Trẻ bị rối nhiễu tâm lý: 4 Cách hỗ trợ con hiệu quả nhất

Trẻ bị rối nhiễu tâm lý đã trở thành một vấn đề đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt từ phía phụ huynh. Với những biện pháp hỗ trợ hiệu quả hiện nay, cha mẹ hoàn toàn có thể giúp con phát triển toàn diện.

Thực trạng trẻ bị rối nhiễu tâm lý

Trẻ bị rối nhiễu tâm lý là một tình trạng mà trí não và cảm xúc của chúng không phát triển bình thường, gây ảnh hưởng đến cả hành vi, tư duy và quan hệ xã hội. Tình trạng này xuất hiện ở những đứa trẻ thường xuyên trầm cảm, không muốn tham gia vào hoạt động xung quanh hay có dấu hiệu của rối loạn lo âu.

Một nghiên cứu cho rằng tỉ lệ 25% trong số 500 học sinh trung học được phát hiện có các triệu chứng của rối nhiễu tâm lý như lo âu, trầm cảm hoặc khó tập trung.

Một nghiên cứu khác tiến hành tại Việt Nam cho thấy rằng khoảng 15% trẻ em ở thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội gặp phải các vấn đề liên quan đến rối nhiễu tâm lý, bao gồm khó khăn trong việc kiểm soát cảm xúc, thay đổi tâm trạng đột ngột và mất kiểm soát hành vi.

Nguyên nhân

Các nhà nghiên cứu đánh giá rằng áp lực học tập, vấn đề gia đình và áp lực xã hội là các yếu tố chính gây ra tình trạng rối nhiễu tâm lý ở trẻ. Một số nguyên nhân cụ thể bao gồm:

• Yếu tố di truyền là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này ở trẻ. Nhiều loại rối nhiễu tâm lý truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
• Sự xung đột trong môi trường gia đình ví dụ như việc bạo lực gia đình làm ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý của trẻ.
• Trẻ bị áp lực học tập hoặc sự phân biệt đối xử cũng là nguy cơ bị rối nhiễu tâm lý.

• Mất người thân, bị lạm dụng,… những trải nghiệm đau buồn khiến trẻ dễ mắc vấn đề tâm lý này.
• Thiếu sự kết nối, giúp đỡ từ bạn bè làm cho trẻ cảm thấy cô đơn và bị tổn thương được cho là nguyên nhân của vấn đề này.
• Lý do bị rối nhiễu tâm lý ở trẻ cũng từ một số vấn đề sức khỏe về thần kinh, dị ứng, thay đổi hormone.
• Phụ huynh thiếu kiến thức để nhận biết và áp dụng cách điều trị các vấn đề tâm lý hiệu quả cho trẻ có thể là một nguyên nhân.

Dấu hiệu nhận biết

Các dấu hiệu của tình trạng trẻ bị rối nhiễu tâm lý thay đổi tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của mỗi trường hợp. Phụ huynh đặc biệt chú ý nếu quan sát thấy bất kỳ biểu hiệu nào sau đây ở con mình:

• Trẻ thay đổi hành vi đột ngột, liên tục chẳng hạn như cô đơn, quá bắt chước người lớn.
• Trẻ em biểu hiện tình trạng căng thẳng, sợ hãi hoặc chúng trở nên cực kỳ giận dữ, dễ gây rối.
• Một dấu hiệu khác là trẻ có hành vi xa cách bạn bè, gia đình hoặc không thể duy trì quan hệ với mọi người.
• Trở nên mất tập trung, không chịu ngồi yên hay gặp khó khăn trong việc ghi nhớ thông tin cũng được cho là biểu hiện.
• Sự thay đổi lớn trong giấc ngủ hoặc thói quen ăn uống của trẻ là một trong những dấu hiệu của rối nhiễu tâm lý.
• Trẻ có ý định tự tử, hành động gây hại cho bản thân hoặc người khác là một biểu hiện nghiêm trọng.
• Các em thường xuyên than phiền về các triệu chứng đau đớn mà không có nguyên nhân cụ thể.
• Trẻ bị rối nhiễu tâm lý hạn chế tham gia vào các hoạt động tự do hoặc tự chăm sóc bản thân.

Các loại rối nhiễu tâm lý ở trẻ

Có nhiều dạng rối nhiễu tâm lý xuất hiện ở trẻ nhỏ, mỗi tình trạng đều có những dấu hiệu và nguyên nhân riêng. Phụ huynh cần phải can thiệp sớm cho con mình trước những nhóm sau:

Nhóm rối nhiễu nhân cách

• Rối loạn tự kỷ: Một đứa trẻ mắc tình trạng này thể hiện khả năng giao tiếp kém, khó chịu khi tiếp xúc với sự thay đổi.
• Rối loạn nhân cách: Trẻ bị vấn đề này có hành vi không ổn định trong mối quan hệ với người khác chẳng hạn thiếu cảm thông và thường xuyên xung đột với người khác.

Nhóm rối nhiễu hành vi

• Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD): Đây là một rối loạn tâm lý phổ biến ở trẻ em, thường được xác định bởi sự thiếu tập trung, tăng động và hành vi mất kiểm soát. Ví dụ như trẻ thường xuyên quấy rối bạn bè, làm gián đoạn các hoạt động khác.
• Rối loạn mất kiểm soát cư xử: Trẻ thực hiện hành vi gây hại đến người khác hoặc trộm cắp, không tuân thủ các quy tắc xã hội.

Nhóm rối nhiễu tâm thể

• Rối loạn lo âu: Một đứa trẻ thể hiện sự lo lắng, cảm giác sợ hãi và thường xuyên tránh các tình huống xã hội.
• Trầm cảm: Trẻ mắc các triệu chứng như buồn bã, không quan tâm đến hoạt động mà chúng thường thích và có suy nghĩ tiêu cực.

Nhóm rối nhiễu học tập

Các em thuộc nhóm này thường bị rối loạn đọc, viết trong học tập. Tình trạng này có thể thấy qua việc nhận diện để hiểu các từ và câu của trẻ khá khó khăn. Ngoài ra, chúng có nguy cơ mắc chứng rối loạn xử lý thị giác và âm nhạc.

Nhóm rối nhiễu ngôn ngữ

Trẻ gặp phải những vấn đề liên quan đến việc sử dụng và hiểu ngôn ngữ. Ví dụ một em bé 6 tuổi có rối loạn phát âm. Thay vì nói “thú cưng” bé nói là “sú cưng”. Rối loạn phát âm này làm cho việc giao tiếp của bé trở nên khó khăn khi nói chuyện với người khác.

Ảnh hưởng của rối nhiễu tâm lý đến sự phát triển của trẻ

Tình trạng tâm lý này tác động đến nhiều khía cạnh phát triển của trẻ, một số ảnh hưởng bao gồm:

• Khả năng tập trung, học tập: Trẻ em mắc phải tình trạng này dẫn đến việc chúng bị tụt hậu so với bạn bè do các yếu tố như tiếng ồn hoặc những sự việc xung quanh.
• Giao tiếp xã hội: Rối nhiễu tâm lý ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp xã hội của trẻ. Các em gặp khó khăn khi thể hiện và diễn đạt cảm xúc của mình một cách phù hợp.
• Tình trạng tâm lý: Điều này tác động đến sự tự tin và tinh thần lạc quan của trẻ.  Đồng thời, rối nhiễu tâm lý cũng gây ra cảm giác lo lắng, căng thẳng và khó chịu cho trẻ.
• Tương tác với gia đình,  bạn bè: Các em gặp khó khăn trong việc tương tác với gia đình và bạn bè.

4 Cách hỗ trợ trẻ bị rối nhiễu tâm lý hiệu quả nhất

Việc hỗ trợ trẻ bị rối nhiễu tâm lý hiệu quả thường được áp dụng thông qua các biện pháp sau:

Chăm sóc trẻ đúng cách

Dạy trẻ về kỹ năng tự chăm sóc như quản lý cảm xúc, giải quyết xung đột và xây dựng mối quan hệ tích cực. Đồng thời, phụ huynh cần giao tiếp tích cực với trẻ, khuyến khích chúng chia sẻ cảm xúc và suy nghĩ của mình một cách cởi mở.

Thiết lập một lịch trình hàng ngày cho trẻ bao gồm giờ ăn, ngủ và chơi. Điều này giúp chúng cảm thấy dễ dàng dự đoán được các hoạt động hàng ngày của mình.

Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động xã hội

Tham gia các hoạt động tình nguyện cùng gia đình, trẻ sẽ cảm thấy vui hơn khi được giúp đỡ người khác. Phụ huynh cần tạo cơ hội cho các em gặp gỡ bạn bè để chúng được tương tác trực tiếp với mọi người xung quanh.

Ba mẹ nên khuyến khích trẻ tham gia các câu lạc bộ như thể thao, nghệ thuật, âm nhạc,… Điều này giúp chúng tạo ra mối quan hệ mới, cảm thấy hòa nhập với cộng đồng hơn.

Tạo môi trường an toàn

Tạo ra một môi trường nơi trẻ cảm thấy được yêu thương và được chấp nhận. Hãy lắng nghe, thể hiện sự quan tâm đến cảm xúc và nhu cầu của chúng.

Hạn chế tối đa môi trường sống của trẻ xảy ra tình trạng bạo lực gia đình. Ngoài ra, việc giữ các vật dụng nguy hiểm ra khỏi tầm tay của chúng cũng là cách không thể thiếu.

Hỗ trợ tư vấn, trị liệu tâm lý

Việc hỗ trợ tư vấn tâm lý cho trẻ từ các chuyên gia có kinh nghiệm giúp chúng hiểu và xử lý cảm xúc, suy nghĩ, hành vi của mình một cách tích cực. Nhà trị liệu sẽ áp dụng các phương pháp như tư vấn cá nhân hoặc tư vấn gia đình cho tình trạng trẻ bị rối nhiễu tâm lý.

Đối với các em bị rối nhiễu tâm lý như tăng động, giảm chú ý (ADHD) liệu pháp nhận thức hành vi là lựa chọn khá hiệu quả. Bằng cách này, trẻ sẽ hạn chế được các hành vi như quấy rối, nói quá nhiều hoặc mất trật tự trong lớp học.

Trẻ bị rối nhiễu tâm lý rất cần sự hỗ trợ kiên nhẫn từ phía phụ huynh. Việc can thiệp sớm tình trạng này giúp trẻ tự kiểm soát cảm xúc, xây dựng sự tự tin trong cuộc sống. Hãy đồng hành cùng con và tạo điều kiện cho chúng phát triển mạnh mẽ hơn mỗi ngày.

Có thể bạn quan tâm:

• Trẻ tự làm đau mình: Cảnh báo rất nhiều vấn đề nghiêm trọng
• Rối loạn tâm lý là gì? Các dạng rối loạn tâm lý thường gặp
• Bệnh hoang tưởng ở trẻ: Nguyên nhân, dấu hiệu và điều trị