trò chuyện và khai thác sâu vào tâm lý của người bệnh. Các chuyên gia trị liệu sẽ sử dụng kỹ thuật chuyên môn và những liệu pháp phù hợp để có thể giúp cho bệnh nhân nhìn nhận rõ vấn đề của mình, sau đó sẽ tìm cách giải quyết hiệu quả nhất.

Các biện pháp trị liệu thường được dùng cho người bệnh Ornithophobia như:

• Liệu pháp phơi nhiễm: Hay còn gọi là liệu pháp tiếp xúc là hình thức trị liệu nhằm giúp bệnh nhân đối diện với nỗi sợ hãi của mình. Người bệnh sẽ được tiếp xúc với yếu tố gây ám ảnh như nghe tiếng chim hót, xem hình ảnh của chim, xem những video về chim chóc,…Nhà trị liệu sẽ có nhiệm vụ giúp bệnh nhân kiểm soát và đối phó với nỗi sợ của mình để dần thoát khỏi nó.
• Liệu pháp nhận thức và hành vi (CBT): Với liệu pháp này, nhà trị liệu sẽ giúp cho bệnh nhân hiểu rõ hơn về những suy nghĩ, cảm xúc, nỗi sợ, hành vi tiêu cực của mình, từ đó đưa ra hướng điều chỉnh tích cực hơn.
• Liệu pháp thôi miên: Đối với các trường hợp mắc hội chứng Ornithophobia vì những trải nghiệm tồi tệ trong quá khứ thì sẽ được cân nhắc áp dụng liệu pháp này. Chuyên gia cũng có thể kết hợp liệu pháp thôi miên cùng với CBT để gia tăng hiệu quả của quá trình trị liệu, giúp bệnh nhân thay đổi suy nghĩ theo chiều hướng tích cực hơn.

2. Sử dụng thuốc

Việc sử dụng thuốc thường chỉ được sử dụng cho các trường hợp Ornithophobia nặng, nỗi sợ làm ảnh hưởng quá mức đối với sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Đồng thời, các trường hợp có liên quan đến trầm cảm, rối loạn lo âu cũng sẽ được cải thiện tốt nhờ một số loại thuốc như thuốc chống trầm cảm, thuốc an thần, thuốc giải lo âu, thuốc chẹn beta.

Việc dùng thuốc cần phải tuân thủ nghiêm ngặt theo các chỉ định của chuyên gia. Bởi các loại thuốc này đều có khả năng gây ra một số tác dụng phụ ngoài ý muốn. Vì thế, bệnh nhân tuyệt đối không được tự ý thay đổi liều lượng hay tự mua thuốc về sử dụng. Trong quá trình dùng nếu có xuất hiện các triệu chứng bất thường cũng cần thông báo ngay với bác sĩ để được hỗ trợ khắc phục kịp thời.

3. Cải thiện tại nhà

Để hỗ trợ và nâng cao hiệu quả điều trị, bản thân người bệnh cũng cần phải chú ý nhiều hơn đến việc xây dựng lối sống lành mạnh, tích cực. Cụ thể những điều cần làm như sau:

• Chú ý cải thiện chất lượng giấc ngủ, đảm bảo ngủ đủ từ 7 đến 8 tiếng mỗi ngày. Nếu Ornithophobia khiến bạn trở nên mất ngủ thì nên thử áp dụng các liệu pháp thư giãn như sử dụng tinh dầu thơm, thiền định, nghe nhạc, ngâm chân với nước ấm trước khi ngủ. Đồng thời, vệ sinh giấc ngủ bằng cách lựa chọn không gian ngủ thoải mái, thoáng đãng, sạch sẽ, tránh tiếng ồn.
• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, bổ sung nhiều rau xanh, các loại thực phẩm dinh dưỡng trong bữa ăn hàng ngày. Đồng thời cần hạn chế việc lạm dụng các đồ ăn đóng hộp, chế biến sẵn, các món ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, chất béo gây hại.
• Chủ động hơn trong việc chia sẻ, trò chuyện với những người xung quanh. Bạn đừng ngại ngần khi nói về nỗi sợ hãi của mình với người khác. Bởi khi bạn có thể bày tỏ những nỗi lo lắng của mình thì mọi người cũng sẽ hiểu hơn về vấn đề khó khăn của bạn và có cách hỗ trợ bạn tốt hơn.
• Rèn luyện thói quen vận động, tập luyện thể dục thể thao hàng ngày để tăng cường sức khỏe thể chất, cải thiện tâm trạng, kiểm soát lo lắng, stress hiệu quả. Bạn chỉ cần tập luyện các bài tập đơn giản, nhẹ nhàng như yoga, chạy bộ, đi bộ, bơi lội, đánh cầu lông, thiền,…cũng đủ giúp sức khỏe tổng thể được nâng cao.
• Trang bị các kỹ năng kiểm soát cảm xúc, ngăn chặn căng thẳng, lo lắng nhằm hạn chế các hành vi, phản ứng không phù hợp.

Trên đây là một số thông tin giúp bạn đọc hiểu hơn về nỗi sợ hãi kinh hoàng đối với những chú chim – Ornithophobia. Mong rằng bạn sẽ có thể nhanh chóng cải thiện và kiểm soát tốt nỗi sợ của mình để giúp cho chất lượng cuộc sống được nâng cao, tinh thần cải thiện tích cực hơn.

Tham khảo thêm:

• Hội chứng sợ đụng chạm (Haphephobia): gây phản ứng gì?
• Thanatophobia: Nỗi sợ về cái chết vượt qua bằng cách nào?
• Chứng sợ con số (Arithmophobia) gây ra ảnh hưởng gì?